การดำเนินคดีแบบกลุ่มในศาลปกครอง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษา แนวคิด ทฤษฎีหลักการของการดำเนินคดีในลักษณะแบบกลุ่ม ในประเทศไทย โดยศึกษาในกฎหมายแพ่ง และกฎหมายปกครอง ทั้งนี้เพื่อเสนอแนะแนวทางในการแก้ปัญหาที่เหมาะสมเกี่ยวกับการคุ้มครองสิทธิในการฟ้องคดีแบบกลุ่มในศาลปกครอง โดยการนำวิธีการดำเนินคดีในลักษณะแบบกลุ่ม หรือการดำเนินคดีแทนผู้เสียหายจำนวนมากมาใช้ในคดีปกครอง

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพใช้ในรูปแบบการวิจัยเอกสารเป็นหลัก (Documentary Research) โดยใช้การค้นคว้าเอกสาร ทั้งกฎหมายเฉพาะของประเทศไทย และต่างประเทศ และใช้วิธีการศึกษาเชิงวิเคราะห์เปรียบเทียบทางระบบกฎหมาย ระบบศาล และหลักกฎหมายโดยศึกษาข้อมูลจากเอกสาร ตำราวิชาการ บทความทางวิชาการ วารสารทางวิชาการ สิ่งตีพิมพ์ที่เกี่ยวข้อง บทความทางอิเล็กทรอนิกส์จากอินเทอร์เน็ต คำพิพากษาของศาลปกครอง คำวินิจฉัย หรือคำสั่ง ตัวบทกฎหมายประมวลกฎหมาย พระราชบัญญัติ เพื่อนำมาทำการวิเคราะห์ และนำมาแก้ไขปัญหากฎหมายต่อไป

ผลการวิจัยพบว่า วิธีพิจารณาคดีปกครองของศาลไทยได้มีการแก้ไขปัญหาในการพิจารณาคดีที่มีผู้เสียหายจำนวนมากด้วย แต่เป็นการใช้วิธีการรวมคดี และวิธีการร้องสอด ซึ่งวิธีการดังกล่าวมีลักษณะใกล้เคียงกับการดำเนินคดีแบบกลุ่ม แต่ไม่มีบทบัญญัติรับรองสิทธิและหน้าที่ไว้โดยตรงในการพิจารณาคดีปกครองเพื่อให้ศาลปกครองใช้เป็นแนวทางพิจารณาคดีแบบกลุ่ม ทั้งยัง ไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้ตรงจุดในการพิจารณาคดีมีผู้เสียหายจำนวนมากได้อย่างมีประสิทธิภาพ และยังมีข้อบกพร่องอยู่ด้วยกันหลายประการ หากนำวิธีการดำเนินคดีแบบกลุ่มมาปรับใช้กับคดีในศาลปกครอง ในคดีที่มีผู้เสียหายจำนวนมากจะเป็นการอำนวยความสะดวกในกระบวนการยุติธรรมแก่ประชาชน สร้างความเสมอภาคทางด้านสถานะคู่กรณี และให้ได้รับความเป็นธรรมอย่างเท่าเทียมกัน ซึ่งทำให้ประหยัดเวลาและค่าใช้จ่าย ตลอดจนเป็นการลดปริมาณคดีที่จะขึ้นสู่ศาลปกครองได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้การดำเนินคดีในปัญหาอย่างเดียวกันได้รับผลตามคำพิพากษาเป็นอย่างเดียวกัน