การสื่อสารประทุษวาจาทางการเมืองไทยบนเฟซบุ๊ก

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้  มีวัตุประสงค์เพื่อศึกษาปรากฏการณ์ความเคลื่อนไหวที่สำคัญการเมืองมีผลต่อการผลิตประทุษวาจาที่เกี่ยวข้องกับบริบทการเมืองที่พบในเฟซบุ๊กเพจ เชียร์ลุงตู่มาอยู่กลุ่มนี้1 และเพจของแนวร่วมธรรมศาสตร์และการชุมนุม อย่างไร และเพื่อศึกษาประทุษวาจาที่เกี่ยวข้องกับบริบทการเมืองที่พบในเฟซบุ๊กเพจ เชียร์ลุงตู่มาอยู่กลุ่มนี้1 และเพจของแนวร่วมธรรมศาสตร์และการชุมนุม มีลักษณะเนื้อหาอย่างไร เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกนำความคิดเห็นข้อเสนอแนะมาถอดรหัสเป็นชุดคำประทุษวาจา  เพื่อนำมาวิเคราะห์กับเนื้อหา 2 เพจ คือเชียร์ลุงตู่มาอยู่กลุ่มนี้1 และกลุ่มธรรมศาสตร์และการชุมนุม และใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา 3 ช่วงปรากฎการณ์สำคัญ ระหว่างวันที่  25 กรกฎาคม - 23 ตุลาคม 2564   

ผลการวิจัยพบว่า ปรากฎการณ์ที่สำคัญทางการเมืองซึ่งส่งผลต่อการผลิตประทุษวาจาที่พบจาก 2 เพจ แบ่งได้เป็น 4 ประเด็นหลัก คือ  1) การเปิดรับข้อมูลที่สะท้อนอยู่เฉพาะภายในกลุ่มของตน(Echo chamber) ส่งผลต่อประทุษวาจาทางการเมือง 2) สงครามปฏิบัติข้อมูลข่าวสารสีดำ(Fake News)  นำมาใช้เป็นเครื่องมือสื่อสารด้อยค่าฝ่ายตรงข้าม 3)ความคาดหวังในการต่อต้านประทุษวาจาด้วยการสื่อสารประเด็นทางการเมืองอย่างมีเหตุและผล ( Counter / Hate) Speech) 4) การรู้เท่าทันสื่อสังคมออนไลน์ (Social media Literacy)  ส่งผลต่อการลดทอนประทุษวาจาของผู้รับสารเพจการเมือง 

               ด้านการวิเคราะห์เนื้อหาประทุษวาจาจาก 2 เพจ  โดยเกณฑ์การแบ่งระดับการสื่อสารเป็น 4 ระดับ คือ ระดับที่ 1 แสดงความเกลียดชัง ซึ่งมีการสื่อสารมากที่สุดทั้ง 2 เพจ  ระดับที่ 2 ตั้งใจแบ่งแยก ระดับที่ 3 ปฎิเสธการอยู่ร่วมกัน ซึ่งมีการสื่อสารระดับรองลงมา  และระดับที่ 4 ยั่วยุ ปลุกปั่นให้เกิดการกระทำผิดกฎหมาย  ซึ่งไม่มีเลยทั้ง 2 เพจ  อาจเป็นเพราะประทุษวาจาทางการเมืองไทยกับต่างประเทศแตกต่างด้วยบริบททางอัตลักษณ์และด้านวัฒนธรรมมากกว่าจึงไม่มีถึงระดับที่ 4  ดังนั้นแนวทางแก้ไขปัญหาควรเริ่มจากสื่อสาธารณะและภาครัฐให้ความสำคัญกับการสร้างวัจนกรรมและอวัจนกรรมที่ต่อต้านหรือแก้ไขความเข้าใจผิดประทุษวาจาทางการเมืองจากเฟซบุ๊ก  รวมถึงการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจเรื่องการรู้เท่าทันสื่อสังคมออนไลน์  ลดทอนแนวทางการอยู่ในห้องเสียงสะท้อนของตนเอง รวมถึงการสร้างข่าวปลอมที่เป็นส่วนหนึ่งของการสร้างปฏิบัติการข้อมูลข่าวสาร