Analytical Study of Educational System: Problems and Development Approaches towards Desired Education

Authors

  • Arisa Saisrikoso Faculty of Religion and Philosophy, Mahamakut Buddhist University

Keywords:

Educational System, Educational Development, Desired Education

Abstract

This article examines the Thai education system with a focus on existing problems and desirable approaches to educational development. The study analyzes the evolution of Thai educational philosophy, which can be classified into four eras: (1) the Sukhothai period to the early Rattanakosin period, (2) the period of educational reform during the reign of King Rama V, (3) the period prior to the change of the political regime, and (4) the period following the regime change. The fourth era reflects modern educational thought influenced by progressivism, existentialism, and analytical philosophy and can be compared to the fifth wave of educational change associated with globalization and 21st-century education.

The findings indicate that since the regime change, the Thai government has continuously implemented National Education Plans, particularly the 2008 Basic Education Core Curriculum, which emphasizes eight desirable characteristics of learners. Nevertheless, the Thai education system continues to face major challenges in three areas: policy, practitioners, and the educational system itself. These challenges are largely attributable to rapid advances in information technology, which have contributed to unequal access to educational resources and opportunities.

This article proposes two key approaches to addressing these challenges: policy-oriented strategies and collaborative efforts among relevant stakeholders. The contribution of this study lies in presenting a conceptual framework for identifying educational problems and formulating desirable development approaches grounded in the fourth era of Thai educational philosophy and aligned with the context of globalization and 21st-century education.

References

กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมชุนสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา. (22 ธันวาคม 2565). กสศ. เปิดรายงานความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาปี 65 พบรายได้ครัวเรือน นร.ยากจนพิเศษเหลือ 34 บาทต่อวัน. https://www.eef.or.th/news-221222/.

เกรียงศักดิ์ รอดเย็น. (2534). ปรัชญาการศึกษาไทยตามแนวคิดของศาสตราจารย์ ดร. สาโรช บัวศรี. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ฐิตารีย์ กุลวงศ์คเณศ. (2562). การศึกษาสภาพ ปัญหา และแนวทางแก้ไขปัญหาการดำเนินงานวิชาการเพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาพระนครศรีอยุธยา เขต 1. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา.

ดวงเดือน พิศาลบุตร. (2530). ประวัติการศึกษาไทย. เอกสารประกอบการศึกษาวิชาพื้นฐานการศึกษาทางประวัติศาสตร์. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ทิพย์พาพร ตันติสุนทร. (21 กันยายน 2564). การลดความยากจนและความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา.https://www.csdi.or.th/2021/09/ending-poverty/.

ธีรภัทร์ ถิ่นแสนดี และภิญญา อนุพันธ์. (2564). ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019. วารสารวิชาการรัตนบุศย์, 3(2), 63-68.

นณริฏ พิศลยบุตร. (11 เมษายน 2559). ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาของไทย: ข้อสรุปจากผลการสอบปิซ่า (PISA). https://www.pier.or.th/abridged/2016/08/.

นณริฏ พิศลยบุตร. (29 มกราคม 2558). ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาของไทย. https://tdri.or.th/2015/08/kt37/.

นิพนธ์ ยศดา. (2556). การพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 26. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาการบริหารการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

บุญณิสา ส่งแสง. (ม.ป.ป.). ทำไมการศึกษาไทยจึงพัฒนาช้า. http://school8.education.police.go.th/technical/technical05.html.

ปฐมสิทธิ์ แสวงวงศ์ และสุวินทองปั้น. (2563). ปรัชญาการศึกษากับการจัดการเรียนรู้ในความปกติใหม่ (New Normal). วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 5(2), 861-874.

พระครูวินัยธรจักรี ศรีจารุเมธีญาณ ภักดี โพธิ์สิงห์ และสัญญา เคณาภูมิ. (2559). ปรัชญาการศึกษาของไทยกับสังคมโลกไร้พรมแดน. วารสารวิชาการแพรวากาฬสินธุ์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์, 3(1), 117-136.

พิมพ์พิชมญชุ์ สุภายอง. (2563). การพัฒนาแนวทางการส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการบริหารสถานศึกษาของผู้ปกครองนักเรียน โรงเรียนบ้านกลาง ตำบลแม่สลองนอก อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.

ไพฑูรย์ สินลารัตน์. (2529). ปรัชญาการศึกษาเบื้องต้น. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

วินิจ ผาเจริญ ภัทรชัย อุทาพันธ์ กรวิทย์ เกาะกลาง และสุรชัย พุดชู. (2564). ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาของพลเมืองไทยวัยเรียนกับสถานการณ์การเรียนออนไลน์ในยุคไวรัสโควิด-19. วารสารปัญญาปณิธาน, 6(1), 1-14.

ศศิธร วีราวุธ. (2552). การสร้างแบบวัดคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านความรับผิดชอบสำหรับนักเรียนช่วงชั้นที่ 2 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาเพชรบูรณ์ เขต 1. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาวิจัยและประเมินผลการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย.

สงัด อุทรานันท์. (2532). พื้นฐานและหลักการพัฒนาหลักสูตร. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สมชาย รัตนทองคำ. (2558). เอกสารประกอบการสอน 475 788 การสอนทางกายภาพบำบัด. ขอนแก่น: ภาควิชากายภาพบำบัด คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

สมบูรณ์ พรรณาภพ. (2524). ประวัติและปรัชญาการศึกษาไทย. กรุงเทพฯ: ทิพย์อักษรการพิมพ์.

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2549). แนวทางการประเมินตามสภาพจริง. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2562). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 (ฉบับภาษาไทย-อังกฤษ). กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ.

สำลี สีลาโคตร. (2553). การพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบ้านสะอาดเจริญ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาร้อยเอ็ด เขต 3. วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต. คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

อเนก นาคเจริญ. (2554). การพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนนักศึกษา กรณีศึกษาโรงเรียนธีรภาดาเทคโนโลยี สังกัดสำนักบริหารงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน กระทรวงศึกษาธิการ. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาการบริหารการศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.

Cheewid. (n.d.). ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา ปัญหา และแนวทางแก้ไข. https://blog.cheewid.com/social-empowerment/educational-inequality-issues/.

The Visual by Thai PBS. (22 ธันวาคม 2565). เปิดรายงานสถานการณ์ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา ปี 2565. https://thevisual.thaipbs.or.th/equality/dropout/situation2022/.

Published

29-12-2025

How to Cite

Saisrikoso, A. . (2025). Analytical Study of Educational System: Problems and Development Approaches towards Desired Education . Buddhamagga, 10(2), 17–32. retrieved from https://so01.tci-thaijo.org/index.php/bdm/article/view/278311