การพัฒนาทักษะการตั้งคำถามของนักเรียน โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบปรากฎการณ์เป็นฐาน เรื่อง โลก ท้องฟ้า และดวงดาว ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1

Main Article Content

ช่วงวิทย์ ปัทมะ
ปิยาภรณ์ พิชญาภิรัตน์
วรรณภา โคตรพันธ์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีจุดประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาทักษะการตั้งคำถามของนักเรียน และ 2) ศึกษาทักษะการตั้งคำถามของนักเรียน โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบปรากฏการณ์เป็นฐาน เรื่อง โลก ท้องฟ้า และดวงดาว วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เทียบกับเกณฑ์ร้อยละ 70 กลุ่มตัวอย่างการวิจัย คือ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนอนุบาลอุบลราชธานี ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2567 จำนวน 1 ห้องเรียน มีนักเรียน 40 คน เครื่องมือในการวิจัยคือ 1) แผนการจัดการเรียนรู้แบบปรากฏการณ์เป็นฐาน จำนวน 12 แผน มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด 2) แบบวัดทักษะการตั้งคำถามของนักเรียน เป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 3 ตัวเลือก จำนวน 20 ข้อ มีค่าความยากง่าย 0.38 - 0.78 มีค่าอำนาจจำแนก 0.24 - 0.62 และค่าความเชื่อมัน 0.81 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติทดสอบที ผลการวิจัยพบว่า 1) ทักษะการตั้งคำถามของนักเรียนเป็นการกำหนดและถามคำถาม มีการวัดและประเมินผลในระหว่างเรียน 3 ด้าน ได้แก่ (1) จำนวนหรือปริมาณคำถาม (QS1) (2) คำถามสอดคล้องในเนื้อหาการเรียนรู้ (QS2) และ (3) ระดับคำถามตามระดับความคิดของบลูม (QS3) ผลการทดลองหลังการเรียน พบว่า นักเรียนมีทักษะการตั้งคำถามคิดเป็นร้อยละ 89.13 และมีคะแนนสูงขึ้น 2) ทักษะตั้งคำถามของนักเรียนที่เรียนโดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบใช้ปรากฏการณ์เป็นฐาน พบว่า คะแนนหลังเรียนสูงกว่าเกณฑ์ร้อยละ 70  อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ปัทมะ ช., พิชญาภิรัตน์ ป., & โคตรพันธ์ ว. (2025). การพัฒนาทักษะการตั้งคำถามของนักเรียน โดยใช้การจัดการเรียนรู้แบบปรากฎการณ์เป็นฐาน เรื่อง โลก ท้องฟ้า และดวงดาว ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1. e-Journal of Education Studies, Burapha University, 7(3), 101–118. สืบค้น จาก https://so01.tci-thaijo.org/index.php/ejes/article/view/282555
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กชกร แฝงเมืองคุก. (2564). ผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์โดยใช้แนวคิดปรากฏการณ์เป็นฐานที่มีต่อความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารญาณของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย [วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chula Digital Collection. https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/5652/

กฤษลดา ชูสินคุณาวุฒิ. (2566). การตั้งคำถามทางวิทยาศาสตร์. นิตยสาร สสวท., 51(241), 14-16.

จุฑาทิพย์ หาญกุดตุ้ม, สมภารธัชธรณ์ ศิโลศรีไช, และสัญญา เคณาภูมิ. (2566). การจัดการเรียนรู้โดยใช้ คำถามเป็นฐาน. วารสารราชภัฏสุรินทร์วิชาการ. 1(5), 67-82. https://doi.org/10.14456/jasrru.2023.33

ญาณิศา พึ่งเกตุ. (2563). การพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมความฉลาดรู้ทางสุขภาพเกี่ยวกับฝุ่นละอองขนาดเล็กของนักเรียน มัธยมศึกษาตอนต้นโดยประยุกต์แนวคิดปรากฏการณ์เป็นฐานร่วมกับการเรียนรู้แบบผสมผสาน [วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chula Digital Collection. https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/3920/

ธีรวุฒิ เอกะกุล. (2565). การวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนรู้. วิทยาการพิมพ์ 1973.

ธีระวัฒน์ เซิบรัมย์. (2563). ผลการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานร่วมกับเทคนิคคำถาม R-C-A ที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิทยาศาสตร์และความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนชุมชนไมตรีอุทิศ จังหวัดนนทบุรี. [วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช]. STOUIR at Sukhothai Thammathirat Open University. https://ir.stou.ac.th/handle/123456789/11510

บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น (พิมพ์ครั้งที่ 10). สุวีริยาสาส์น.

รัตนะ บัวสนธ์. (2564). การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการศึกษา (พิมพ์ครั้งที่ 5). สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2567). ผลการประเมิน PISA 2022 : บทสรุปสำหรับผู้บริหาร. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.).

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2564). สมรรถนะการคิดขั้นสูง. https://cbethailand.com/หลักสูตร-2/กรอบหลักสูตร/สมรรถนะหลัก-6-ประการ/สมรรถนะการคิดขั้นสูง

สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ. (2561). ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2561 - 2580 (ฉบับประกาศราชกิจจานุเบกษา). สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ.

สุชานันท์ วรวัฒนานนท์. (2565). การจัดการเรียนรู้แบบปรากฏการณ์เป็นฐาน เพื่อพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการแก้ปัญหา เรื่องปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 [การค้นคว้าอิสระการศึกษามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร]. NU Intellectual Repository. https://nuir.lib.nu.ac.th/dspace/handle/123456789/5083

สุพิชชา นาเทพ. (2566). การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานเพื่อพัฒนาสมรรถนะการอธิบาย ปรากฏการณ์ในเชิงวิทยาศาสตร์ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 [การค้นคว้าอิสระการศึกษามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร]. NU Intellectual Repository. https://nuir.lib.nu.ac.th/dspace/handle/123456789/5851

อัสหมะ หะยียูโซะ. (2566). ผลของการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐาน เพื่อส่งเสริมสมรรถนะความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 [วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์]. PSU Knowledge Bank. https://kb.psu.ac.th/psukb/handle/2016/19191

อิสระพงษ์ อุทุม, อดุลย์ ศิริเกตุ, และตะวัน ไชยวรรณ. (2566). การพัฒนาความสามารถการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง ดวงอาทิตย์กับชีวิต ด้วยการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐาน ของนักเรียนประถมศึกษาปีที่ 3. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏ วไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ (วารสารออนไลน์), 17(3), 249-259.

AKKAŞ, E. and EKER, C. (2021). The effect of phenomenon-based learning approach on students' metacognitive awareness. Educational Research and Reviews, 16(5), 181-188. https://doi.org/10.5897/ERR2021.4139

Causey, C. & Spencer, A. (2024). Student-generated questions: An exploration of an instructional strategy with young children. Thinking Skills and Creativity, 53(101608), 1-11. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2024.101608

Deliani, N., Hanani S., Kuriaya, K., Hermawati, H. Fitria, A. & Pranita, E. (2023). Students questioning skills in the learning process with content mastery techniques at Islamic Boarding School. AL-TA’LIM JOURNAL, 30(2), 125-138.

Dori, Y. J., Allouche, A., Herscu‑Kluska, R., Herscovitz, O., Yarden, H. & Blinder, Y. (2023). Biomedical engineering students’ question posing skill based on reading scientific articles. Journal of Science Education and Technology, 32, 962-978. https://doi.org/10.1007/s10956-022-10015-y

Islakhiyah, K., Sutopo, S., & Yulianti, L. (2018). Scientific explanation of light through phenomenon-based learning on junior high school student. Advances in Social Science, Education and Humanities Research: Proceedings of the 2nd International Conference on McClure School of Emerging Communication Technologies, 218, 173-185. https://doi.org/10.2991/icomse-17.2018.31

Kurniawati, Z. L., Nasution, R., Jailani, J. & Bardin, S. (2021). Students’ questioning skills in environmental pollution course using case study methods. ScienceEdu: Jurnal Pendidikan IPA, 4(1), 146-149. https://doi.org/10.19184/se.v4i1.23947

OECD. (2023). PISA 2022 Assessment and Analytical Framework. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/dfe0bf9c-en

Pavelkova, M. (2018). Student questions as significant potential for student learning. New Trends and Issues Proceedings on Humanities and Social Sciences. 5(3), 89-100. https://doi.org/10.18844/prosoc.v5i3.3914

Zulkifli, H. & Hashim, R. (2019). The development of questioning skills through Hikmah (Wisdom) pedagogy. Creative Education, 10, 2593-2605. https://doi.org/10.4236/ce.2019.1012187