บทเรียนการดำเนินงานระบบสุขภาพอำเภอ จากโครงการขับเคลื่อนการแก้ปัญหาการตายในกลุ่มเด็กและเยาวชนที่ใช้รถจักรยานยนต์ ในอำเภอคลองท่อม จังหวัดกระบี่

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพในรูปกรณีศึกษา มีวัตถุประสงค์เพื่อถอดบทเรียนการดำเนินงานระบบสุขภาพอำเภอ จากโครงการขับเคลื่อนการแก้ปัญหาการตายในกลุ่มเด็กและเยาวชนที่ใช้รถจักรยานยนต์ ในอำเภอคลองท่อม จังหวัดกระบี่ ตามกรอบแนวคิด UCCARE เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการทบทวนเอกสารทุติยภูมิจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง การสนทนากลุ่ม และการประชุมระดมสมอง ระหว่างเดือนตุลาคม-กันยายน 2565 จากกลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลักจำนวน 50 คน ประกอบด้วย คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ 15 คน ปลัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 2 คน นักวิชาการสาธารณสุข 3 คน ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล/หัวหน้าศูนย์สุขภาพชุมชน 7 คน ผู้รับผิดชอบงานอุบัติเหตุโรงพยาบาลชุมชน 1 คน พยาบาลวิชาชีพผู้รับผิดชอบงานอุบัติเหตุ รพ.สต. 5 คน สายตรวจตำบล 7 คน ตำรวจจราจร 2 คน ครูประจำโรงเรียน 3 คน และอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน 5 คน ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลด้วยวิธีการตรวจสอบสามเส้า และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและบรรยาย
ผลการศึกษา พบว่า บทเรียนการดำเนินงานสามารถอธิบายตามกรอบคิดของ UCCARE 6 องค์ประกอบ คือ 1) การทำงานเป็นทีม เป็นการกำหนดเป้าหมายอย่างมีทิศทาง การสร้างพันธสัญญาร่วมกัน และมีกลไกการติดตามและประเมินผลที่ชัดเจน 2) การให้ความสำคัญกับประชาชนกลุ่มเป้าหมาย ทั้งเด็กและเยาวชนที่เป็นกลุ่มหลักหรือแกนนำที่มีบทบาทและความสามารถ และกลุ่มรองซึ่งเป็นเด็กและเยาวชนทั่วไปในโรงเรียนและชุมชน 3) การมีส่วนร่วมของชุมชนและภาคีเครือข่าย ทั้งการมีส่วนร่วมแบบเป็นทางการ และไม่เป็นทางการ 4) การชื่นชมและให้คุณค่า ทั้งการชื่นชมและให้คุณค่าแก่องค์กรและตัวบุคคล ที่ขับเคลื่อนการจัดการอุบัติเหตุทางจราจร 5) การแบ่งปันทรัพยากร และการพัฒนาคณะกรรมการ พชอ. ทั้งทรัพยากรที่จับต้องได้ เช่น งบประมาณ และทรัพยากรที่จับต้องไม่ได้แต่อยู่ในตัวบุคคล เช่น ความรู้ ความเชี่ยวชาญในตัวบุคคล และ 6) การแก้ไขปัญหา/การพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนตามบริบทของพื้นที่ ซึ่งต้องพิจารณาถึงความสามารถทางเศรษฐานะ ตลอดจนความพร้อมของการมีและใช้รถจักรยานยนต์ของเด็กและเยาวชน นอกเหนือไปจากพฤติกรรมเชิงปัจเจกที่แสดงออกมา