criminal cases ผลกระทบของผู้บริสุทธิ์ที่ตกเป็นจำเลยในคดีอาญา : ปัญหาสะท้อนต่อกระบวนการยุติธรรมไทย

ผลกระทบของผู้บริสุทธิ์ที่ตกเป็นจำเลยในคดีอาญา : ปัญหาสะท้อนต่อกระบวนการยุติธรรมไทย

บทคัดย่อ

เมื่อกล่าวถึงกระบวนการยุติธรรม คำว่า “เหยื่ออาชญากรรม” เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกันซึ่ง “เหยื่อ” ในความหมายอย่างกว้างคือ ผู้ที่ได้รับความเสียหายจากการกระทำความผิดอาญาที่เรียกว่า “เหยื่ออาชญากรรม” และบุคคลผู้ต้องตกเป็นเหยื่อจากการใช้อำนาจโดยมิชอบหรือความบกพร่องของกระบวนการยุติธรรม เช่น ผู้ถูกกล่าวหา หรือผู้บริสุทธิ์ที่ตกเป็นจำเลยในคดีอาญาซึ่งการให้ความช่วยเหลือแก่ผู้เสียหายในคดีอาญา และจำเลยในคดีอาญาที่ต้องตก          เป็นเหยื่ออาชญากรรม (Victims of Crime) นานาอารยประเทศ ถือเป็นหลักการสำคัญในการให้ความคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนประการหนึ่ง ซึ่งผู้ที่ได้รับความเสียหายจากการก่ออาชญากรรมของผู้กระทำผิด มิได้หมายความถึง ผู้ได้รับความเสียหายจากการก่ออาชญากรรม  ของผู้อื่นเท่านั้นยังหมายรวมถึง “จำเลยในคดีอาญา” หรือที่เรียกกันว่า “แพะรับบาป” หรือในชื่อภาษาอังกฤษที่ว่า “scapegoat” หมายถึง ผู้ที่มิได้กระทำผิด แต่ต้องเป็นผู้รับโทษรับความผิดที่ผู้อื่นได้กระทำไว้” ถึงแม้ว่า เหยื่ออาชญากรรมเหล่านี้ควรได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย หรือข้อบังคับต่าง ๆ แต่ในสังคมไทยยังมีคำถามเกิดขึ้นต่อกระบวนการยุติธรรมไทยว่า อะไรคือสาเหตุที่ทำให้ผู้บริสุทธิ์คนหนึ่งตกเป็นจำเลยในคดีอาญา การตกเป็นจำเลยในคดีอาญานั้นไม่เพียงส่งผลกระทบต่อชีวิตของผู้ตกเป็นเหยื่อในกระบวนการยุติธรรมที่ผิดพลาดเท่านั้นแต่ยังส่งผลให้ระบบงานยุติธรรมเสียหาย ขณะที่ในสังคมต้องตกอยู่ในความเสี่ยง เพราะไม่สามารถจับกุมผู้กระทำผิดตัวจริงได้