บทความวิเคราะห์นโยบายท่องเที่ยวของรัฐบาลเพื่อกระจายจำนวนนักท่องเที่ยวและรายได้การท่องเที่ยวสู่จังหวัดที่ไม่ใช่เมืองหลวงผ่านโครงการระเบียงเศรษฐกิจของประเทศไทย
Dispersal of Visitors and Distribution of Tourism Incomes to Provinces Through Economic Corridors in Thailand: An Analysis of the Government’s Policy
คำสำคัญ:
นโยบายสาธารณะ, ความเหลื่อมล้ำด้านรายได้, ระเบียงเศรษฐกิจ, การท่องเที่ยว, นโยบายการท่องเที่ยวบทคัดย่อ
จากสถานการณ์จำนวนนักท่องเที่ยวและรายได้การท่องเที่ยวที่กระจุกตัวในเมืองหลักการท่องเที่ยว คือ กรุงเทพมหานคร ภูเก็ต ชลบุรี กระบี่ เชียงใหม่ และสุราษฎร์ธานี โดยเฉพาะอย่างยิ่ง รายได้การท่องเที่ยวของกรุงเทพมหานคร ภูเก็ตและชลบุรีรวมกันสูงกว่าร้อยละ 60 ของมูลค่าอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวของประเทศไทย เพื่อกระจายจำนวนนักท่องเที่ยวและรายได้การท่องเที่ยวไปสู่จังหวัดที่ไม่ใช่เมืองหลัก บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์นโยบายท่องเที่ยวผ่านโครงการระเบียงเศรษฐกิจของประเทศไทย เพื่อเปรียบเทียบการกำหนดนโยบายด้านการท่องเที่ยวในเขตระเบียงเศรษฐกิจของประเทศไทยและประเทศมาเลเซีย และเพื่อนำเสนอข้อเสนอแนะเชิงนโยบายนวัตกรรมการท่องเที่ยวในเขตระเบียงเศรษฐกิจและเมืองรองท่องเที่ยวของประเทศไทย จากผลการศึกษา พบว่า รัฐบาลกำหนดนโยบายท่องเที่ยวด้วยการดึงจุดแข็ง ศักยภาพและความพร้อมรวมถึงทรัพยกรด้านการท่องเที่ยวในพื้นที่เขตระเบียงเศรษฐกิจเพื่อเป็นทิศทางในการพัฒนาการท่องเที่ยวและจุดขายของแต่ละเขตระเบียงเศรษฐกิจ อย่างไรก็ดี ระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออกเฉียงเหนือรัฐบาลไม่ได้กำหนดให้อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเป็นอุตสาหกรรมเป้าหมายในการพัฒนาพื้นที่ เมื่อเปรียบเทียบการกำหนดนโยบายท่องเที่ยวมาเลเซีย พบว่า การกำหนดนโยบายด้านท่องเที่ยวของประเทศมาเลเซียและประเทศไทยไม่แตกต่างกัน นำจุดแข็งการท่องเที่ยวของแต่ละพื้นที่ ศักยภาพ ความพร้อมและทรัพยากรที่มีในพื้นที่ระเบียงเศรษฐกิจมากำหนดเป็นทิศทางในการพัฒนาการท่องเที่ยวและจุดขาย ทั้งนี้ ประเทศไทยและประเทศมาเลเซียต่างเจอปัญหานักท่องเที่ยวและรายได้การท่องเที่ยวกระจุกตัวเฉพาะเมืองหลักเช่นเดียวกัน สำหรับข้อเสนอแนะแบ่งออกเป็น 2 มิติ คือ มิติอุปสงค์และมิติอุปทาน รัฐบาลต้องสนับสนุนและส่งเสริมนโยบายการท่องเที่ยวในประเทศโดยเฉพาะอย่างการท่องเที่ยวในพื้นที่จังหวัดระเบียงเศรษฐกิจและเมืองรองการท่องเที่ยวของประเทศ ด้วยเครื่องมือนโยบายการคลังแบบตรงจุด ผ่านโครงการเราเที่ยวด้วยกัน” รัฐบาลต้องผลักดันนโยบายนวัตกรรมด้านการท่องเที่ยวด้วยการสนับสนุนและส่งเสริมผู้ประกอบการในภาคธุรกิจท่องเที่ยวที่เกี่ยวข้องนำนวัตกรรมท่องเที่ยว (Travel Tech) มาปรับใช้กับธุรกิจของตนในการจัดการและให้บริการนักท่องเที่ยว (Tourists) หรือผู้มาเยือน (Visitors) เพื่อสร้างการรับรู้และประสบการณ์ใหม่ในจังหวัดระเบียงเศรษฐกิจและเมืองรองการท่องเที่ยว
เอกสารอ้างอิง
Athukorala, P.-c., & Narayanan, S. (2017). Economic Corridors and Regional Development: The Malaysian Experience. Manila: Asian Development Bank.
Department of Satistics Malaysia. (2018, September 14). Tourism Satellite Account 2017. Retrieved from Department of Statistics Malaysia: www.dosm.gov.my
Department of Satistics Malaysia. (2021, September 23). Tourism Satellite Account 2020. Retrieved from Department of Satistics Malaysia: www.dosm.gov.my
Department of Statistics Malaysia. (2016, October 14). Tourism Satellite Account 2015. Retrieved from Department of Statistics Malaysia: www.dosm.gov.my
Department of Statistics Malaysia. (2017, September 15). Tourism Satellite Account 2016. Retrieved from Department of Statistics Malaysia Official Portal: https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cthemeByCat&cat=111&bul_id=c3FvNkJUL0VwaHB6SWMvY2w5NmFuZz09&menu_id=TE5CRUZCblh4ZTZMODZIbmk2aWRRQT09
Department of Statistics Malaysia. (2018). Economic Census 2016: Tourism Statistics. Putrajaya: Department of Statistics, Malaysia.
Department of Statistics Malaysia. (2020, September 18). Tourism Satellite Account 2010. Retrieved from Department of Statistics Malaysia: www.dosm.gov.my
Hill, H., & Menon, J. (2020, May-August). Economic Corridors in Southeast Asia: Success Factors, Development Impacts, and Policy. Thailand and The World Economy, 38(2), 1-12.
Medina, A. F. (2021, April 9). An Overview of Malaysia’s InvestmentCorridors. Retrieved from ASEAN Briefing: https://www.aseanbriefing.com/news/author/asean-briefing/)
Tolentino, C. (2018, December 3). The rise of Asia’s second-tier cities as the new go-to place for tourists. Retrieved from Travel Daily Media: https://www.traveldailymedia.com/mastercard-asia-pacific-destinations-index-2018/
Tourism Malaysia. (2018). Malaysia Tourists Profile 2017/2016 By Selected Markets. Putrajaya: Tourism Malaysia.
Tourism Malaysia. (2020). Malaysia's Tourist Profile By Selected Markets. Putrajaya: Tourism Malaysia.
Zeng, Z., & Wang, X. (2021). Effects of Domestic Tourism on Urban-Rural Income Inequality: Evidence from China. Sustainability, 13(9009), 1-21.
กระทรวงการต่างประเทศ. (2555, กันยายน 20). โครงการพัฒนาความร่วมมือทางเศรษฐกิจในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง Greater Mekong Subregion (GMS). Retrieved from กระทรวงการต่างประเทศ: https://www.mfa.go.th/th/content/5d5bcc2715e39c306000a35f?cate=5d5bcb4e15e39c3060006872
จิตคุปต์ ละอองปลิว, จ. (2562, กรกฎาคม-ธันวาคม). การท่องเที่ยวเมืองรอง: ทางเลือกแหล่งท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์จังหวัดราชบุรี. อินทนิลทักษิณสาร, 14(2), 39-60.
ประเสริฐ ใจสม., ศรีปริญญา ธุปกระจ่าง., ชาญเดช เจริญวิริยะกุล., ปฏิญญา บุญผดุง., & เอื้ออัมพร ทิพยทิฆัมพร. (2563, มกราคม-กุมภาพันธ์). บุพปัจจัยของความยั่งยืนของการท่องเที่ยวเมืองรอง. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 8(1), 133-144.
ผู้จัดการออนไลน์. (2563, มิถุนายน 30). สตง.พบ “นโยบายเที่ยวเมืองรอง รบ.ประยุทธ์ 1” งบกว่า 1.1 พันล. กระจุกตัวแค่บางจังหวัด เฉพาะ 3 จังหวัดท้าย นทท.แค่ 2%. Retrieved from mgronline: https://mgronline.com/tags/สตง. เที่ยวเมืองรอง ประยุทธ์1งบพันล้านกระจุกตัวบางจังหวัด
ศจีนาฏ เรืองกุน., ศุภธิดา หัสดินศ., & พบกานต์ อาวัชนาการ. (2021). ศักยภาพของโครงการ "เราเที่ยวด้วยกัน": จากมุมมองของนักท่องเที่ยวไทยและผู้ประกอบการธุรกิจเกี่ยวกับการท่องเที่ยวของจังหวัดเชียงราย. Journal of Humanities and Social Sciences, 10(1), 75-90.
สำนักงานงบประมาณของรัฐสภา. (2564). ข้อเสนอแนวทางการส่งเสริมท่องเที่ยวเมืองรองเพื่อกระจายรายได้จากการท่องเที่ยว. กรุงเทพมหานคร: สำนักการพิมพ์ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.
สำนักงานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2563, เมษายน 16). Review ประเด็นการกระจายนักท่องเที่ยวสู่เมืองรอง . Retrieved from secretary.mots.go.th: https://secretary.mots.go.th/ewtadmin/ewt/ga/download/article/article_20200416204742.pdf
สำนักงานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2563). รายงานสรุปการจัดทำบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยวประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2563: โครงการพัฒนาและจัดทำบัญชีประชาชาติด้านการท่องเที่ยว. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา.
สำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม. (2557, พฤศจิกายน 25). โอกาสของ SMEs ไทยสู่ตลาดมาเลเซีย (ตอนที่ 1). Retrieved from sme: https://www.sme.go.th/upload/mod_download
สำนักส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ. (2019, May 6). โครงสร้าง. Retrieved from สำนักส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ: https://www.ditp.go.th/contents_attach/92452/92452.pdf
