อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมในด้านปรัชญาจีนของการจัดเตรียมอาหารในสารคดีอาหารเรื่อง “จีนบนปลายลิ้น”
Cultural Identity in Chinese Philosophy of Food Preparation in the Food Documentary “A Bite of China”
คำสำคัญ:
อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม, ปรัชญาจีนของการจัดเตรียมอาหาร, จีนบนปลายลิ้น (舌尖上的中国)บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
สารคดีอาหารเรื่อง “ จีนบนปลายลิ้น ” (舌尖上的中国) ถือเป็นหนึ่งในสารคดีที่มีชื่อเสียงมากที่สุดเรื่องหนึ่งของประเทศจีน โดยมีทั้งหมด 3 ภาค รวม 22 ตอน สารคดีชุดนี้จัดทำขึ้นเพื่อส่งเสริมความตระหนักรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมอาหารจีน ในช่วงเวลาที่อาหารตะวันตกเริ่มเข้ามามีอิทธิพลจนทำให้ความนิยมในอาหารจีนลดลง เนื้อหาในแต่ละตอนสะท้อนอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมโดยเฉพาะอย่างยิ่งปรัชญาจีนที่เกี่ยวข้องกับการเตรียมอาหาร การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมผ่านปรัชญาจีนในการจัดเตรียมวัตถุดิบอาหารที่ปรากฏในสารคดีอาหารเรื่อง “ จีนบนปลายลิ้น ” (舌尖上的中国) ผลการวิจัยพบว่า 1) ปรัชญาจีนที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการผลิตวัตถุดิบอาหารมีอยู่ 3 ประการ ได้แก่ ปรัชญาแห่งความกลมกลืนกับธรรมชาติ ปรัชญาว่าด้วยเวลา และปรัชญาว่าด้วยสรรพสิ่ง 2) ปรัชญาจีนที่เกี่ยวข้องกับการเลือกวัตถุดิบอาหารมีอยู่ 3 ประการ ได้แก่ ปรัชญาว่าด้วยเวลา ปรัชญาว่าด้วยความหมาย และปรัชญาว่าด้วยความรู้ทางการแพทย์
เอกสารอ้างอิง
เอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
จิตรา ก่อนันทเกียรติ. (2559). เกี้ยซุงฮวดไช้ ลูกหลานกตัญญูโชคดี. พิมพ์ครั้งที่ 11. กรุงเทพฯ: แสงดาว.
เจริญเนตร แสงดวงแข. (2564). การสื่อสารอัตลักษณ์ท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวของชุมชนตำบลเกาะหมาก อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง
[ฉบับอิเล็กทรอนิกส์]. วิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 29(2), 1-23.
พิมพ์เพ็ญ พรเฉลิมพงศ์ และอาจารย์นิธิยา รัตนาปนนท์. [ม.ป.ป.]. การเตรียมวัตถุดิบ. สืบค้นเมื่อวันที่
กรกฎาคม 2567, จาก https://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/1290/
raw-material preparation
พระปลัดสาโรจน์ ธมฺมสาโร (ปัญญารัมย์) สมบูรณ์ บุญโท และ สวัสดิ์ อโณทัย. (2566). รูปแบบอัตลักษณ์
วัฒนธรรมมองผ่านปรัชญาหลังนวยุคของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง [ฉบับอิเล็กทรอนิกส์].
พุทธมัคค์, 8(1), 289–300.
รุ่งเพชร วราพงศ์สถิตย์ (Rungphet Varaphongsatit). (2562). อัตลักษณ์ความเป็นจีนใน
รายการโทรทัศน์ของจีน. Proceedings of 15th International Conference on
Humanities and Social Sciences 2019 (IC-HUSO 2019) 11th -12th November
, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand. 601-617.
ศิรินาถ ปิ่นทองพันธ์. (2546). การรับรู้และการสื่อสารในการแสดงอัตลักษณ์ความเป็นชาวใต้ของนักศึกษา
ภาคใต้ในกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวาทวิทยา คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อารีย์ รุ่นพระแสง. (2555). ที่มาและความหมายแฝงของตัวเลขจีน. [ฉบับอิเล็กทรอนิกส์]. อักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 34(1), 76 - 97.
อภินันท์ ธรรมเสนา. (2553). ฉายภาพ “ยอง” ในมุมมองของละอ่อน: การประกอบสร้างอัตลักษณ์
“ความเป็นยอง” ผ่านสารคดีชุมชนของกลุ่มเยาวชน ชุมชนวัดประตูป่า อ.เมือง จ.ลำ พูน [ฉบับ
อิเล็กทรอนิกส์]. สังคมศาสตร์, 22(1), 193-228.
ภาษาจีน
Chen Wen. (2015). การเริ่มถ่ายทำสารคดีเรื่อง “จีนบนปลายลิ้น” ภาคสาม. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 มกราคม 2568, จาก
https://m.huanqiu.com/article/9CaKrnJKWmw [陈文.《舌尖上的中国》第三季启动拍摄. 2025. 01. 20, 从
https://m.huanqiu.com/article/9CaKrnJKWmw]
Chinese Calendar. (ม.ป.ป.). ปฏิทินจันทรคติของจีน. สืบค้นเมื่อวันที่ 27 มีนาคม 2568, จาก https://mbd.baidu.com/ma/s/5OdwchPa
[农历. 2025. 03. 27, 从https://mbd.baidu.com/ma/s/5OdwchPa]
solar terms. [ม.ป.ป.]. ๒๔ เทศกาลฤดูกาล. สืบค้นเมื่อวันที่ 22 มกราคม 2568, จาก https://mbd.baidu.com/ma/s/ZG76j77f
[二十四节气. 2025. 01. 22, 从 https://mbd.baidu.com/ma/s/ZG76j77f]
Five Elements. (2025). ธาตุทั้งห้า. สืบค้นเมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2568, จาก https://zh.wikipedia.org/wiki/
[五行. (2025). 2025. 03. 26, 从https://zh.wikipedia.org/wiki/]
Five colors. (2025). สีทั้งห้า. สืบค้นเมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2568, จาก https://zh.wikipedia.org/wiki/
[五方色. (2025). 2025. 03. 26, 从 https://zh.wikipedia.org/wiki/]
Kuai Le Shen Huo. (2024). แมคโดนัลด์ (Mc Donald’s) กับแคนดี้ (KFC) มาถึงจีนเมื่อใด. สืบค้นเมื่อวันที่ 22 มกราคม 2568, จาก
https://mbd.baidu.com/ma/s/TbUfHoOj [快乐生活.麦当劳和肯德基什么时候来中国的. 2025. 01. 22, 从
https://mbd.baidu.com/ma/s/TbUfHoOj]
Lao Zi. (2020). เวอร์ชันคอลเลกชันคลาสสิกจีนตึกหวั่นจ้วนโล๋ว: เต๋าเต๋อจิง . (He ZhanTao, ผู้แปล). Hang Zhou: Liaoning Infinite Crossing New Media
Co., Ltd. [老子. (2020). 万卷楼国学经典（珍藏版）道德经. (何占涛, 译者). 杭州: 辽宁无限穿越新媒体有限公司.]
Li JingLin. (2007). ความหมายสามประการของ “รู้ว่าเมื่อไรควรหยุด” กับอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อวันที่ 31 มีนาคม 2568, จาก
http://philosophychina.cssn.cn/zxts/zgzx/ztyj/201507/t20150713_2724574.shtml. [李景林. “知止”三义与文化认同. (2007). 2025. 03. 31, 从
http://philosophychina.cssn.cn/zxts/zgzx/ztyj/201507/t20150713_2724574.shtml]
She Jian Shang De Zhong Guo. [ม.ป.ป.]. จีนบนปลายลิ้น. สืบค้นเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2566, จาก https://mbd.baidu.com/ma/s/DvQcE1eD
[舌尖上的中国. 2023. 02. 01, 从 https://mbd.baidu.com/ma/s/DvQcE1eD]
Tao Te Ching. (ม.ป.ป.). เต๋าเต๋อจิง. สืบค้นเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2568, จาก https://mbd.baidu.com/ma/s/Tfu5U4P5
[道德经. 2025. 03. 25, 从https://mbd.baidu.com/ma/s/Tfu5U4P5]
Tang HanQing & Li ChangYing. (2019). ความสัมพันธ์ระหว่างลัทธิเต๋าในหนังสือเรื่อง “เต๋าเต๋อจิง” กับแพทย์แผนจีน. วารสารการศึกษาจีน, 7(2), 11 - 16.
สืบค้นเมื่อวันที่ 27 มีนาคม 2568, จาก https://doi.org/10.12677/CnC.2019.72002. [唐汉庆&李常应.《道德经》道家思想与中医学的联系[J].
国学, 2019, 7(2): 11-16. 2025. 03. 27, https://doi.org/10.12677/CnC.2019.72002]
The Eight Diagrams. (2025). แผนภาพทั้งแปด.สืบค้นเมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2568, จาก https://zh.wikipedia.org/wiki/
[八卦. (2025). 2025. 03. 26, 从https://zh.wikipedia.org/wiki/]
Wen Xuan Sheng Huo Ke Pu. (2023). จีนบนปลายลิ้นฉายในช่องใด. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 มกราคม 2568, จาก https://mbd.baidu.com/ma/s/cFW8poJ6
[文暄生活科普.舌尖上的美味在哪个频道播出. (2023). 2025. 01. 20, 从https://mbd.baidu.com/ma/s/cFW8poJ6 ]
Whole grains. (2024). ธัญพืชทั้งห้า. สืบค้นเมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2568, จาก https://zh.wikipedia.org/wiki/
[五谷. (2024). 2025. 03. 26, 从 https://zh.wikipedia.org/wiki/]
Zhang JingKun. (2013). การเริ่มถ่ายทำงานเบื่องต้นสารคดีเรื่อง “จีนบนปลายลิ้น” ภาคสอง. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 มกราคม 2568, จาก
http://shejian2.cntv.cn/2013/05/24/ARTI1369364382223934.shtml [张竟堃. 纪录片《舌尖上的中国》（第二季）前期拍摄工作启动.
01. 20, 从 http://shejian2.cntv.cn/2013/05/24/ARTI1369364382223934.shtml]
Zheng ZhanWei, Li DaoMing, Fu ChengCheng, Wang HengChao, & Guo Xing. (2011). การศึกษาเปรียบเทียบวัฒนธรรมอาหารมณฑลส่านซีกับ
วัฒนธรรมอาหารฮ่องกง. การแปรรูปผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร (ตอนปลาย), (12) , 106 - 109. [郑战伟, 李道明, 付成程, 王恒超 & 郭行. （2011）.
陕西饮食文化与香港饮食文化的比较研究. 农产品加工 (下), (12), 106 - 109.]
