รูปแบบการบริหารอาชีวศึกษาคุณภาพของสถานศึกษาอาชีวศึกษาในเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจจังหวัดชายแดนภาคใต้

Main Article Content

สุนทรี วรรณไพเราะ
ศิลป์ชัย สุวรรณมณี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารอาชีวศึกษาคุณภาพของสถานศึกษาอาชีวศึกษาในเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจจังหวัดชายแดนภาคใต้ โดยดำเนินการวิจัยผสานวิธี 3 ระยะ ได้แก่ 1) การศึกษาองค์ประกอบและตัวบ่งชี้ผ่านการสังเคราะห์เอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ทรงคุณวุฒิ 9 คน 2) การพัฒนารูปแบบด้วยการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยันจากข้อมูลของผู้บริหารและครู 300 คน ซึ่งเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามที่ผ่านการตรวจสอบความตรงและความเชื่อมั่น และ 3) การประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของรูปแบบผ่านการสนทนากลุ่มผู้เชี่ยวชาญ 8 คน


ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบ PRIMES Model ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบหลัก 21 องค์ประกอบย่อย และ 56 ตัวบ่งชี้ ได้แก่ สถานศึกษาศักยภาพสูง (P-Potential School) ผู้บริหารสถานศึกษาที่ยืดหยุ่น (R-Resilient Administrator) ครูผู้สร้างแรงบันดาลใจ (I-Inspiring Teacher) ผู้เรียนแห่งสมรรถนะ (M-Mastery Learner) พันธมิตรสถานประกอบการเพื่อการศึกษา (E-Enterprise Partner) และการศึกษาบนฐานชายแดนใต้ (S-Southern Border-based Education) ผลการประเมินระบุว่ารูปแบบมีคะแนนความเหมาะสมเฉลี่ย 4.65 และความเป็นไปได้เฉลี่ย 4.72 ในระดับมากที่สุด รูปแบบ PRIMES Model นี้เป็นกรอบการบริหารอาชีวศึกษาที่คำนึงถึงบริบทพื้นที่ชายแดนใต้และวัฒนธรรมท้องถิ่นอย่างบูรณาการ ซึ่งจะช่วยยกระดับคุณภาพอาชีวศึกษา สอดคล้องกับบริบททางวัฒนธรรมท้องถิ่น และตอบโจทย์ความต้องการของชุมชน

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
วรรณไพเราะ ส., & สุวรรณมณี ศ. (2025). รูปแบบการบริหารอาชีวศึกษาคุณภาพของสถานศึกษาอาชีวศึกษาในเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจจังหวัดชายแดนภาคใต้. e-Journal of Education Studies, Burapha University, 7(3), 21–36. สืบค้น จาก https://so01.tci-thaijo.org/index.php/ejes/article/view/282240
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรรณิกา มานพ, และ นภาภรณ์ ธัญญา. (2568). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมเสริมสร้างสมรรถนะการฝึกอาชีพสำหรับนักศึกษา สถาบันการอาชีวศึกษาภาคกลาง 4. วารสารสหวิทยาการมนุษยศาสตร์และ สังคมศาสตร์, 8(1-2), 595-612.

กิตติยา ฤทธิภักดี, ปวรรณ รัตน์ประเทืองไทย, และ ธฤตา นฤภัย. (2568). การออกแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐานเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21. วารสารสังคมพัฒนศาสตร์, 8(5), 24-36.

ณัฐนันท์ ชุมแก้ว, สาธิตา ทันตเวช, อิทธิฤทธิ์ ศรีชุมภู, อมรรัตน์ จันวัฒนะ, และ โกวิทย์ นวลศรี. (2565) เหลียวหลังแลหน้าการจัดการอาชีวศึกษาเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจจังหวัดชายแดนใต้. วารสารวิชาการ สถาบันการอาชีวศึกษาภาคใต้ 3, 2(2), 7-16.

ดารณี คูหา, และ พรเทพ รู้แผน. (2567). แนวทางพัฒนาการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญโดยใช้กระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพในโรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพระนครศรีอยุธยา เขต 2. วารสารสิรินธรปริทรรศน์, 25(2), 2250–2261.

บรรจบ บุญจันทร์, สุภาวดี วิสุวรรณ, และ อริสา นพคุณ. (2566). การพัฒนากลไกความร่วมมือการจัดการศึกษาฐานสมรรถนะระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานของจังหวัดนครราชสีมา. วารสารการบริหารและนวัตกรรมการศึกษา, 6(3), 101–115.

ประเสริฐ แก้วเพ็ชร. (2564). เส้นทางการพัฒนาอาชีวศึกษาเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจจังหวัดชายแดนภาคใต้ ภายใต้การดําเนินงานของศูนย์ฝึกอบรมวิชาชีพประจําอำเภอ. วารสารวิชาการ สถาบันการอาชีวศึกษาภาคใต้ 3, 1(2), 1-8.

ปิยลักษณ์ โพธิวรรณ์, กฤษกนก ดวงชาทม, รุ้งลาวัลย์ ละอำคา, ปองภพ ภูจอมจิตร, และ ดรุณนภา นาชัยฤทธิ์. (2568). การบริหารจัดการการศึกษาเพื่อความเท่าเทียมลดปัญหาความเหลื่อมล้ำ. Journal of Buddhist Education and Research, 11(2), 258-270.

พรทิพา ลิมปภาส, พงษ์กฤตย์ นามปพนอังกูร, และ ละมุล รอดขวัญ. (2568). การจัดการความร่วมมือระหว่างวิทยาลัยเทคโนโลยีและอาชีวศึกษาเอกชนกับสถานประกอบการ. วารสาร มจร พุทธปัญญาปริทรรศน์, 10(1), 56-68.

พระอธิการคติ กตปุญโญ (ไชยวงค์). (2567). การอยู่ร่วมกันในสังคมพหุวัฒนธรรมในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 11(9), 99–109.

พิณภัทรา เวทย์วิทยานุวัฒน์, และ ชนมณี ศิลานุกิจ. (2566). ภาวะผู้นำแบบยืดหยุ่นของผู้บริหารสถานศึกษาตามการรับรู้ของครู ในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 2. วารสารสหวิทยาการและการจัดการร่วมสมัย, 2(2), 1-13.

ราตรีสวัสดิ์ ธนานันต์. (2567). แนวทางการผลิตและพัฒนากำลังคนอาชีวศึกษาฐานสมรรถนะเพื่อรองรับอุตสาหกรรมสมัยใหม่ในเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจจังหวัดชายแดนภาคใต้. วารสารวิชาการ สถาบันการอาชีวศึกษาภาคใต้ 3, 4(2), 14-28.

วัฒนพล ชุมเพชร, ธีรพงษ์ วิริยานนท์, และ สวนันท์ แดงประเสริฐ. (2568). การพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะการตลาดดิจิทัล NFT. วารสารเทคโนโลยีภาคใต้, 18(1), 80-95.

วาสนา สิริอำนวย, พิชญาภา ยืนยาว, และ ธีรวุธธาดา ตันติโชค. (2565). วัฒนธรรมองค์การที่ส่งผลต่อการเป็นองค์การแห่งการเรียนรู้ของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครปฐม เขต 1. วารสารวิชาการสิรินธรปริทรรศน์, 23(1), 156-166.

ศูนย์พัฒนาการศึกษาเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกิจจังหวัดชายแดนภาคใต้. (2564). สถานศึกษาในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้. http://sbd.vec.go.th

สมชาย เทพแสง, และ พรรัชต์ ลังกะสูตร. (2567). ภาวะผู้นําแบบยืดหยุ่น : รูปแบบของผู้นําในสถานการณ์พลิกผัน. วารสารศึกษาศาตร์ มมร, 12(2), 157-173.

สาวิตรี เงาแสง, และ วานิช ประเสริฐพร. (2567). แนวทางการบริหารสถานศึกษาสู่ความเป็นเลิศ สังกัดสำนักงานอาชีวศึกษาจังหวัดมหาสารคาม. วารสารบริหารการศึกษา มศว, 21(40), 277-288.

สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา. (2555). นโยบาย เป้าหมาย ยุทธศาสตร์การผลิตและพัฒนากำลังคนอาชีวศึกษาสู่สากล พ.ศ. 2555-2569. สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา.

สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา. (2564). นโยบายและจุดเน้นการปฏิบัติราชการของสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา ปีงบประมาณ พ.ศ. 2564. สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา.

สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ. (2561). ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. ๒๕๖๑ – ๒๕๘๐ (ฉบับย่อ). สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

สุวัทนา สงวนรัตน์, และ ชวน ภารังกูล. (2564). หลักสูตรและการเรียนการสอนฐานสมรรถนะในสถานศึกษา. วารสารสิรินธรปริทรรศน์, 22(2), 351-364.

Ambon, J., Alias, B. S., Komariah, A., & Mansor, A. N. (2024). The impact of continuous professional development on teaching quality: a systematic review. International Journal of Evaluation and Research in Education, 13(6), 2771–2781. https://doi.org/10.11591/ijere.v13i6.30427

Barsihanor, B., Rofam, G. K., & Hafiz, A. (2024). Strategies for integrating multicultural education and religious education to strengthen the multicultural character of elementary school students. Journal of Integrated Elementary Education, 4(2), 222–237. https://doi.org/10.21580/jieed.v4i2.22790

Comrey, A. L., & Lee, H. B. (2013). A first course in factor analysis (2nd ed.). Psychology press.

Daryono, R. W., Ramadhan, M. A., Kholifah, N., Isnantyo, F. D., & Nurtanto, M. (2023). An empirical study to evaluate the student competency of vocational education. International Journal of Evaluation and Research in Education (IJERE), 12(2), 1079-1086. http://doi.org/10.11591/ijere.v12i2.22805

Haleem, A., Javaid, M., Qadri, M. A., & Suman, R. (2022). Understanding the role of digital technologies in education: A review. Sustainable operations and computers, 3, 275-285. https://doi.org/10.1016/j.susoc.2022.05.004

Kaduma, K. D. (2024). Compliance toward ethical leadership among school pPrincipals: A synthesis of qualitative research-based evidences. International Journal of Educational Administration and Policy Studies, 16(1), 6-15. https://doi.org/10.5897/IJEAPS2023.0773

Karwanto, K., Ghani, M. F. B. A., Windasari, W., Widiyanah, I., Andari, S., Sholeh, M., & Trihantoyo, S. (2025). Managing Learning Excellence in Educational Institutions: Strategies and Insights. International Journal of Recent Educational Research, 6(1), 116-129. https://doi.org/10.46245/ijorer.v6i1.747

Kisno, K., Milfayetty, S., Sitanggang, N., & Lubis, M. J. (2023). The System Approach for Entrepreneurship-Based School Management in Vocational High Schools. Al-Ishlah: Jurnal Pendidikan, 15(3), 3261-3270. https://doi.org/10.35445/alishlah.v15i3.3068

McGrath, S., & Yamada, S. (2023). Skills for development and vocational education and training: Current and emergent trends. International Journal of Educational Development, 102, 102853. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2023.102853

Niswatin, N., Damayanti, E. S., Jonathan, B., & Joshua, W. (2023). School Excellence and Acceleration Policy: A Review of Theory and Implementation. Lingeduca: Journal of Language and Education Studies, 2(2), 158-173. https://doi.org/10.55849/lingeduca.v2i2.300

OECD (2024), PISA Vocational Education and Training (VET): Assessment and Analytical Framework. OECD. https://doi.org/10.1787/b0d5aaf9-en

Rahmadhani, S., & Suryati, L. (2022). Vocational high school students' competency needs to the world of work. Mimbar Ilmu, 27(2), 349-355. https://doi.org/10.23887/mi.v27i1.42161

Rostami Alileh, T., Rastgoo, A., Namvar, Y., & Sattari, S. (2022). Validating of Applied Model for the Implementation of the School Management Excellence Program. Iranian journal of educational sociology, 5(4), 170-184. https://doi.org/10.61186/ijes.5.4.170

Sekibo, G. T., & Iroye, S. (2024). Exploring Peace Education in a Post-Conflict Society: Challenges and Opportunities. NIU Journal of Social Sciences, 10(3), 295-308. https://doi.org/10.58709/niujss.v10i3.2023

Shahbazi, S., & Ahmady, S. (2022). Key skills in technical and vocational education & training system: A scoping review. International journal of health sciences, 6(S7), 6001–6012. https://doi.org/10.53730/ijhs.v6nS7.13414

Siahaan, A., Aswaruddin, A., Maulidayan, M., Zaki, A., Sari, N., & Rahman, A. A. (2023). Principal leadership ethics as a role model in high school. Al-Ishlah: Jurnal Pendidikan, 15(3), 2834-2845. https://doi.org/10.35445/alishlah.v15i3.1563

Syauqi, K., Munadi, S., & Triyono, M. B. (2022). Sustainable Partnership Strategy: Case Studies in Vocational High Schools and Partner Industries. Qualitative Report, 27(8), 1483-1498. https://doi.org/10.46743/2160-3715/2022.5481