คติความเชื่อแบบอินเดียโบราณกับอำนาจของผู้นำในรัฐไทยในยุคร่วมสมัย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะวิเคราะห์การแสดงออกทางอำนาจของผู้นำในรัฐสมัยใหม่ผ่านพิธีระดับชาติและระดับท้องถิ่น โดยมีทางพิธีกรรมและคติความเชื่อที่เกี่ยวของกับผู้นำในรัฐไทยสมัยใหม่ โดยใช้ทฤษฎีรัฐนาฏกรรมของคลิฟเฟิร์ด เกียร์ทซ์ (Clifford Geertz) นักมานุษยวิทยาผู้ที่ได้ไปสังเกตพิธีกรรมในเกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย โดยมองว่าพิธีกรรมมิใช่เป็นเพียงพิธีศักดิ์สิทธิ์ แต่ยังเป็นละครฉากใหญ่ที่ทำให้อำนาจที่เป็นนามธรรมกลายเป็นรูปธรรมขึ้นมา ผู้ชมสามารถสัมผัสได้ถึงบารมีของผู้นำ แม้ว่าประเทศไทยจะมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองและการเปลี่ยนโครงสร้างทางการเมืองจากรัฐจารีตแบบเดิม (Traditional state) มาเป็นรัฐสมัยใหม่ (Modern state) มาตั้งแต่ปฏิรูปการปกครองในปี พ.ศ. 2475 แต่พิธีกรรมที่ใช้คติความเชื่อแบบอินเดียที่แสดงออกทางอำนาจผ่านพิธีต่างๆ กลับถูกนำกลับมาใช้ในยุคร่วมสมัย เพื่อเสริมสร้างภาพลักษณ์อันสูงส่งให้แก่สถาบันทางการเมืองทั้งระดับชาติและระดับท้องถิ่น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกบทความเป็นลิขสิทธิ์ของสถาบันเอเชียศึกษา ดูตัวอย่างอื่นประกอบเอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
ชาตรี ประกิตนนทการ. 2552. ศิลปะ-สถาปัตยกรรมคณะราษฎร: สัญลักษณ์ทางการเมืองในเชิงอุดมการณ์. กรุงเทพฯ:
มติชน
เชษฐ์ ติงสัญชลี. 2560.เมรุ ในศิลปะอินเดีย. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ คณะ
ศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และ มิวเซียมสยาม.ศูนย์สื่อและสิ่งพิมพ์แก้วเจ้าจอม มหาวิทยาลัยราช
ภัฏสวนสุนันทา.
เติม วิภาคย์พจนกิจ. 2530. ประวัติศาสตร์อีสาน. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ธรีวัฒน์ แสนคำ. 2560. งานพระศพกษัตริย์ล้านช้างในสมัยรัฐจารีต. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และ มิวเซียมสยาม.ศูนย์สื่อและสิ่งพิมพ์แก้ว
เจ้าจอม มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา.
บาทหลวงตาชารด์. 2551. จดหมายเหตุการเดินทางสู่ประเทศสยามครั้งที่ 1 และจดหมายเหตุการเดินทางครั้งที่ 2. แปล
โดย สันต์ ท. โกมลบุตร.พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : ศรีปัญญา.
ปกรณ์ ปุกหุต.2558. “พิธีกรรมนกหัสดีลิงค์ ณ ทุ่งศรีเมือง ปี พ.ศ. 2558 : การเปลี่ยนแปลงจารีตตามบริบทปัจจุบัน” .
จดหมายข่าวศูนย์วิจัยสังคมอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ฉบับ “ต้อนรับ
AC เปรมปรีดิ์ทั่วภูมิภาค”. 2, 2 (กรกฎาคม – ธันวาคม 2558): 26– 38.
โรเจอร์ แมนลีย์.2504.ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 76 จดหมายเหตุของโยส เซาเต็น พ่อค้าชาวฮอลันดาในสมัยพระเจ้า
ทรงธรรมและพระเจ้าปราสาททอง.แปล โดย ขจร สุขพานิช. กรุงเทพฯ : ชุมนุมช่าง
พระมหากวีศักดิ์ ญาณกวิ (วาปีกุลเศรษฐ์). 2562. “กษัตริย์ในอุดมคติตามแนวคิดในมหาภารตะและรามายณะที่ปรากฏ
ในจารึกแม่บุญ ตะวันออกและจารึกแปรรูปของพระเจ้าราเชนทรวรมันที่ 2”.วรสารวิจยวิชาการ.ฉบับที่ 1.
พิพัฒน์ กระแจะจันทร์. 2562. “การงดและรื้อฟื้นเรือพระราชพิธีหลัง 2475: นัยของอำนาจและความศักดิ์สิทธิ์ของชนชั้น
นำ.” THE STANDARD: the standard.co/royal-barge-procession-after-2475/
รสิตา สินเอกเอี่ยม. 2561. “The Paradigm of the Sacred Mountain Designs in Southeast Asian Culture/ กระบวน
ทัศน์การออกแบบภูเขาศักดิ์สิทธิ์ในวัฒนธรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้”. หน้าจั่ว: วารสารวิชาการคณะ
สถาปัตยกรรมศาสตร์.มหาวิทยาลัยศิลปากร. ฉบับ15
วิราณี แว่นทอง. 2551. “การรำในพิธีทำศพแบบนกหัสดีลิงค์ในอุบลราชธานี”. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมห
บัณฑิต สาขาวิชานาฏยศิลป์ไทย ภาควิชานาฏยศิลป์ไทย คณะศิลปกรรมศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ศานติ ภักดีคำ. 2562.พระเสด็จโดยแดนชล เรือพระราชพิธีและขบวนพยุหยาตราทางชลมารค. กรุงเทพฯ : มติชน
สุจิตต์ วงษ์เทศ. 2559. "วัฒนธรรมร่วม" ในอุษาคเนย์ รากเหง้าเก่าแก่ของประชาคมอาเชียน. กรุงเทพฯ : นาตาแฮก
สุวิทย์ ธีรศาศวัต. 2557. ประวัติศาสตร์อีสาน 2322-2488. ขอนแก่น : ศูนย์วิจัยพหุลักษ์สังคมลุ่มน้ำโขง
มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
อชิรัชญ์ ไชยพจน์พานิช.2557. ศิลปะเวียดและจาม.พิมพ์ครั้งที่ 1.กรุงเทพฯ:สำนักพิมพ์มติชน
ภาษาต่างประเทศ
Baker, C. J., & Phongpaichit, P. 2018. A history of Thailand. Cambridge : Cambridge University Press.
Berkeley. CA: University of California Press. Chan, H.-lam.1981. “Ideologies and Traditions of Monarchy and Government in Imperial China”. Kingship In
Asia and Early America.179–216.
Coedès, G., Cowing, S. B., & Vella, W. F.1996. The Indianized States of Southeast Asia.
Diskul, M. C. S. 1981. “Ancient Kingship in Mainland Southeast Asia”. Kingship In Asia and Early America,
–160.
Geertz, C. 2010. Negara: The theatre state in nineteenth-century Bali. New Jersey : Princeton Univ Press.
Hall, K. R. 1984. “Small Asian Nations in the Shadow of the Large: Early Asian History through the Eyes of
Southeast Asia”.Journal of The Economic and Social History of The Orient
Hall, K. R. 2019. “The “Indianization” of Funan: Southeast Asia’s First State”. Maritime Trade and State
Development in Early Southeast Asia. 52–84. Honolulu: Univ. of Hawaii Press
Manning, J. G. 2012. Hydraulic civilization. The Encyclopedia of Ancient History.
Phillips, Matthew. 2017. “Ancient Past. Modern Ceremony: Thailand’s Royal Barge Procession in Historical
Context”. In How the Past was Used: Historical Cultures c. 750-2000. edited by Peter Lambert and
Björn Weiler, 201-30. Oxford: Oxford University Press.
Roy, E. V. 2011. Rise and fall of the Bangkok mandala (Vol. 45). Wiesbaden : Harrassowitz Verlag.
Strate, S. 2015. “The lost territories: Thailand’s history of national humiliation”. The Eyes of Southeast Asia.
Journal of the Economic and Social History of the Orient. 27(1):56. Honolulu : University of Hawaii
Press.
Weber, M. 1978. Economy and Society: An Outline of Interpretive Sociology. 2 Vols.
Wolters, O. W. 2005. History, culture, and region in Southeast Asian perspectives. ACLS History E-Book
Project.
