ความเป็นเมืองในชุมชนรอบข้างมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด/Urbanization in the surrounding Roi Et Rajabhat University’s communities

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นเมืองในชุมชนรอบข้างมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกกับชุมชนรอบข้างมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด ประกอบด้วย เจ้าของหอพักเอกชน(อดีตผู้นำชุมชน) เจ้าของหอพักเอกชน(ข้าราชการครูเกษียณ) เจ้าหน้าที่ระดับสูงฝ่ายแผนงานและนโยบาย เจ้าของร้านอาหารตามสั่ง นายกเทศบาลตำบลท่าม่วง องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้บริหารระดับสูงมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด พระครูสัญญาบัตรวัดราษฎร์ชั้นเอก พนักงานดูแลความสะอาดของมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด รักษาการนายกเทศบาลตำบล อดีตผู้นำชุมชน(ปราชญ์ชาวบ้าน)อดีตผู้นำองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นเจ้าของตลาดสด จำนวน  12 คนระหว่างเดือนพฤศจิกายน 2559- เดือนกุมภาพันธ์ 2560

จากการศึกษาพบว่า ความเป็นเมืองในชุมชนรอบข้างมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด  ประกอบด้วย 4 รูปแบบ คือ 1) การปรับตัวเข้าสู่ภาวะสังคมสมัยใหม่และการเลื่อนฐานะทางสังคม เมื่อสถาบันอุดมศึกษาได้เข้ามาตั้งในพื้นที่ ส่งผลให้ ‘ความเป็นเมือง’เข้ามาในชุมชน ทำให้บุตรหลานมีโอกาสเข้าถึงการศึกษาได้มากขึ้น 2) การเป็นเครือข่ายระหว่างชุมชนและมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด  เนื่องจากประชาชนในพื้นที่และกลุ่มผู้บริหารที่เป็นผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยเป็นคนที่มาจากพื้นที่เดียวกันและมีความผูกพันในลักษณะเป็นเครือญาติ ทำให้เกิดความร่วมมือในลักษณะเครือข่าย โดยเฉพาะในเรื่องของการดูแลนักศึกษาและความร่วมมือระหว่างกัน 3) การเป็นชุมชนเข้มแข็งและการเป็นผู้ทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา  ชุมชนนี้ประกอบด้วยผู้นำชุมชนอย่างเป็นทางการและไม่เป็นทางการรวมทั้งประชาชนในพื้นที่ บุคคลเหล่านี้คือผู้ที่สนับสนุนการก่อตั้งมหาวิทยาลัย สำหรับการเป็นผู้ทำนุบำรุงพุทธศาสนา  ในอดีต ชาวบ้านในชุมชนทั้งชายและหญิงต่างเข้าร่วมในกิจกรรมของวัดอย่างสม่ำเสมอ ผู้หญิงเข้าร่วมในการสวดสรภัญญะและได้รับรางวัลจากการประกวด ปัจจุบัน กลุ่มย้ายถิ่นได้ทยอยกลับบ้านเกิด และได้โน้มน้าวให้นายจ้างเดิมของตนเองที่อยู่ในกรุงเทพมหานครหรือปริมณฑล เดินทางมาทำบุญในพื้นที่ที่ตนอาศัยอยู่ในลักษณะของการทำบุญกฐินหรือผ้าป่าเพื่อหารายได้เข้าวัดที่ตนเองศรัทธา  4) การรับมือกับความเสี่ยงด้านรายได้ เมื่อต้องเผชิญกับความไม่แน่นอนของจำนวนนักศึกษา การที่จำนวนนักศึกษาลดน้อยลงและเมื่อมหาวิทยาลัยปิดเทอม ทำให้รายได้ของชุมชนหายไป จึงเป็นเหตุผลที่ชาวบ้านต้องมีอาชีพด้านการเกษตรรองรับการดำรงชีพของตนเอง

คำสำคัญ: การปรับตัวของชุมชน, ผลกระทบความเป็นเมือง, การเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน