การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมเพื่อดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวาน กรณีศึกษาชุมชน บ้านแพะดอนสัก ตำบลห้างฉัตร อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

                   การวิจัยเรื่อง “การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมเพื่อการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวาน กรณีศึกษาชุมชนบ้านแพะดอนสัก ตำบลห้างฉัตร อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง” ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาสภาพทั่วไปที่เกี่ยวกับโรคเบาหวาน 2) เพื่อศึกษาหลักพุทธธรรมที่เกี่ยวข้องกับการบำบัดโรค และ 3) เพื่อวิเคราะห์การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมเพื่อการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวาน กรณีศึกษาชุมชนบ้านแพะดอนสัก ตำบลห้างฉัตร อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี ประกอบด้วยเชิงเอกสาร เชิงปริมาณ และเชิงคุณภาพ

                   ผลการวิจัย พบว่า สภาพทั่วไป โรคเบาหวาน คือโรคเรื้อรังที่เกิดจากความผิดปกติในการทำหน้าที่ของอินซูลิน หรือจากความบกพร่องของตับอ่อน มีผลทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นจนเกินที่ไตจะสามารถกักเก็บได้ มีการกรองน้ำตาลกลูโคสออกมาทางปัสสาวะ จึงเรียกโรคนี้ว่าเบาหวาน และปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดโรคนี้ ก็คือ พันธุกรรม โรคอ้วน ความเครียด ติดเชื้อไวรัส โรคตับหรือตับอ่อนได้รับความกระทบกระเทือน ขาดการออกกำลังกาย ส่วนอาการของโรคเบาหวาน ส่วนมากจะมีอาการ

ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะมาก คอแห้ง กระหายน้ำมาก น้ำหนักลด อ่อนเพลีย ผิวหนังอักเสบ แผลหายช้า คันตามผิวหนัง และตาพร่ามัว

                   หลักพุทธธรรมที่เกี่ยวข้องกับการบำบัดโรคใช้หลักไตรลักษณ์ คือ อนิจจัง ทุกขังอนัตตา ปรับจิตใจให้มีชีวิตอยู่กับโรคอย่างปกติสุข ใช้หลักอธิษฐานธรรม คือ ปัญญา สัจจะ จาคะ อุปสมะ ในการควบคุมน้ำตาลในเลือด ใช้หลักสัมมัปปธาน คือ สังวรปธาน ปหานปธาน ภาวนาปธาน อนุรักขนาปธาน ในการใช้ยาลดระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วย ใช้หลักอิทธิบาท คือ ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา ในการดูแลสุขสภาพร่างกายและจิตใจ และใช้หลักอปัณณก- ปฏิปทา คือ อินทรียสังวร โภชเนมัตตัญญุตา ชาคริยานุโยค ในการป้องกันการเกิดโรคแทรกซ้อน

                   การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมเพื่อการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวาน ประยุกต์ใช้หลักอธิษฐานธรรมเพื่อสร้างแรงจูงใจให้เกิดความตั้งใจซื่อสัตย์ต่อตนเองที่จะควบคุมระดับน้ำตาลให้อยู่ในระดับที่แพทย์แนะนำ ประยุกต์ใช้หลักสัมมัปปธานเพื่อให้พิจารณาว่า ยาชนิดใดมีผลต่อการลดระดับน้ำตาลในเลือด และไม่มีอันตรายต่อสุขภาพ ก็ควรใช้ยานั้นต่อไป ไม่ควรเปลี่ยนยาบ่อยๆ เพราะการเปลี่ยนยาบ่อยๆ อาจทำให้หลงทิศทางในการรักษาโรค ประยุกต์ใช้หลักอิทธิบาท เพื่อแนะนำและให้กำลังใจ กรณีเมื่อมีอาการของโรคเบาหวาน ควรสนใจดูแลสุขภาพร่างกายเป็นพิเศษ ไม่ควรท้อแท้กับสิ่งที่เกิดขึ้น ประยุกต์ ใช้หลัก อปัณณกปฏิปทา เพื่อให้ข้อคิด กรณีเมื่อรู้ว่าตนมีอาการเบาหวาน ก็ควรสำรวมการใช้ชีวิต ไม่ควรหมกมุ่นในอบายมุข เพราะจะทำให้สภาพร่างกายทรุดโทรม