ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการใช้ภาษาข้อความกับแนวคิดในงานศิลปะไทยร่วมสมัย

บทคัดย่อ

        บทความนี้เป็นส่วนของงานวิจัยผลงานศิลปะไทยร่วมสมัยชื่อ “ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการใช้ภาษาข้อความกับแนวคิดในงานศิลปะไทยร่วมสมัย” ที่มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1. ศึกษาและวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างภาษาข้อความกับแนวคิดในงานศิลปะไทยร่วมสมัย และ 2. อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างการใช้ภาษาข้อความกับแนวคิดในผลงานศิลปะไทยร่วมสมัย ด้วยวิธีการวิเคราะห์ และวิจารณ์ ผลงานกรณีศึกษาของศิลปินไทยร่วมสมัย 3 ราย คือ วสันต์ สิทธิเขตต์ คามิน เลิศชัยประเสริฐ และประสงค์ ลือเมือง โดยใช้หลักทฤษฎีระบบสัมพันธ์ทางภาษาศาสตร์ ทฤษฎีศิลป์ และการศึกษาวิเคราะห์ผลงานศิลปะที่เกี่ยวข้อง เป็นแนวทางกำหนดประเด็นการอธิบายผลการศึกษาพบว่า ความสัมพันธ์ระหว่างภาษาข้อความกับแนวคิดในผลงานศิลปะไทยร่วมสมัยนั้น แสดงความสัมพันธ์ผ่านกระบวนการสร้างสรรค์รูปทรงผลงาน โดยกำหนดให้ภาษาข้อความมีบทบาทและทำหน้าที่เดียวกับภาษาภาพคือ เป็นรูปทรงที่สื่อความหมายตามแบบแผนการใช้ ที่สัมพันธ์กับบริบททางภาษาอันมีจุดเริ่มต้นจากแนวคิดเช่นเดียวกัน ส่วนผลการใช้ภาษาข้อความที่สัมพันธ์กับแนวคิดของผลงานกรณีศึกษานั้น พบว่า ศิลปินได้กำหนดแบบแผนการใช้ภาษาข้อความผ่านกระบวนการสร้างสรรค์ศิลปะที่แตกต่างกันไป แต่สอดล้องกับแนวคิดและเจตนาทางการสร้างสรรค์ส่วนบุคคลตามโครงสร้างผลงานศิลปะเหมือนกันโดยได้กำหนดแบบแผนการใช้ภาษาข้อความ ในฐานะสัญลักษณ์ให้แสดงรูปทรงซึ่งมีทั้งความหมายตรงและความหมายแฝง ในขั้นตอนทางความคิดก่อนสื่อสารผ่านรูปทรงภาษาศิลปะอย่างไม่จำกัดสื่อและวิธีการนอกจากนั้น ผลการวิจัยยังช่วยอธิบายลักษณะสำคัญทางรูปแบบศิลปะไทยร่วมสมัยที่แตกต่างกันจากพัฒนาการทางรูปแบบผ่านกระบวนการสร้างสรรค์ที่มีลักษณะเฉพาะของศิลปินแต่ละรายได้อย่างชัดเจนด้วย