ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อสมดุลชีวิตกับงานของแรงงานในภาคอุตสาหกรรม และภาคการบริการ: กรณีงานและชีวิตส่วนตัวส่งเสริมซึ่งกันและกัน/Factors Related to Work-life Balance of Industrial and Service Labours : Dimension Work / Personal Life Enhancement
คำสำคัญ:
สมดุลชีวิตกับงาน, มิติงานและชีวิตส่วนตัวส่งเสริมซึ่งกันและกัน, แรงงานในภาคอุตสาหกรรมและภาคการบริการบทคัดย่อ
บทความนี้มีมุ่งนำเสนอสมดุลชีวิตกับงานในมิติงานและชีวิตส่วนตัวส่งเสริมซึ่งกันและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อสมดุลชีวิตกับงานในมิติดังกล่าวของแรงงานในภาคอุตสาหกรรมและภาคการบริการ ใช้การวิจัยเชิงปริมาณ มีหน่วยในการวิเคราะห์ข้อมูลเป็นระดับปัจเจก คือ แรงงานที่ทำงานในภาคอุตสาหกรรมและภาคการบริการ จังหวัดขอนแก่น จำนวน 397 รายที่สุ่มมาด้วยวิธีการสุ่มแบบชั้นภูมิจากสถานประกอบการขนาดต่างๆ เก็บรวบรวมข้อมูลเมื่อเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม 2561 ด้วยแบบสอบถามที่พัฒนาขึ้น วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนาและใช้สถิติไคสแคว์ เพื่อหาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อสมดุลชีวิตกับงาน ในมิติงานและชีวิตส่วนตัวส่งเสริมซึ่งกันและกัน
ผลการวิจัยพบว่า แรงงานที่ทำงานในภาคอุตสาหกรรมและภาคการบริการส่วนใหญ่เป็นหญิงร้อยละ 75.3 มีอายุเฉลี่ย 35.4 ปี และส่วนใหญ่อยู่ในช่วง generation Y (19-38 ปี) เป็นผู้ที่สมรสแล้วและอยู่ด้วยกันกับคู่สมรสร้อยละ 43.2 และมากกว่าครึ่งหนึ่งมีระดับการศึกษาต่ำกว่ามัธยมศึกษาตอนปลาย ทั้งนี้ร้อยละ 74.1 ทำงานในสถานประกอบการไม่เกิน 10 ปี และกว่าครึ่งหนึ่งของแรงงานมีชั่วโมงการทำงานมากกว่า 8 ชั่วโมงซึ่งเกินกว่าที่กฎหมายแรงงานกำหนด โดยปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อสมดุลชีวิตกับงาน ในมิติงานและชีวิตส่วนตัวส่งเสริมซึ่งกันและกัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 ได้แก่ สถานภาพสมรส ระดับการศึกษา และชั่วโมงการทำงานต่อวัน
เอกสารอ้างอิง
กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม. (2560). อุตสาหกรรมไทย. ค้นเมื่อ 1 ตุลาคม 2560, จาก
https://library.dip.go.th/multim1/ebook/I%20%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%AD 1%20%E0%B8%813%E0%B8%AA.pdf
จุฑาภรณ์ หนูบุตร. (2554). ความสมดุลระหว่างชีวิตและการทำงาน กรณีศึกษาโรงพยาบาลวิภาวดี. วิทยานิพนธ์ ปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต. พาณิชยศาสตร์และการบัญชี. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
จรัมพร โห้ลำยอง. (2560). งาน ครอบครัว สังคม สมดุลชีวิตกับการทำงานที่มากกว่าการจัดสรรเวลาของ แรงงานในภาคอุตสาหกรรมการผลิต. วิศกรรมสาร มก, 19(2), 87-102.
ณรงค์กรรณ รอดทรัพย์. (2555). ปิตาธิปไตย: ภาพสะท้อนแห่งความไม่เสมอภาคระหว่างชายหญิงในสังคมเอเชีย. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุบีรัมย์, 4(2), 30-46.
ดุษฎี อายุวัฒน์ และวณิชชา ณรงค์ชัย. (2556). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความเข้าใจเรื่องสิทธิแรงงานของ แรงงานนอกระบบ ในชนบทจังหวัดขอนแก่น. วารสารมนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์, 30(1), 17-50.
ปิยนาถ นวลละออง. (2555). การสนับสนุนทางสังคมกับสมดุลชีวิตการทำงานของพนักงานใน โรงงาน อุตสาหกรรมจังหวัดสงขลา. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
ปาริชาต บัวเป็ง. (2554). ปัจจัยที่มีผลต่อความผูกพันต่อองค์กรของพนักงานบริษัทไดกิ้น อินดัสทรีส์ ประเทศไทย จำกัด. วิทยานิพนธ์ปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช มงคลธัญบุรี.
เพ็ญนภา เช้ารุ่งโรจน์. (2558). ความฉลาดทางอารมณ์และการสนับสนุนจากองค์การที่พยากรณ์ความสมดุลชีวิตกับ การทำงานของพนักงาน. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาจิตวิทยาอุตสาหกรรมและ องค์การ. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี พระจอมเกล้าพระนครเหนือ.
ภาวิณี แสนวัน. (2557). การศึกษาปัจจัยด้านส่วนบุคคล ปัจจัยด้านการทํางาน และปัจจัยด้านสังคมที่มีผลต่อความ สมดุลระหว่างชีวิตและการทํางานของพนักงานในเขตกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ปริญญาบริหารธุรกิจ มหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.
รศรินทร์ เกรย์, อภิชาติ จํารัสฤทธิรงค์ และอุมาภรณ์ ภัทรวาณิชย์ (2559). สถานการณ์สุขภาพจิต ความสุข ความพึงพอใจในชีวิตและความสมดุลระหว่างชีวิตและการทำงานของประชาชนที่มีอายุ 15 ปี ขึ้นไป. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
ศยามล เอกะกุลานันต์. (2554). รูปแบบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของสมดุลระหว่างงานและชีวิตที่ส่งผลต่อพฤติกรรม การทำงานที่มีประสิทธิภาพของพนักงานโรงงานอุตสาหกรรมชิ้นส่วนยานยนต์ภาคตะวันออก ประเทศไทย. วารสารพฤติกรรมศาสตร์, 17(2), 85-102.
สมเกียรติ ชูศรีทอง. (2552). การใช้สิทธิแรงงานของลูกจ้างในจังหวัดขอนแก่น. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตร มหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2560). ทิศทางการทำงานของแรงงานไทย. ค้นเมื่อ 29 สิงหาคม 2560, จาก https://service.nso.go.th/nso/nsopublish/citizen/news/news_lfsdirect.jsp
สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล. (2551). การศึกษาคุณภาพชีวิตคนทํางานใน ภาคอุตสาหกรรมและภาคบริการ. พิมพ์ครั้งที่ 1. ธรรมดาเพรส จํากัด. นครปฐม.
สุรินทร์ นิยมางกูร. (2542). เทคนิคการสุ่มตัวอย่าง. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
Dolly, D. (2015). Measuring work life balance among the employees of the insurance industry in India. International journal of advanced research in management and social sciences, 4(5), 140-151.
Fisher, G., Stanton, J., Jolton, J., and Gavin, J. (2003). Modelling the relationship between work lifebalance and organisational outcomes. the Annual Conference of the Society forIndustrial-Organisational Psychology. University of Michigan, P.O.
Krishna, R. (2010). Work–Life Balance among Married Women Employees. Journal Indian J Psychol Med, 32(2), 112-118.
Padmasiri, M.K.D. (2016). Impact of Demographical Factors on Work Life Balance among Academic Staff of University of Kelaniya, Sri Lanka. Journal of Education and Vocational Research, 7(1), 54-59.
Steers, R. M. (1977). Antecedents and outcomes of organizational effectiveness. Administrative Science Quarterly, 22(1), 45–47.
Sheldon, M. E. (1971). Investments and involvement as mechanisms producing commitment to the organization. Administrative Science Quarterly, 16(2),143–150.
Voydanoff, P. (2005). Work Demands and Work-to-Family and Family-to-Work Conflict. Journal of Family Issues. SAGE Journal, 12(1), 15-26.
Vijay, A (2016) Employee Work-Life Balance – A Study with Special Reference to Rural Employees. Indian Journal of Science and Technology, 9(27), 1-6.
Wendy C. Marcinkus. ( 2013). The relationship of social support to the work‐family balance and work outcomes of midlife women. Retrieved 12 July 2018, from https://www.emeraldinsight.com/doi/abs/10.1108/09649420710732060
Yokying, P., Sangaroon, B., Sushevagul, T., Floro, M.S. (2016). Work-life balance and time use: Lessons from Thailand. Asia-Pacific Population Journal, 31 (1), pp. 87-107.