การใช้สื่อของผู้อพยพย้ายถิ่นกับแนวคิดสนามสังคมข้ามพรมแดน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้นำเสนอการใช้แนวคิดสนามสังคมข้ามพรมแดน (Transnationalism) ในการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างผู้อพยพย้ายถิ่นกับการสื่อสาร ในส่วนแรกเป็นการทบทวนแนวคิดสนามสังคมข้ามพรมแดนซึ่งมีบทบาทในแวดวงการอพยพย้ายถิ่นศึกษา (migration studies) นับแต่ทศวรรษ 1990 โดยข้อเสนอสำคัญของแนวคิดนี้คือ ผู้อพยพส่วนใหญ่ไม่ได้ดำเนินชีวิตอยู่เพียงแค่ในดินแดนที่ตนเองอาศัยอยู่ในปัจจุบัน แต่พวกเขายืนอยู่ในโลกทั้ง 2 ใบ (a foot in both worlds) เนื่องจากพวกเขาคงความใกล้ชิดและสายสัมพันธ์กับประเทศบ้านเกิดและผู้คนที่พวกเขาจากมา แนวคิดสนามสังคมข้ามพรมแดนนี้มีความเกี่ยวข้องกับการสื่อสารอย่างแยกไม่ขาด โดยเฉพาะในยุคที่เทคโนโลยีการสื่อสารและความหลากหลายของรูปแบบการสื่อสารเอื้อให้ผู้อพยพสามารถติดต่อข้ามพรมแดนได้สะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น ในส่วนที่สองของบทความ นำเสนอตัวอย่างงานวิชาการที่ศึกษาการใช้สื่อของกลุ่มผู้อพยพในหลายประเทศซึ่งมีบริบทที่ต่างกัน เพื่อชี้ให้เห็นถึงความน่าสนใจในการนำแนวคิดสนามสังคมข้ามพรมแดนมาเป็นกรอบในการศึกษาปรากฏการณ์เกี่ยวกับผู้อพยพในประเทศไทย ซึ่งจะช่วยเติมเต็มองค์ความรู้ด้านนิเทศศาสตร์ และช่วยทำความเข้าใจสังคมที่ผู้คนจำนวนมากไม่ได้ผูกตัวเองอยู่กับพื้นที่ทางกายภาพหรือรัฐชาติแห่งเดียวอีกต่อไป