การศึกษาปฏิสัมพันธ์ของผู้ค้ารายย่อยในตลาดสดท้องถิ่นอีสานผ่านมุมมองแนวคิดความไว้เนื้อเชื่อใจ
A Study of the Interaction of Petty Traders in the Local Wet Markets of Northeastern in the Trust Concept
คำสำคัญ:
ปฏิสัมพันธ์, ผู้ค้ารายย่อย, ความไว้เนื้อเชื่อใจ, ตลาดสดท้องถิ่นบทคัดย่อ
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาการปฏิสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจสังคมของผู้ค้ารายย่อยในตลาดสดท้องถิ่นอีสานผ่านมุมมองแนวคิดความไว้เนื้อเชื่อใจ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ หน่วยการวิเคราะห์ในการวิจัย คือ ระดับปัจเจกบุคคล และระดับสถาบัน พื้นที่วิจัยคือตลาดสดท้องถิ่น ในพื้นที่จังหวัดนครพนมและจังหวัดขอนแก่น จำนวน 6 ตลาด ผู้ให้ข้อมูลสำคัญคือผู้ค้าในตลาดสดท้องถิ่น จำนวน 49 ราย ผู้บริหารตลาด จำนวน 24 ราย ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า ผู้ค้ารายย่อยในตลาดสดท้องถิ่นมีปฏิสัมพันธ์ทั้งทางตรงและทางอ้อมอยู่ทั้งหมด 3 ลักษณะ คือ การปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้ค้ารายย่อยกับผู้ผลิต การปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้ค้ารายย่อยกับพ่อค้าคนกลาง/ผู้ค้าส่ง/ผู้ประกอบการภาคธุรกิจ และการปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้ค้ารายย่อยกับผู้บริโภค ในตลาดสดท้องถิ่นปฏิสัมพันธ์เหล่านี้ ส่งผลทำให้เกิดความไว้เนื้อเชื่อใจซึ่งเป็นปฏิสัมพันธ์ที่ทับซ้อนระหว่างปฏิสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจและสังคมอยู่ด้วยกัน โดยร่วมกันขับเคลื่อนตลาดสดท้องถิ่นให้เป็นพื้นที่สำหรับผู้คนในการประกอบอาชีพต่อไป ดังนั้น ระบบการจัดการตลาดสดที่มีประสิทธิภาพ จะเป็นต้องคำนึงถึงปฏิสัมพันธ์ทั้งทางเศรษฐกิจและสังคมของพวกเขาร่วมด้วย
คำสำคัญ: ปฏิสัมพันธ์ ผู้ค้ารายย่อย ตลาดสดท้องถิ่น ความไว้เนื้อเชื่อใจ
เอกสารอ้างอิง
ลุ่มน้ำโขง คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. อุบลราชธานี: บริษัทยงสวัสดิ์อินเตอร์กรุ๊ป จำกัด.
จิรพรรณ นฤภัทร. (2559). เครือข่ายทุนทางสังคมกับปัจจัยความไว้วางใจ. วารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์,
24(1), 47-71.
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา. (2550). แนวคิดเศรษฐกิจชุมชน:ข้อเสนอทางทฤษฎีในบริบทต่างสังคม. พิมพ์ครั้งที่ 3.
กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์.
ชินสัคค สุวรรณอัจฉริย. (2549). สังคมวิทยาเศรษฐกิจ- การบูรณาการวิชาเศรษฐศาสตร์. วารสารเศรษฐศาสตร์และบริหารธุรกิจ
มหาวิทยาลัยทักษิณ. 1(1), 43-56.
ชินสัคค สุวรรณอัจฉริย. (2558). ความน่าเชื่อถือและความสัมพันธ์ของเครือข่ายเศรษฐกิจที่ไม่เป็นทางการ:
กรณีศึกษาตลาดวัวชน. สงขลา: สำนักบริหารโครงการส่งเสริมการวิจัยในอุดม.
ชาย โพธิสิตา. (2550). ศาสตร์และศิลป์แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: อัมรินทร์พริ้นติ้ง
แอนด์พับลิชชิ่ง.
ทศพร แก้วขวัญไกร. (2561). การวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบความอยู่รอดการจัดการกลุ่มชุมชนทอผ้าไหมออำเภอ
บ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารเศรษฐศาสตร์และกลยุทธ์การจัดการ, 5(2), 67-85.
นงนุช โรจนเลิศ สุวิดา ธรรมมณีวงศ์ และสุวิทย์ ชาวอุทัย. (2546). โครงการวิจัยวิถีการตลาดท่องถิ่นแลt
เศรษฐกิจชุมชนของผักเกษตรอินทรีย์. วารสารศึกษาศาสตร์, 1(1), 90-103.
บัวพันธ์ พรหมพักพิงและคณะ. (2562). รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่องกำเนิดและพัฒนาการตลาดสดท้องถิ่นและผู้ค้ารายย่อยใน
จังหวัดขอนแก่น. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนงานวิจัย (สกว.).
คาร์ล โปลานยี. (2559). เมื่อโลกพลิกผัน: การปฏิวัติอุตสาหกรรม จุดกำเนิดการเมืองและเศรษฐกิจยุคปัจจุบัน
[The Great Transformation: The Political and Economic Origins of Our Time.] (ภัควดี วีระภาสพงษ์, แปล) นนทบุรี:
ฟ้าเดียวกัน.(ต้นฉบับพิมพ์ปี ค.ศ.1944)
สุวิดา ธรรมมณีวงศ์. (2556). การปะทะประสานระหว่างเศรษฐกิจประชาชนกับเศรษฐกิจทุนนิยม:
กรณีศึกษาตลาดท่าจีน-แม่กลอง. วารสารมหาวิทยาลัยศิลปากร ฉบับภาษาไทย, 33(2), 111-244.
สุวิทย์ ธีรศาศวัต, บัวพันธ์ พรหมพักพิง, สมศรี ชัยวณิชยา, นิลวดี พรหมพักพิง และจักรพงษ์ เจือจันทร์,.
(2562). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์การกำเนิดและพัฒนาการของตลาดสดและผู้ค้ารายย่อยในท้องถิ่นอีสาน. ขอนแก่น. โรงพิมพ์
คลังนานาวิทยา.
อัทธ์ พิศาลวานิช และคณะ. (2561). โครงการการวิเคราะห์ห่วงโซ่อุปทานยางพาราไทยกับมาเลเซียเพื่อ
แสวงหาแนวทางปฏิบัติที่ดีและสนองความต้องการของตลาดโลก. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย.
Banwell, C., Kelly, M., Dixon, J., Seubsman, S.A. & Sleigh, A. (2016). Trust: the missing
dimension in food retail transition in Thailand. Anthropological Forum, 26(2), 138-154.
Bonefeld, W. (2018). ว่าด้วยสังคมวิทยาเศรษฐกิจกับการวิพากษ์สังคม.(ชรพล พุทธรักษา, ผู้แปล).
วารสารศิลปะศาสตร์, 18(2), 221-229.
Granovetter, M. (1985). Economic Action and Social Structure: The Problem of Embeddedness.
American Journal of Sociology, 91(1), 481-510.
Kumar, N. (1996). The power of trust in manufacturer-retailer relationship. Harvard Business
Review, 74(6), 92-106.
Jevons. W.S. (1879). The Theory of Political Economy (1879). Montana: Kessinger Publishing.
Layton, R. A. (2011). Toward a theory of marketing systems. European Journal of Marketing,
45(1/2), 259-276.
McKitterick, L., Quinn, B. & Tregear, A. (2019). Trust formation in agri-food institutional support
network. Journal of Rural Studies, 65(1), 53-64.
Mayer, R.C., Davis, J.H & Schoorman, F.D. (1995). An Integrative Model of Organizational Trust.
The Academy of Management Review, 20(3), 709-734.
Readon, T., Timmer, C.P., Berrett, C.B & Berdegue, J. (2003). The Rise of Supermarkets in
Africa, Asia, and Latin America. American Journal of Agricultural Economics, 85(5), 1140-1146.
UNEP (United Nations Environment Programme). (2016). UNEP Frontiers 2016 Report:
Emerging Issues of Environmental Concern. Nairobi: Unep.
