ความเป็นจริงของพุทธปรัชญาเถรวาทในมุมมองวิทยาศาสตร์

ผู้แต่ง

  • พระมหาสมเจต สมจารี (หลวงกัน) นักศึกษาปริญญาเอก สาขาวิชาปรัชญา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

ความเป็นจริง, พุทธปรัชญาเถรวาท, วิทยาศาสตร์

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความเป็นจริงของพุทธปรัชญาเถรวาทและวิทยาศาสตร์ และเพื่อวิเคราะห์ความเป็นจริงของพุทธปรัชญาเถรวาทในมุมมองวิทยาศาสตร์ จากการศึกษาพบว่า ความเป็นจริงของ พุทธปรัชญาเถรวาทมีลักษณะตรงกัน (ยถาภูต) และสมนัยกัน (สนธิ) อยู่ระหว่างกลาง (มัชฌิม) ความเป็นจริงมี 2 ระดับ คือ สมมติสัจจะ และปรมัตถสัจจะ สำหรับวิธีการเข้าถึงความเป็นจริงใช้การคิดเรื่องต่างๆ อย่างละเอียดจนเข้าถึงความเป็นจริงของเรื่องนั้นอย่างถูกต้อง เรียกว่า โยนิโสมนสิการ และมีนิพพานเป็นเป้าหมายการเข้าถึงความเป็นจริง ส่วนความเป็นจริงของวิทยาศาสตร์ มีลักษณะเป็นอเทวนิยมไม่เชื่อในเรื่องของสิ่งเหนือธรรมชาติทั้งหลายที่ พ้นโลกธรรมชาติในปัจจุบัน แต่จะเชื่อความรู้ที่ได้จากการเรียนรู้ธรรมชาติที่เกิดจากการใช้เหตุผลพิสูจน์สมมติฐานที่ตั้งไว้ โดยวิธีการที่เริ่มตั้งแต่การสำรวจกำหนดขอบเขตของปัญหา การตั้งสมมติฐาน การทดลอง เก็บข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูล และสรุปผล ทำอย่างต่อเนื่อง จนได้คำตอบโดยปราศจากอคติ ความเป็นจริงของ วิทยาศาสตร์มี 2 ระดับ คือ วิทยาศาสตร์เทียมและวิทยาศาสตร์แท้ การเข้าถึงความเป็นจริงใช้วิธีการ 5 ขั้นตอน สำหรับเป้าหมายการเข้าถึงความเป็นจริงก็เป็นไปเพื่อแสวงหาความรู้และนำมาใช้ให้เป็นประโยชน์กับมนุษยชาติ และความเป็นจริงของพุทธปรัชญาในมุมมองวิทยาศาสตร์ไม่ได้มีความขัดแย้งกันกับวิทยาศาสตร์ เพียงแต่วิทยาศาสตร์มุ่งเน้นศึกษาหาความรู้ในเรื่องสสารเป็นหลัก ในขณะที่พุทธปรัชญาเถรวาทมุ่งศึกษาทั้ง สสาร (รูปธรรม) และ อสสาร (นามธรรม)

References

การศาสนา, กรม. (2525). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับหลวง. กรุงเทพฯ: กรมการศาสนา.

เจษฎา ทองรุ่งโรจน์. (2547). พจนานุกรมปรัชญา อังกฤษ-ไทย. กรุงเทพฯ: โบแดง.

ธีรโชติ เกิดแก้ว, ผศ. (2553). พุทธปรัชญา มิติการมองโลกและชีวิตตามความเป็นจริง. สมุทรปราการ: โครงการสำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ.

พระเทพเวที (ป.อ. ปยุตฺโต). (2536).พิมพ์ครั้งที่ 3. พุทธศาสนาในฐานะเป็นรากฐานของวิทยาศาสตร์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พุทธทาสภิกขุ. (2522). อิทัปปัจจยตาชุดธรรมโฆษณ์. กรุงเทพฯ: ธรรมทานมูลนิธิ.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2540). พิมพ์ครั้งที่ 2. พจนานุกรมศัพท์ปรัชญา อังกฤษ-ไทย (แก้ไขเพิ่มเติม). กรุงเทพฯ: อรุณการพิมพ์.

วัชระ งามจิตรเจริญ, รศ.ดร. (2552). พิมพ์ครั้งที่ 2. พุทธศาสนาเถรวาท. กรุงเทพฯ: โฟร์-วัน พริ้นท์ติ้ง.

สมภาร พรมทา. (2540). พุทธศาสนากับวิทยาศาสตร์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

30-06-2017