Deconstruction : Concept, Theory and Approaches to Literary Criticism

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการวิจารณ์วรรณกรรมแนวรื้อสร้างในด้านแนวคิดและทฤษฎีการวิจารณ์วรรณกรรมแนวรื้อสร้าง โดยรวบรวมความรู้จากหนังสือทฤษฎีวรรณกรรมและวรรณกรรมวิจารณ์และทดลองศึกษากับวรรณกรรมไทยสองเรื่อง คือ โลกใบเล็กของซัลมาน ของกนกพงศ์ สงสมพันธ์ และ คำพิพากษา ของชาติ  กอบจิตติ

ผลการศึกษาพบว่าเป้าหมายสำคัญของการวิจารณ์แนวรื้อสร้างก็คือการเปิดเผยให้เห็นถึงการทำงานของรูปแบบของความคิดที่สร้างอำนาจหรือการครอบงำด้วยการอ้างถึงแนวคิดที่มีอำนาจของยุคสมัย ในแง่วิธีการปรับใช้ในการศึกษาวรรณกรรม การวิจารณ์วรรณกรรมอาจเริ่มต้นด้วยการพิจารณาลำดับศักดิ์สูงต่ำของคู่ตรงข้ามในตัวบท เพื่อชี้ให้เห็นว่าขณะที่ตัวบทสื่อความหมายว่าคู่ตรงข้ามด้านหนึ่งมีสถานะเหนือกว่าคู่ตรงข้ามอีกด้านหนึ่ง แต่ก็มีองค์ประกอบบางส่วนของตัวบทที่แสดงตรรกะในทางตรงข้าม การทดลองศึกษาวรรณกรรมทั้งสองเรื่องพบว่า ความหมายของตัวบทมักมีสองระดับ ระดับแรก คือ ความหมายหลักที่สื่อผ่านกรอบโครงของเรื่อง ส่วนอีกระดับหนึ่ง คือ ความหมายในทางตรงข้ามที่ซุกซ่อนอยู่ในตรรกะอันเป็นรายละเอียดปลีกย่อยของเรื่อง ใน โลกใบเล็กของซัลมาน คู่ตรงข้ามสำคัญของตัวบทคือคู่ตรงข้ามระหว่าง จิตใจ/วัตถุ นอกจากนี้ยังพบว่าปัจจัยสำคัญที่กำหนดโครงสร้างเหล่านี้ก็คืออุดมการณ์ทางชนชั้นประเด็นการเลื่อนสถานะทางสังคม ในเรื่อง คำพิพากษา คู่ตรงข้ามที่สำคัญของตัวบทคือชุดของคู่ตรงข้ามระหว่าง ชนบท,การไร้ความเจริญทางวัตถุ,คุณค่าทางจิตใจ/เมือง,ความเจริญทางวัตถุ,ความตกต่ำทางจิตวิญญาณ และคู่ตรงข้ามระหว่าง เนื้อแท้/เปลือกนอก ทั้งหมดนี้ในความหมายระดับกรอบโครงของเรื่องตัวบทนำเสนอความเป็นคู่ตรงข้ามโดยให้ค่ากับองค์ประกอบแรกเหนือองค์ประกอบที่สอง อย่างไรก็ตามเมื่อตรวจสอบตรรกะในรายละเอียดของเรื่องกลับพบความหมายในด้านตรงข้ามคือการที่องค์ประกอบที่สองถูกให้ค่าว่าอยู่เหนือองค์ประกอบแรกซุกซ่อนอยู่ด้วยเช่นกัน

คำสำคัญ: การรื้อสร้าง, ทฤษฎีวรรณกรรม, วรรณกรรมวิจารณ์