การบริหารจัดการการท่องเที่ยวในเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม (สถาปัตยกรรม) เมืองเก่าลำพูน แพร่ น่าน

Tourism Management for Preserved Area of Cultural Heritages (Architecture) in Lamphun Phrae Nan old town

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่องนี้อยู่ในสาขาการท่องเที่ยว และการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมและชุมชน มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและจัดทำต้นแบบการบริหารจัดการการท่องเที่ยวในเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม สถาปัตยกรรม ในพื้นที่ศึกษาได้แก่ จังหวัดลำพูน แพร่ และน่าน ด้วยวิธีการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเอกสาร ได้แก่ เอกสารโครงการวิจัยย่อยที่ 1-3 ภายใต้แผนงานวิจัยชุด การบริหารจัดการการท่องเที่ยวในเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม (สถาปัตยกรรม) ในพื้นที่กลุ่มจังหวัดล้านนา (ประจำปีงบประมาณ 2559) และเอกสารอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ร่วมกับการสังเคราะห์ข้อมูล 3 ส่วนได้แก่ แนวทางการกำหนดเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม แนวทางการจัดทำโครงสร้างและกระบวนการบริหารจัดการเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม และ แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวสำหรับเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม

ผลการศึกษาพบว่าต้นแบบการบริหารจัดการการท่องเที่ยวในเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม ประกอบด้วย 2 ส่วน ได้แก่ 1) กระบวนการจัดทำเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม ซึ่งประกอบด้วยกระบวนการการวางแผน การเก็บข้อมูล จนกระทั่งการจัดทำเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม ในระดับชุมชน และ 2) กระบวนการภายหลังการจัดทำเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม ซึ่งประกอบด้วย กระบวนการหาจุดเด่นและตำแหน่งทางการตลาด กระบวนการอนุรักษ์ภูมิทัศน์เมืองและการปรับปรุงองค์ประกอบทางกายภาพเพื่อรองรับกิจกรรมการท่องเที่ยว กระบวนการส่งเสริมการจัดการการท่องเที่ยว และกระบวนการบริหารจัดการงบประมาณและทุน

แนวทางการบริหารจัดการการท่องเที่ยวในเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมนั้น พบว่าพื้นที่กรณีศึกษาในแต่ละพื้นที่มีรูปแบบและมีมรดกทางสถาปัตยกรรมที่มีศักยภาพในฐานะทรัพยากรท่องเที่ยวที่แตกต่างกัน  โดยในการพัฒนาศักยภาพดังกล่าวภายหลังจากการจัดทำเขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม ควรดำเนินการบนพื้นฐานด้านการอนุรักษ์และการใช้สอยในบริบททางสังคมปัจจุบัน ซึ่งจำแนกแนวทางการพัฒนาศักยภาพได้เป็น แนวทางอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม แนวทางการพัฒนาการใช้ประโยชน์ แนวทางการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและสิ่งอำนวยความสะดวก แนวทางการพัฒนากิจกรรมการท่องเที่ยว  แนวทางการพัฒนาเรื่องราว แนวทางการพัฒนาบุคลากร และ แนวทางการพัฒนากระบวนการและองค์กร

คำสำคัญ:  การบริหารจัดการการท่องเที่ยว, เขตอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม, การท่องเที่ยว,สถาปัตยกรรมเมืองเก่า, ล้านนา