ปัจจัยสำคัญต่อการพัฒนาพื้นที่เหมืองร้างในประเทศไทย : กรณีศึกษาเปรียบเทียบเหมืองร้างภายใต้การดูแลของภาครัฐและภาคเอกชน

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยที่มุ่งค้นหาปัจจัยสำคัญต่อการพัฒนาเหมืองร้างในประเทศไทย โดยทำการศึกษาเปรียบเทียบกระบวนการดำเนินงานของเหมืองร้างที่ไม่มีการปนเปื้อนจำนวน 2 แห่ง เป็นเหมืองที่อยู่ภายใต้ความรับผิดชอบและการดูแลของหน่วยงานภาครัฐ 1 แห่ง และภาคเอกชนอีก 1 แห่ง โดยมีการสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้างกับผู้รับผิดชอบโครงการ  ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า ปัจจัยด้านกายภาพ เป็นปัจจัยสนับสนุนแรกที่ส่งผลให้ผู้พัฒนาโครงการตัดสินใจเลือกพื้นที่ไปพัฒนา ส่วนปัจจัยด้านผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย เป็นปัจจัยที่สนับสนุนการดำเนินการตลอดกระบวนการ (ตั้งแต่ริเริ่มไปจนถึงการดูแลโครงการ) ให้โครงการสามารถดำเนินการได้จนถึงปัจจุบัน นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยด้านการจัดการซึ่งเกี่ยวพันกับวิสัยทัศน์ของผู้นำในการพัฒนาโครงการซึ่งมีส่วนสำคัญในการผลักดันให้โครงการดำเนินการได้แล้วเสร็จ การศึกษาเหมืองร้างทั้ง 2 แห่งยังได้ให้บทเรียนที่สำคัญว่า อุปสรรคต่อการพัฒนาโครงการบนพื้นที่เหมืองร้างในประเทศไทยมาจาก ปัจจัยด้านนโยบายที่มีการเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัย ปัจจัยด้านกฎหมายที่ยังขาดการสนับสนุนกระบวนการบำบัดสารปนเปื้อน และปัจจัยด้านการเงินและเศรษฐกิจซึ่งเกี่ยวข้องกับการหาแหล่งเงินทุนสนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ โดยอุปสรรคจากทั้ง 3 ปัจจัยจะก่อให้เกิดปัญหากับระบบการจัดการของโครงการไปตลอดการดำเนินงาน ข้อมูลนี้รวมกับการศึกษาโครงการพัฒนาเหมืองร้างในต่างประเทศล้วนชี้ไปในทิศทางเดียวกันว่า ประเทศไทยควรพัฒนากลไกสนับสนุนปัจจัยทั้ง 3 ด้านนี้ เพื่อเพิ่มจำนวนการพัฒนาเหมืองร้างในประเทศและผลักดันได้โครงการเหล่านี้ดำเนินการได้สำเร็จ