การศึกษาลวดลายตราประทับดินเผาบ้านเชียง เพื่อการพัฒนาสร้างสรรค์งานจักสาน ชุมชนหนองหาน จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ1)ศึกษาลวดลายตราประทับดินเผาบ้านเชียง เพื่อทำการวิเคราะห์และถอดแบบลวดลายใหม่ประยุกต์เป็นลายจักสาน 2) นำลวดลายมาบูรณาการสู่การออกแบบผลิตภัณฑ์เครื่องใช้ในบ้าน 3) ประเมินผลการออกแบบ วิธีการวิจัยโดยการสัมภาษณ์แนวทางการออกแบบจากปราชญ์ชาวบ้านด้านจักสาน 2 ท่าน ประเมินการออกแบบลวดลายโดยผู้ทรงคุณวุฒิด้านการออกแบบและผู้ชำนาญด้านจักสาน 4 ท่าน และประเมินความพึงพอใจต้นแบบโดยกลุ่มผู้บริโภค จำนวน 300 คนพบว่า ตราประทับดินเผาบ้านเชียงจำแนกได้ 3 กลุ่มลาย คือ กลุ่มลายเส้น กลุ่มลายเรขาคณิต และกลุ่มลายธรรมชาติ ลายที่สร้างความแปลกใหม่ในงานจักสาน คือ กลุ่มลายธรรมชาติ ได้แก่ ลวดลายใบไม้ (ลายใบโพธิ์) มีความเป็นสิริมงคล สื่อถึงพระพุทธศาสนา และลวดลายควาย เป็นสัตว์ที่สื่อถึงความอุดมสมบูรณ์คู่กับเกษตรกรไทย ผู้ผลิตจะคำนึงถึงความเป็นไปได้ในการผลิตและจำหน่าย วัตถุดิบหาได้ง่ายในชุมชน ขนาดชิ้นงานต้องมีความเหมาะสมกับการวางจำหน่ายในบูธ OTOP ถ้าสินค้ามีขนาดใหญ่ เช่น เก้าอี้ โคมไฟ ฉากกั้น จะส่งผลกระทบด้านพื้นที่ในการจำหน่ายและการขนส่ง ดังนั้น ผลิตภัณฑ์ของตกแต่งควรมีขนาดเล็ก เช่น ผลิตภัณฑ์บนโต๊ะอาหาร ผลการประเมินการออกแบบตะกร้าใส่ของจักสานไม้ไผ่ (ลายควาย) สรุปได้ว่ามีความสวยงามและสามารถสื่อลักษณะได้ อยู่ในระดับมากที่สุด (ค่าเฉลี่ย 4.75)ชุดที่รองจานงานจักสานคล้า (ลายใบโพธิ์) สรุปได้ว่ามีความสวยงามและสามารถสื่อลักษณะได้ อยู่ในระดับมากที่สุด (ค่าเฉลี่ย 4.70) ภาพรวมความพึงพอใจต้นแบบผลิตภัณฑ์ของตกแต่งบ้านอยู่ในเกณฑ์มาก (ค่าเฉลี่ย 4.29)