สถานภาพและลักษณะการประพันธ์ของบทสวดโองการในวรรณกรรมพิธีกรรมภาคใต้
Status and composition of Chant of verses in southern ritual literature
คำสำคัญ:
สถานภาพ, ลักษณะการประพันธ์, โองการ, วรรณกรรมพิธีกรรม, ภาคใต้บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มุ่งศึกษาบทสวดโองการที่ใช้สวดประกอบพิธีกรรมในพื้นที่ภาคใต้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) รวบรวมบทสวดโองการจากหมอไสยศาสตร์ ศิลปินพื้นบ้านและครูภูมิปัญญาในพื้นที่ภาคใต้ จำนวน 30 โองการ (2) ศึกษาวิเคราะห์ตัวบทสวดโองการที่ใช้ในการประกอบพิธีกรรมในพื้นที่ภาคใต้ โดยบทสวดโองการที่นำมาศึกษาวิจัยมาจากกลุ่มข้อมูล 3 แหล่ง คือ 1) เอกสารโบราณประเภทหนังสือบุด 2) หนังสือยุคการพิมพ์ และ 3) จากเอกสารตัวเขียนสมุดฝรั่ง
ผลการวิจัยพบว่า การใช้งานบทสวดโองการในพิธีกรรมนั้นเกิดขึ้นได้ 3 โอกาส คือ 1) การสวดโองการประกอบพิธีกรรมที่ใช้เครื่องสังเวย 2) การสวดโองการเพื่อแก้อาถรรพ์ และ 3) การสวดโองการเพื่อความเป็นสิริมงคล ด้านลักษณะการประพันธ์พบว่า 1) ตัวบทมีขนบในการเริ่มต้นของบทสวด โดยใช้คำว่า “โอม” “ศรี” และคำที่เกี่ยวข้องกับผู้สวด เช่น สิบนิ้วข้าไหว้ หรือข้าขอนมัสการ 2) เนื้อหาของบทสวดโองการ จะกล่าวถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ 3 แหล่ง คือ เทพเจ้าในศาสนาพราหมณ์ พระรัตนตรัยและหัวข้อธรรมในพุทธศาสนาและครูอาจารย์ที่ผู้สวดเคารพนับถือ
การใช้บทสวดโองการได้แสดงให้เห็นถึงการผสมผสานของความเชื่อทางศาสนาพราหมณ์ พุทธ และความเชื่อดั้งเดิม โดยเนื้อหาของแต่ละตัวบทได้แสดงให้เห็นถึงความเคารพยำเกรงต่อสิ่งเหนือธรรมชาติ ความกตัญญูต่อบิดามารดาและผู้มีพระคุณ และมีจุดมุ่งหมายเพื่อการบรรลุธรรมของคนไทยภาคใต้
เอกสารอ้างอิง
Department of Religious Affairs, Ministry of Culture. (2012). Rituals and traditions. Bangkok: Department of Religious
Affairs Ministry of Culture.
Fine Arts Department. (2019) Mahadipmantra: The continuation of the Buddhist mantra in Thai
society. Bangkok: Fine Arts Department.
Jeenun P., Wattanachai W., Chukaew P. (2018). Forms and contents of southern literature during the
printing period 1927 - 1977. Journal of Humanities and Social Sciences.
Udon Thani Rajabhat University. 7 (2), 105-123.
Kaewkhao P. (2004). The legend of the creation of the world. Ban Pa Lam edition. In Thaksin Literature:
Selected Literature, Volume 1. (pp. 3-46). Bangkok: Amarin Printing and Publishing.
Nuthong U. (1981). Literary Psalms and Lae Tham Khwan of the Southern Region. Songkhla:
Srinakharinwirot University Southern Region.
Royal Academy. (2011). Dictionary, Royal Institute Edition 2011. Bangkok: Royal Academy.
