ข้อสันนิษฐานเพิ่มเติมและประเด็นใหม่เกี่ยวกับเจดีย์ทรงยอดพุ่มข้าวบิณฑ์
คำสำคัญ:
เจดีย์ทรงยอดพุ่มข้าวบิณฑ์, เจดีย์ทรงปราสาทยอด, ศิลปะสุโขทัย, ปลี, เจดีย์ในศิลปะมอญบทคัดย่อ
บทความนี้เป็นการศึกษาต่อยอดข้อมูลทางวิชาการและทบทวนการวิเคราะห์รูปแบบศิลปกรรมของเจดีย์ทรงยอดพุ่มข้าวบิณฑ์ใหม่อีกครั้ง เพื่อคลี่คลายข้อสงสัยในประเด็นต่างๆที่ยังคงปรากฏอยู่บนเจดีย์ทรงยอดพุ่มข้าวบิณฑ์ที่ยังไม่ได้รับการวิเคราะห์ให้เกิดความกระจ่างชัด ซึ่งในประเด็นแรกเป็นการศึกษาความหมายและแนวคิดในการออกแบบเจดีย์ทรงปราสาทยอด โดยนำมาเปรียบเทียบกับรูปแบบศิลปกรรมของเจดีย์ทรงยอดพุ่มข้าวบิณฑ์จนได้ข้อสรุปว่า เจดีย์ทรงยอดพุ่มข้าวบิณฑ์เป็นเจดีย์ทรงปราสาทยอดในศิลปะสุโขทัยและในประเด็นที่สองเป็นการนำเสนอประเด็นใหม่เกี่ยวกับที่มาของยอดพุ่มข้าวบิณฑ์ สืบเนื่องจากผลการวิเคราะห์รูปแบบศิลปกรรมและความสัมพันธ์ของข้อมูลทางประวัติศาสตร์ ที่ได้แสดงให้เห็นว่าเป็นการรับอิทธิพลทางศิลปกรรมจากปลีของเจดีย์ในศิลปะมอญ โดยสอดคล้องกับช่วงเวลาที่พระภิกษุจากเมืองมอญได้รับอาราธนาเพื่อมาฟื้นฟูพระพุทธศาสนาในกรุงสุโขทัยประมาณต้นพุทธศตวรรษที่ ๒๐
เอกสารอ้างอิง
กรมศิลปากร, 2512. รายงานการสํารวจและขุดแต่งบูรณะโบราณวัตถุสถานเมืองเก่าสุโขทัย พ.ศ.2508-2512. พระนคร: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
กรมศิลปากร, 2514. รายงานการสํารวจและขุดแต่งบูรณะโบราณวัตถุสถานเมืองเก่ากําแพงเพชร เมืองศรีสัชชนาลัย พ.ศ. 2508-2512. พระนคร: กรมศิลปากร.
กรรณิการ์ ถนอมปัญญารักษ์, 2547. พุทธศาสนากับพม่าในสมัยอาณาจักรพุกาม (ค.ศ. 1057– 1287). สารนิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภาควิชาประวัติศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.
เกรียงไกร เกิดศิริ, 2551. พุกาม: การก่อรูปของสถาปัตยกรรมจากก้อนอิฐแห่งศรัทธา. กรุงเทพฯ: อุษาคเนย์.
จตุพร ศิริสัมพันธ์ และคณะ, 2548. ประชุมจารึก ภาคที่ 8. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.
เชษฐ์ ติงสัญชลี, 2554. รายงานผลการวิจัยฉบับสมบูรณ์ ประเด็นใหม่เกี่ยวกับเจดีย์แบบมอญและแบบพม่าในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร.
เชษฐ์ ติงสัญชลี, 2555. เจดีย์ในศิลปะพม่า-มอญ: พัฒนาการทางด้านรูปแบบตั้งแต่ศิลปะศรีเกษตรถึงศิลปะมัณฑเล. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.
ดํารงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา, 2545. เที่ยวเมืองพม่า. กรุงเทพฯ: มติชน.
นริศรานุวัดติวงศ์, สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยา, 2506. จดหมายระยะทางไปพิษณุโลก. พระนคร: โรงพิมพ์พระจันทร์.
พิริยะ ไกรฤกษ์, 2545. ศิลปะสุโขทัยและอยุธยา ภาพลักษณ์ที่ต้องเปลี่ยนแปลง. พิมพ์ครั้งที่2. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
ภภพล จันทร์วัฒนกุล, 2555. 60 วัด วังและสถานที่สําคัญในพม่า. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.
รัตนปัญญาเถระ, 2501. ชินกาลมาลีปกรณ์. (แปลโดย แสง มนวิทูร). กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.
ราชบัณฑิตยสถาน, 2556. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน.
ศักดิ์ชัย สายสิงห์, 2551. ศิลปะสุโขทัย: บทวิเคราะห์หลักฐานโบราณคดี จารึกและศิลปกรรม. นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สันติ เล็กสุขุม, 2541. เจดีย์ราย “ทรงปราสาทยอด” วัดราชบูรณะ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. กรุงเทพฯ: อมรินทร์วิชาการ.
สันติ เล็กสุขุม, 2551. ปาฐกถาศิลป์ พีระศรี ครั้งที่ 13 ประจําาปี พ.ศ. 2551 ศิลปะสมัยสุโขทัย: ก่อนสมัย-ในสมัย-เมื่อสิ้นสมัย. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
สันติ เล็กสุขุม, 2552. เจดีย์: ความเป็นมาและคําศัพท์เรียกองค์ประกอบเจดีย์ในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: มติชน.
สันติ เล็กสุขุม, 2555. ศิลปะสุโขทัย. พิมพ์ครั้งที่3. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.
หม่อง ทินอ่อง, 2553. ประวัติศาสตร์พม่า. (แปลโดย เพ็ชรี สุมิตร). พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพ: มูลนิธิโครงการตําราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.
Aung-Thwin M., 1985. Pagan: The Origins of Modern Burma. Honolulu: University of Hawaii Press.
Briggs L.P., 1999. The Ancient Khmer Empire. Philadelphia: The AmericanPhilosophical Society.
Green A. & Blurton T.R., 2002. Burma: Art and Archaeology. Chicago: Art Media Resources.
Harvey G.E., 1925. History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824: The Beginning of the English Conquest. London: Longmans, Green & Co.
Moore E. & Mayer H., 1999. Shwedagon: Golden Pagoda of Myanmar. London: Thames & Hudson.
Phayre A.P., 1883. History of Burma: Including Burma Proper Pegu, Taungu, Tenasserim and Arakan: From the Earliest Time to the End of the First War with British India. London: Trubner & Co.
Sahai S., 2007. The Bayon of Angkor Thom. Bangkok: White Lotus Press.
Seekins D.M., 2006. Historical Dictionary of Burma (Myanmar). U.S.A: Scarecrow Press.
Singer N.F., 1995. Old Rangoon: City of the Shwedagon. Scotland: Paul Stachan-Kiscadale.
Strachan P., 1989. Pagan: Art & Architecture of Old Burma. Singapore: Kiscadale; Whiting Bay, Arron: Kiscadale.
Swaan W., 1966. Lost Cities of Asia: Ceylon, Pagan, Angkor. London: Elek.
ดาวน์โหลด
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความนี้เป็นผลงานของข้าพเจ้าแต่เพียงผู้เดียว และ/หรือเป็นผลงานของข้าพเจ้าและผู้ร่วมงาน ตามชื่อที่ระบุในบทความจริง และเป็นผลงานที่มิได้ถูกนำเสนอหรือตีพิมพ์ที่ใดมาก่อน
