สัจนิยมมหัศจรรย์กับการนำเสนอแนวคิดในวรรณกรรมที่เข้ารอบสุดท้ายรางวัลซีไรต์ พ.ศ. 2539-2564

Ideas in Magical Realism Literary Works of S.E.A. Write Award Finalists, 1996 – 2021

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์สัจนิยมมหัศจรรย์กับการนำเสนอแนวคิดในวรรณกรรมที่เข้ารอบสุดท้ายรางวัลซีไรต์ พ.ศ. 2539-2564 จากนวนิยาย 7 เล่มและเรื่องสั้น 30 เรื่อง โดยใช้แนวคิดการนำเสนอแนวคิดในวรรณกรรมเป็นแนวทางในการศึกษา ผลการวิจัยพบว่า ผู้แต่งได้ใช้ตัวละครสัจนิยมมหัศจรรย์ เหตุการณ์มหัศจรรย์หรือฉากมหัศจรรย์มานำเสนอแนวคิดต่าง ๆ ได้แก่ แนวคิดเกี่ยวกับปรัชญาการใช้ชีวิต แนวคิดปัญหาทางสังคม แนวคิดเกี่ยวกับวัฒนธรรมพื้นบ้าน และแนวคิดการพัฒนา ดังนี้ 1) แนวคิดเกี่ยวกับปรัชญาการใช้ชีวิต ประกอบด้วยการยึดติดกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งทำให้เกิดความทุกข์ การเป็นตัวเองเสริมให้โลกสวยงาม และความรักความเมตตาทำให้สังคมมีความอบอุ่น แนวคิดเหล่านี้ได้สอดคล้องกับหลักคำสอนของศาสนาพุทธ 2) แนวคิดปัญหาทางสังคม ประกอบด้วยความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลที่เย็นชาเกิดปัญหาทางสังคม มนุษย์ใช้อำนาจในทางที่ผิด มนุษย์มุ่งแสวงหาผลประโยชน์ของตน ปัญหาเหล่านี้ได้กีดขวางความก้าวหน้าของสังคม 3) แนวคิดเกี่ยวกับวัฒนธรรมพื้นบ้าน ประกอบด้วยการเชิดชูภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการเคารพบูชาผีสางเทวดา แสดงให้เห็นถึงคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่นและความเชื่อผีสางเทวดาในสังคมไทย และ 4) แนวคิดการพัฒนา ประกอบด้วยการพัฒนาทำให้วัฒนธรรมหลากหลายได้ผสมผสานเข้ามา และการพัฒนาเกิดการปะทะสังสรรค์ระหว่างความเชื่อดั้งเดิมกับสังคมสมัยใหม่ ผู้แต่งได้ใช้ความมหัศจรรย์มานำเสนอความจริงในสังคม