เรือนร่างไม่เลือนราง : การรวมกลุ่มเพื่อนร่วมรุ่นในชุมชนเสมือนของผู้สูงอายุที่ใช้แอปพลิเคชันไลน์

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา พฤติกรรมการใช้ชุมชนเสมือนในแอปพลิเคชันไลน์ของผู้มีอายุ 75 ปีขึ้นไป ที่อาศัยอยู่ในกรุงเทพมหานคร จำนวน 6 คน เพื่อตอบคำถาม 3 ประเด็น ได้แก่ 1) กลุ่มผู้สูงอายุที่เป็นเพื่อนร่วมรุ่นกลับมารวมกลุ่มในชุมชนเสมือนได้อย่างไร 2) พฤติกรรมการใช้ชุมชนเสมือนของผู้สูงอายุกลุ่มดังกล่าวเป็นอย่างไร และ 3) ชุมชนเสมือนส่งผลต่อผู้สูงอายุอย่างไร โดยเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม ผลการศึกษาพบว่า 1) กลุ่มผู้สูงอายุที่เป็นเพื่อนร่วมรุ่น มีทั้งผู้ที่ยังติดต่อสื่อสารกันอย่างต่อเนื่องและผู้ที่ขาดการติดต่อไปช่วงระยะเวลาหนึ่ง ได้เข้ามาเป็นสมาชิกในชุมชนเสมือนจากการเพิ่มเพื่อนของประธานรุ่น 2) กลุ่มผู้สูงอายุมีพฤติกรรมการใช้ชุมชนเสมือน ได้แก่ การส่งต่อข้อมูลข่าวสาร คลิปวิดีโอ รูปภาพ และการสนทนาที่เป็นเรื่องราวในปัจจุบันควบคู่กับแชร์ความทรงจำร่วมของสมาชิกผู้วายชนม์กับสมาชิกที่ยังมีชีวิตอยู่ และ 3) ชุมชนเสมือนส่งผลกระทบต่อผู้สูงอายุในด้านบวก คือ การผ่อนคลายความเหงา การได้รับกำลังใจในการดำเนินชีวิต และการได้รับข่าวสารเพิ่มขึ้น  ส่วนผลกระทบในด้านลบ คือ ปัญหาทางสุขภาพและค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น