การทำ “สังคมนิยม” ให้เป็นสินค้า: กรณีร้านกาแฟ “ก่ง ก่า เฟ”/cộng cà phê ในเวียดนาม

Commodification of “Socialism”: A case of “cộng cà phê” coffee shop in Vietnam

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

          ในช่วงสิบกว่าปีมานี้ ได้เกิดกระแสการเปิดร้านกาแฟ โดยมีการนำข้าวของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันยุคสังคมนิยมหรือที่คนเวียดนามรับรู้กันในชื่อยุค “อุดหนุน” (thời bao cấp) มาทำการตกแต่งร้าน เพื่อสร้างบรรยากาศย้อนยุคกลับไปสู่สมัยสังคมนิยม ซึ่งร้านกาแฟเหล่านี้แพร่กระจายอยู่ในหลายเมืองใหญ่ทั่วประเทศ  เช่น ร้าน “Căng tin 109” (กรุงฮานอย) ร้าน “Nhà Xưởng” (จังหวัดเหงะอาน) ร้าน “Tiệm nước bao cấp” (เมืองดานัง) ร้าน “Cửa hàng cà phê 81” (เมืองโฮจิมินห์) ร้าน “Út Lành” (เมืองโฮจิมินห์) ร้าน “ก่ง ก่า เฟ”/Cộng cà phê (กรุงฮานอย เมืองไฮฟอง เมืองดานัง เมืองญาจาง เมืองโฮจิมินห์)

          บทความนี้ตั้งคำถามว่า จากปรากฏการณ์ร้านกาแฟดังกล่าวข้างต้น สะท้อนให้เห็นการเปลี่ยนแปลงในสังคมเวียดนามอย่างไร? โดยนำเสนอว่า ร้านกาแฟและวิถีการบริโภคกาแฟของคนเวียดนามนั้น มีมาเมื่อครั้งที่เวียดนามตกเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส และที่ผ่านมาร้านกาแฟก็ไม่ได้เน้นการตกแต่งหรือสร้างบรรยากาศแบบสังคมนิยมนัก อย่างไรก็ตาม นับตั้งแต่ทศวรรษที่ 2010 เป็นต้นมา กระแสการตกแต่งร้านกาแฟในแบบย้อนยุคกลับไปสู่ยุคสังคมนิยมแพร่หลายมากขึ้น ดังนั้นจึงตีความได้ว่าเจ้าของร้านกาแฟต้องการนำเรื่องราวในยุคสังคมนิยมมาทำให้เป็นสินค้า เพื่อดึงดูดลูกค้าที่ต้องการเสพบรรยากาศของความเป็นสังคมนิยม ซึ่งผ่านพ้นมานานกว่า 3 ทศวรรษ