ร่องรอยปฏิสังขรณ์ถาวรวัตถุโดยเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร : การสอบทานระหว่างพระราชพงศาวดารฯกับศิลปกรรม

บทคัดย่อ

เจ้าฟ้าธรรมธิเบศรทรงเป็นพระราชโอรสของพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ภายหลังจากได้รับการสถาปนาให้ดำรงตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคล เมื่อ พ.ศ.2284 พระองค์ได้รับพระราชโองการให้ปฏิสังขรณ์ถาวรวัตถุต่างๆ ที่ทรุดโทรมลงหลายอย่าง แต่รายละเอียดในพระราชพงศาวดารแต่ละเล่มแตกต่างกันไปบ้าง

ในส่วนของข้อมูลที่สอดคล้องกันคือ พระองค์ทรงได้รับมอบหมายให้ปฏิสังขรณ์วัดพระศรีสรรเพชญ์และพระที่นั่งวิหารสมเด็จอย่างแน่นอน ในขณะที่วัดพระรามมีความเป็นไปได้ว่าจะเกี่ยวข้องกับพระองค์เช่นกัน ส่วนข้อมูลที่แตกต่างกัน คือ พระมงคลบพิตรและวิหาร ซึ่งบางฉบับระบุว่าพระองค์ทรงได้รับมอบหมายให้ปฏิสังขรณ์ แต่บางฉบับกลับระบุว่าทำให้ขึ้นในรัชกาลอื่น จึงทำให้เกิดปัญหาตามมาว่าเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรทรงเป็นผู้ปฏิสังขรณ์ถาวรวัตถุที่กล่าวถึงนี้จริงหรือไม่ หรือ จุดใดบ้างที่ท่านทรงเป็นผู้ดำเนินการปฏิสังขรณ์

เมื่อเกิดปัญหาเช่นนี้ทำให้บทความนี้เลือกใข้หลักฐานทางศิลปกรรมตรวจสอบกับพระราชพงศาวดารฯ ผลที่ได้คือสถานที่ต่างๆข้างต้น มีหลักฐานงานช่างสมัยอยุธยาตอนปลายอยู่จริง แสดงให้เห็นว่าคงถูกปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ในระยะเวลานี้ แม้บางแห่งยังคงไม่สามารถบอกได้ว่าอยู่ภายใต้การควบคุมของเจ้าผ้าธรรมาธิเบศรหรือไม่ แต่ข้อมูลศิลปกรรมก็ช่วยให้ทราบว่าในครั้งอยะยาตอนปลายนี้จุดใดบ้างที่ได้รับการปฏิสังขรณ์ ซึ่งเป็นข้อมูลที่ไม่ได้บันทึกไว้ในพระราชพงศาวดารฯ