ผีตาโขนเต้นกังนัมสไตล์:กรณีศึกษาผลกระทบของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงความหมายทางวัฒนธรรมของผีตาโขนแห่งด่านซ้าย

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งศึกษาผลกระทบของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่มีต่อชุมชนเจ้าของวัฒนธรรม โดยใช้ข้อมูลกรณีศึกษาจากคลิปวีดิโอยูทูบ “ผีตาโขนเต้นกังนัมสไตล์” ซึ่งจัดทำโดยเทศบาลตำบลด่านซ้าย อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ในการศึกษานี้ผู้ศึกษาเลือกใช้วิธีการวิเคราะห์ตัวบทและองค์ประกอบในการเล่าเรื่อง เพื่อหาคำตอบว่าผู้ผลิตคลิปวิดีโอมีกระบวนการอย่างไรในการสร้างความหมายใหม่ให้แก่ผีตาโขนที่ใช้ในการท่องเที่ยว และความหมายนั้นต่างกับความหมายเดิมที่เกิดจากการประกอบสร้างของผู้คนในท้องถิ่นอย่างไร การวิเคราะห์ ตัวบทยังช่วยให้เข้าใจความขัดแย้งระหว่างเทศบาลตำบลด่านซ้ายและคนในท้องถิ่นซึ่งเป็นผลจากการสร้างความหมายที่แตกต่างกัน ผลการศึกษาพบว่าการสร้างความหมายใหม่ของเทศบาลตำบลด่านซ้ายเป็น “การสร้างวัฒนธรรมเพื่อการค้า” คือเพื่อการท่องเที่ยว แต่ชาวด่านซ้ายมีความเห็นว่าความหมายเดิมของผีตาโขนเกิดจากหลอมรวมบริบททางประวัติศาสตร์สังคมจนเกิดเป็นประเพณีการเล่นผีตาโขน การจัดทำคลิปวิดีโอโดยที่คนในท้องถิ่นไม่ได้มีส่วนร่วมนับเป็นการแทรกแซงของภาครัฐที่นำไปสู่ความขัดแย้งระหว่างภาครัฐกับชุมชน