หนังไทยกระแสหลักสู่หนังโลก : ห่วงโซ่มูลค่าและบทภาพยนตร์
คำสำคัญ:
หนังไทย, ตลาดสากล, อุตสาหกรรมภาพยนตร์ไทย, ห่วงโซ่มูลค่า, บทภาพยนตร์บทคัดย่อ
บทความวิจัยชิ้นนี้มีจุดมุ่งหมายในการศึกษาห่วงโซ่มูลค่าและจุดร่วมที่มีความเป็นสากลของบทภาพยนตร์ของภาพยนตร์ไทยจำนวน 3 เรื่อง ได้แก่ องค์บาก (2546), สิ่งเล็กเล็กที่เรียกว่ารัก (2553) และ ฉลาดเกมส์โกง (2560) ซึ่งเป็นภาพยนตร์กระแสหลักที่สร้างปรากฎการณ์ในกลุ่มผู้ชมทั้งในประเทศและต่างประเทศ และสร้างผลกระทบอย่างมากมายต่ออุตสาหกรรมภาพยนตร์ไทย ภายใต้กรอบทฤษฎีห่วงโซ่มูลค่า (Value Chain) และแนวคิดเรื่องการวิเคราะห์ตัวบท (Textual Analysis) โดยใช้ทฤษฎีเกี่ยวกับการเขียนบทภาพยนตร์
ผลการวิจัยพบว่า ในด้านห่วงโซ่มูลค่า ภาพยนตร์กระแสหลักที่สามารถบุกตลาดโลกได้จะต้องเป็นภาพยนตร์ที่มีจุดขายบางอย่างที่แข็งแรง อาทิ ตัวนักแสดง ประเด็นที่นำเสนอ และคุณภาพของโปรดักชั่น เป็นต้น ทั้งนี้ การจัดจำหน่ายและการฉายภาพยนตร์ภายในประเทศและต่างประเทศในเวลาที่ไล่เลี่ยกัน การบอกต่อปากต่อปาก รวมถึงการนำเสนอประเด็นที่ตรงกับกระแสโลกหรือเทรนด์โลก ล้วนมีผลอย่างมากต่อความสำเร็จของภาพยนตร์ ในส่วนของบทภาพยนตร์ เนื้อเรื่องและตัวละครจำเป็นต้องมีความเป็นสากล และต้องมีวัฒนธรรมท้องถิ่นบางอย่างที่สร้างอัตลักษณ์และภาพจำให้กับภาพยนตร์
References
ข่าวสด. (2560). คุยกับผู้กำกับฉลาดเกมส์โกง เมื่อทุกคำตอบที่เลือกส่งผลต่อชีวิต. (ออนไลน์). (สืบค้น
ข้อมูล 15 กันยายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://www.matichon.co.th/entertainment/news_556886
เฉลิมพล ตั้งศิริสกุล (2562). ก้าวครั้งสำคัญของบาส – นัฐวุฒิ พูนพิริยะ ในการลุยภาพยนตร์ฮอลลีวูด.
(ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 7 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://www.vogue.co.th/beauty/nattawut-poonpiriya
ชาน กัม ตู. (2019). ส่องหนังไทยใน Friend Zone: บทสำรวจความนิยมของภาพยนตร์ไทยในเวียดนาม. Mekong Studies Center Chulalongkorn University. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 7 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://www.mekongchula.org/post/friend-zone
ฐณยศ โล่พัฒนานนท์ และกฤษบดินทร์ วงศ์คำ. (2562). สรรค์สร้างเรื่องเล่าสู่สากล: ละคร ซีรีส์ ทีวีดราม่า. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ฐณยศ โล่ห์พัฒนานนท์, วรลักษณ์ กล้าสุคนธ์, และศักดิ์สิทธิ์ ทวีกุล. (2561). ภาพยนตร์กับทฤษฎีแห่ง
ความบันเทิง. วารสารนิเทศศาสตร์ธุรกิจบัณฑิตย์, 12(1), 121-157.
ฐณยศ โล่ห์พัฒนานนท์, วรลักษณ์ กล้าสุคนธ์, และศักดิ์สิทธิ์ ทวีกุล. (2562). ความสอดคล้องของ โครงสร้างอุตสาหกรรมการผลิตภาพยนตร์ไทยกับยุทธศาสตร์การส่งเสริมภาพยนตร์และวีดิทัศน์ ระยะที่ 3 (พ.ศ. 2560-พ.ศ. 2564). วารสารนิเทศศาสตร์ธุรกิจบัณฑิตย์, 13(1).
ทีเคปาร์ค. (2557). หนังไทยบุกอาเซียน. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก
https://www.tkpark.or.th/eng/tk_news_detail/28/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B 1%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E 0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0% B8%A2%E0%B8%99
ไทยบิซไชน่าดอทคอม. (2562). ลู่ทางอุตสาหกรรมภาพยนตร์ไทยในตลาดจีน : โอกาสที่เป็นจริง.
(ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://thaibizchina.com/article/siffshanghai2019/
นพดล อินทร์จันทร์. (2555). ภาพยนตร์ไทย : พัฒนาการความคิดด้านศิลปวัฒนธรรมในสังคมไทย. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 28 มีนาคม 2562) เข้าถึงได้จาก
https://www.tci-thaijo.org/index.php/jica/article/view/2491
บันเทิงดารา. (2555). หมวยตี๋ฟีเวอร์ สิ่งเล็กๆฯ ฉายในจีน 6000 โรง. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก http://entertain.teenee.com/thaistar/87707.html
โพสิชันนิ่ง แมกกาซีน. (2554). “สิ่งเล็กเล็ก” ที่อาจขยายใหญ่ในจีน. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://positioningmag.com/14201
โพสิชันนิ่ง แมกกาซีน. (2548). สูตรสำเร็จต้มยำกุ้ง = องค์บาก + โมเดลการตลาด.
(ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://positioningmag.com/7739
โพสิชันนิ่ง แมกกาซีน. (2005). ‘องค์บาก’ ในกระแสความนิยมโลก. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://positioningmag.com/7288
โพสิชันนิ่ง แมกกาซีน. (2005). องค์บาก: เมื่อมวยไทยผงาดนิชมาร์เก็ตโลก. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://positioningmag.com/7745
ภัทรนันท์ ไวทยะสิน. (2561). การวิเคราะห์บทภาพยนตร์: สุนทรียภาพในการสร้างสรรค์อุตสาหกรรม
ภาพยนตร์. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 18 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://www.tcithaijo.org/index.php/jcosci/article/view/169484
ระดม อร่ามวิทย์, และมนฤดี ธาดาอำนวยชัย. (2560). ทิศทางและแนวโน้มของอุตสาหกรรมภาพยนตร์ ไทย. นิเทศสยามปริทัศน์, 15(19), 50-60.
รักศานต์ วิวัฒน์สินอุดม. (2543). ปัญหา อุปสรรค และแนวทางการส่งเสริมอุตสาหกรรมภาพยนตร์ไทย
ประเภทบันเทิงเพื่อการส่งออก กรณีศึกษา : ผู้อำนวยการสร้างและผู้กำกับภาพยนตร์ (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 18 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/1746
รักศานต์ วิวัฒน์สินอุดม. (2548). ทิศทางการพัฒนาอุตสาหกรรมภาพยนตร์ไทย. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 18 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/7826
รัตนา จักกะพาก. (2546). สภาพการณ์ของภาพยนตร์ไทยในอนาคต : ศึกษาวิเคราะห์จากทีมงานสร้าง
ผู้ชม และนักวิชาการด้านภาพยนตร์. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 18 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้ จาก http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/1745
วิกิพีเดีย. (2562). ฉลาดเกมส์โกง. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก
วอยซ์ ออนไลน์. (2560). ไขปม : แอบดูคำตอบ ทำไม ‘ฉลาดเกมส์โกง’ ถึงตีตลาดจีนได้. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://www.voicetv.co.th/read/532822. วอยซ์ ออนไลน์. (2560). ‘ฉลาดเกมส์โกง’ ทำรายได้เป็นอันดับ 6 ของโลก – แฟนคลับจีนต้อนรับอย่าง อบอุ่น. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 7 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก https://www.voicetv.co.th/read/532615
หนุ่มเมืองจันท์. (2560). เบื้องหลังความสำเร็จ “ฉลาดเกมส์โกง” คิดและฝันแบบ “เก้ง” จิระ มะลิกุล.
ฟาสฟู๊ดธุรกิจ Live. (ออนไลน์). (สืบค้นข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก
https://www.facebook.com/watch/?v=1377164202339083
อัญชลี ชัยวรพร. (2557). การจัดจำหน่ายและตลาดภาพยนตร์ไทยในต่างประเทศ. (ออนไลน์). (สืบค้น ข้อมูล 1 พฤศจิกายน 2562) เข้าถึงได้จาก http://www.ilovethaiculture.com/mculture_th60/download/article/article_2015082814 4929.pdf
อุสุมา สุขสวัสดิ์, ม.ล. (2556). ภาพยนตร์ไทยนอกกระแส อดีต ปัจจุบัน และอนาคต. วารสารวิชาการ นวัตกรรมสื่อสารสังคม, 1 (2 (2)), 25-35.
Bibliography
Crissey, J. (2010). Any value in the chain? A criticism on the suitability of using the value chain model for the motion-picture industry: A UK low-budget independent film perspective. (Online) Retrieved November 1, 2019, from https://www.academia.edu/637947/Any_value_in_the_chain
Hunt, L. (2005). Ong-Bak: New Thai Cinema, Hong Kong and the cult of the ‘real’. New Cinemas Journal of Contemporary Film, 3(2), 69-84.
Jacoby, S. (2015). The Psychology behind Our Love of Underdogs. Retrieved November 1, 2019, from
https://www.refinery29.com/en-us/why-we-love-underdogs
Kehoe, K. & Mateer, J. (2015). The Impact of Digital Technology on the Distribution Value Chain Model of Independent Feature Film in the UK. International Journal on Media
Management, 17(2), 93-108.
Newland, T. (2017). Plot Structure: Using a Timeline Template of the 6 Stages of Plot Structure.
Retrieved November 1, 2019, from http://www.tahlianewland.com/plot-structure-using-a-6-stages-template/
NYC Screenwriers Collective. Blake Synder’s Beat Sheet. Retrieved November 1, 2019, from
https://chsenglishap4.weebly.com/uploads/2/2/5/7/2257880/blakesnyderbeatsheet-explained.pdf
Rotten Tomatoes. (2005). Ong-Bak (Ong-Bak: Muay Thai Warrior). Retrieved November 1, 2019, from https://www.rottentomatoes.com/m/ongbak
Owusu, E. (2014). How to Write a Compelling Underdog in Your Screenplay. The Script Lab. Retrieved November 1, 2019, from https://thescriptlab.com/features/screenwriting-101/3049-how- to-write-a-compelling-underdog-in-your-screenplay/
Panyasopon, T. (2012). The Characteristics of Thai Movies and Factors Contributing to
Becoming Widely Known in International Markets. International Scholarly and scientific Research & Innovation, 6(10), 2632-2637.
Pearson, R. (2010). Fandom in the Digital Era. Popular Communication, 8(1), 84-95.
Pesce, M. (2005). Piracy is good? Retrieved November 10, 2019, from
http://hyperreal.org/~mpesce/piracyisgood.pdf
Smith, S. W. (2010). Why do we love underdog stories?. Retrieved November 10, 2019, from
https://screenwritingfromiowa.wordpress.com/2010/03/21/why-do-we-love-underdog-stories/
Stout, T. Blake Synder’s Beat Sheet. Retrieved November 10, 2019, from https://timstout.wordpress.com/storystructure/blake-snyders-beat-sheet/
Voytilla, S. (1999). Myth and the Movies: Discovering the Mythic Structure of 50 Unforgettable Films. Michael Wiese Productions.
Bibliography
Anchalee Chaiworapon (2014). Distribution and Marketing channels of Thai Cinema in Overseas Markets. Retrieved November 1, 2019, from http://www.ilovethaiculture.com/mculture_th60/download/article/article_20150828144929.pdf (In Thai).
Chalermpol Tungsirikul (2019). Crucial steps of Baz – Nattawut Poonpiriya in Hollywood.
Retrieved November 1, 2019, from https://www.vogue.co.th/beauty/nattawut-poonpiriya (In Thai).
Crissey, J. (2010). Any value in the chain? A criticism on the suitability of using the value chain model for the motion-picture industry: A UK low-budget independent film perspective. Retrieved November 1, 2019, from https://www.academia.edu/637947/Any_value_in_the_chain
Hunt, L. (2005). Ong-Bak: New Thai Cinema, Hong Kong and the cult of the ‘real’. New Cinemas Journal of Contemporary Film, 3(2), 69-84.
Jacoby, S. (2015). The Psychology behind Our Love of Underdogs. Retrieved November 1, 2019, from
https://www.refinery29.com/en-us/why-we-love-underdogs
Kehoe, K. & Mateer, J. (2015). The Impact of Digital Technology on the Distribution Value Chain Model of Independent Feature Film in the UK. International Journal on Media
Management, 17(2), 93-108.
Khaosod. (2017). Talk to the Director of ‘Bad Genius’: When each choice has an impact on life. Retrieved November 10, 2019, from https://www.matichon.co.th/entertainment/news_556886 (In Thai).
Newland, T. (2017). Plot Structure: Using a Timeline Template of the 6 Stages of Plot Structure.
Retrieved November 1, 2019, from http://www.tahlianewland.com/plot-structure-using-a- 6-stages-template/
Noom Muang Chan. (2017). Behind the success of ‘Bad Genius’: Think and Dream as ‘Keng’
Jira Maligool. Fast Food Business Live. Retrieved November 1, 2019, from
https://www.facebook.com/watch/?v=1377164202339083 (In Thai).
Noppadol Inchan. (2012). Thai Cinema: Development of Cultural Ideas in the Thai Society.
Retrieved November 1, 2019, from https://www.tcithaijo.org/index.php/jica/article/view/2491 (In Thai).
NYC Screenwriers Collective. Blake Synder’s Beat Sheet. Retrieved November 1, 2019, from
https://chsenglishap4.weebly.com/uploads/2/2/5/7/2257880/blakesnyderbeatsheet-explained.pdf
Owusu, E. (2014). How to Write a Compelling Underdog in Your Screenplay. The Script Lab. Retrieved November 1, 2019, from https://thescriptlab.com/features/screenwriting-101/3049-how- to-write-a-compellingunderdog-in-your-screenplay/
Panyasopon, T. (2012). The Characteristics of Thai Movies and Factors Contributing to
Becoming Widely Known in International Markets. International Scholarly and scientific Research & Innovation, 6(10), 2632-2637.
Pattaranun Withayasin. (2018). Screenplay Analysis: The Aesthetic of Creating the Film Industry. Retrieved November 1, 2019, from https://www.tci- thaijo.org/index.php/jcosci/article/view/169484 (In Thai).
Pearson, R. (2010). Fandom in the Digital Era. Popular Communication, 8(1), 84-95.
Pesce, M. (2005). Piracy is good?. Retrieved November 10, 2019, from
http://hyperreal.org/~mpesce/piracyisgood.pdf
Positioning Magazine. “A Little Thing” that might grow big in China. Retrieved November 1, 2019, from https://positioningmag.com/14201 (In Thai).
Positioning Magazine. (2005). ‘Ong-Bak’ in Global Trend. Retrieved November 1, 2019, from
https://positioningmag.com/7288 (In Thai).
Positioning Magazine. (2005). Ong-Bak: Thai boxing rises in the world’ niche market. Retrieved November 1, 2019, from https://positioningmag.com/7745 (In Thai).
Positioning Magazine. (2005). Tom Yum Kung’s Fixed Formula = Ong-Bak + Marketing Strategies Model. Retrieved November 1, 2019, from https://positioningmag.com/7739 (In Thai).
Radom Aramwit and Monrudee Tadaamnuaychai. (2016). The Direction and the Trend of
Thailand Film Industry. Siam Communication Review, 15(19), 50-60. (In Thai).
Raksarn Wiwatsinudom. (2000). Problems, Obstacles, and Guidelines to Support Thai
Mainstream Film Industry to Global Markets. Case Study : Producers and Directors.
Retrieved November 1, 2019, from http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/1746 (In Thai).
Raksarn Wiwatsinudom. (2005). The Direction of Thai Film Industry Development.
Retrieved November 1, 2019, from http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/7826
(In Thai).
Rattana Chakapak. (2003). The Future Situation of Thai Cinema: Interview Analysis from
Film Crew, Audience, and Film Scholars. Retrieved November 1, 2019, from
http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/1745 (In Thai).
Rotten Tomatoes. (2005). Ong-Bak (Ong-Bak: Muay Thai Warrior). Retrieved November 1, 2019, from https://www.rottentomatoes.com/m/ongbak
Smith, S. W. (2010). Why do we love underdog stories?. Retrieved November 10, 2019, from
https://screenwritingfromiowa.wordpress.com/2010/03/21/why-do-we-love-underdog-stories/
Stout, T. Blake Synder’s Beat Sheet. Retrieved November 10, 2019, from https://timstout.wordpress.com/story-structure/blake-snyders-beat-sheet/
Tenee Entertain. (2012). Fan Fever : A Little Thing Called Love Screening in 6000 Theatres in China. Retrieved November 1, 2019, from http://entertain.teenee.com/thaistar/87707.html (In Thai).
Thanayod Lopattananont and Kridbordin Wongkham (2019). Narrative Creativity for Global
Spectators : Soaps, Series, and TV Dramas. Bangkok: Chulalongkorn University Press. (In Thai).
Thanayod Lopattananont, Voraluk Klasukon, and Saksit Thaweekul. (2561). Cinema and the
Theory of Entertainment. Dhurakij Pundit Communication Arts Journal, 12(1), 121-157.
(In Thai)
Thanayod Lopattananont, Voraluk Klasukon, and Saksit Thaweekul. (2562). Coherence of Thai
Film Industry and Thailand’s Strategies on Film and Video Promotion, Phase III (2017-
. Dhurakij Pundit Communication Arts Journal, 13(1), 43-72. (In Thai).
Thaibizchina.com. (2019). The Future of Thai Cinema in China. Retrieved November 1, 2019, from https://thaibizchina.com/article/siffshanghai2019/ (In Thai).
TK Park. (2014). The Rise of Thai Film in Asian Market. Retrieved November 1, 2019, from https://www.tkpark.or.th/eng/tk_news_detail/28/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99 (In Thai).
Tu, T. C. (2019). Friend Zone: The Exploration of Thai Cinema Popularity in Vietnam. Mekong Studies Center Chulalongkorn University. Retrieved November 7, 2019, from
https://www.mekongchula.org/post/friend-zone (In Thai).
Usuma Sukhsvasti, M.L. (2013). Thai Independent Film: Past, Present, and Future.
The Journal of Social Communication Innovation, 1 (2 (2)), 25-35. (In Thai).
Voytilla, S. (1999). Myth and the Movies: Discovering the Mythic Structure of 50 Unforgettable
Films. Michael Wiese Productions.
Voice Online. (2017). ‘Bad Genius’ slips to 6th world’s highest-grossing film – Getting a warm welcome from Chinese Fan. Retrieved November 1, 2019, from https://www.voicetv.co.th/read/532615 (In Thai).
Voice Online. (2017). Why Thai film ‘Bad Genius’ wins big in China. Retrieved November 1, 2019, from https://www.voicetv.co.th/read/532822 (In Thai).
Wikipedia. (2019). ‘Bad Genius’. Retrieved November 1, 2019, from
Downloads
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
บท
License
ลิขสิทธิ์เป็นของวารสาร....
