ปรัชญาธรรมกับพุทธศิลปะ

บทคัดย่อ

ปรัชญาธรรมทางวัตถุจากพุทธศิลปะ กล่าวถึงงานพุทธศิลปะประเภทประติมากรรม คือ พระพุทธรูป การสร้างพระพุทธรูปมีคติ ความเชื่อมาจากการสร้างองค์แทนของพระพุทธเจ้า เมื่อพระองค์ปรินิพพานมานานแล้ว พุทธศาสนิกชน ได้สร้างองค์แทนขึ้นมา เพื่อเคารพสักการะ กราบไหว้บูชา ลักษณะการสร้างมีความแตกต่างกัน เมื่อสร้างพระพุทธรูปขึ้นมา มีการสะท้อนแง่คิดทางปรัชญาธรรมหลายประการเช่น ความบริสุทธิ์ สะอาดหมดจากกิเลสและกองทุกข์ ความหนักแน่น มั่นคง ความเมตตากรุณา ปรัชญาธรรมจากพระพุทธรูปสามารถนํามาปฏิบัติในชีวิตประจําวันของมนุษย์ได้ ส่วนการสร้างเจดีย์ สร้างสถูปต่างๆ สิ่งสําคัญคือเพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ รวมถึงพระธาตุของพระอรหันต์ทั้งหลาย เพื่อให้คนได้กราบไหว้บูชา ก่อให้เกิดบุญกุศลในชีวิตแก่ตนเอง เพื่อความหลุดพ้น หรือการเข้าถึงพระนิพพาน เป็นเป้าหมายสําคัญ สัญลักษณ์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องจึงมุ่งเน้นเพื่อสะท้อนให้เห็นแนวทางที่จะนําไปสู่ความหลุดพ้น ส่วนปรัชญาธรรมจากงานจิตรกรรมทางพระพุทธศาสนา สะท้อนให้เห็นเรื่องราวทางพระพุทธศาสนา ไม่ว่าจะเป็นเรื่องชาดก หรือเหตุการณ์ในพุทธประวัติ รวมถึงเรื่องราวเกี่ยวกับประเพณีของคนในสังคม เป็นภาพสะท้อนของปรัชญาสังคม ที่เกี่ยวเนื่องกับการดําเนินชีวิต พุทธศิลปะนอกจากจะสะท้อน ปรัชญาธรรมแล้ว ยังสะท้อนให้เห็นคุณค่าของหลักธรรมสําคัญในทางพระพุทธศาสนาอีกด้วย