การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
รัฐธรรมนูญได้กำหนดให้ประชาชนมีสิทธิเข้าชื่อเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นได้ หากเห็นว่าบุคคลดังกล่าวไม่สมควรดำรงตำแหน่งต่อไป ทั้งนี้ กลไกดังกล่าวได้บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติว่าด้วยการลงคะแนนเสียงเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2542 อย่างไรก็ตาม กลไกดังกล่าวยังมีข้อปัญหาบางประการที่สำคัญ คือ ประการแรก ปัญหาหลักเกณฑ์ในการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น ได้แก่ ความสอดคล้องกับรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560 เนื่องจากมีกำหนดหลักเกณฑ์ถอดถอนแตกต่างจากรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540 และ พ.ศ. 2550 โดยตัดวิธีการลงคะแนนเสียงออกไป การกำหนดสัดส่วนผู้เข้าชื่อ
เพื่อริเริ่มกระบวนการถอดถอนและจำนวนคะแนนเสียงไม่เหมาะสม ส่งผลให้การถอดถอนสำเร็จได้ยากเกินไป กฎหมายไม่ได้กำหนดเหตุแห่งการถอดถอนไว้ชัดเจนถึงเหตุที่สามารถเข้าชื่อกันเพื่อร้องขอให้มีการลงคะแนนเสียงได้ ทำให้อาจไม่เป็นการยุติธรรมต่อบุคคลที่ถูกให้ถอดถอนออกจากตำแหน่ง รวมถึงมิได้กำหนดโทษในกรณีใช้สิทธิ
ไม่สุจริตในการเข้าชื่อเพื่อยื่นคำร้องเพื่อริเริ่มกระบวนการถอดถอน จึงเป็นกรณีที่อาจก่อให้เกิดการกลั่นแกล้งกัน
ทางการเมือง ประการที่สอง ปัญหาในกระบวนการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น ในกรณีสมาชิกสภาท้องถิ่นแต่ละคนที่มีที่มาจากเขตเลือกตั้งต่างกัน แต่เมื่อต้องถูกถอดถอนกลับต้องใช้คะแนนเสียงจากทุกเขตเลือกตั้งในเขตองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนั้น ๆ ไม่มีความเหมาะสม และการกำหนดเกณฑ์สัดส่วนคะแนนเสียง โดยต้องมีคะแนนเสียงจากผู้มีสิทธิเลือกตั้งจำนวนไม่น้อยกว่า 3 ใน 4 ของผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่มาลงคะแนนเสียง ภายใต้เงื่อนไขผู้มาใช้สิทธิลงคะแนนเสียงในครั้งนั้นต้องเกินกึ่งหนึ่งของจำนวนผู้มีสิทธิลงคะแนนเสียงทั้งหมด
ในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนั้น การเข้าชื่อถอดถอนดังกล่าวถึงสำเร็จ เห็นได้ว่าการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นตามกฎหมายดังกล่าวกระทำได้โดยยากเกินไป จึงควรมีการแก้ไขพระราชบัญญัติว่าด้วยการลงคะแนนเสียงเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2542 กำหนดสัดส่วนของผู้เข้าชื่อ
เพื่อริเริ่มกระบวนการถอดถอน และระบุเหตุแห่งการถอดถอนให้ชัดเจนไว้ในกฎหมาย รวมถึงกำหนดโทษกรณีการใช้สิทธิเข้าชื่อโดยไม่สุจริต รวมถึงพิจารณาสัดส่วนคะแนนเสียงในการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นเสียใหม่ และคำนึงถึงที่มาของคะแนนเสียงให้มีความเหมาะสมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแต่ละประเภท
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความหรือข้อความคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในวารสารบัณฑิตศึกษานิติศาสตร์เป็นวรรณกรรมของผู้เขียนโดยเฉพาะคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
References
บรรณานุกรม
หนังสือ
ภาษาไทย
โกวิทย์ พวงงาม, การปกครองท้องถิ่นว่าด้วยทฤษฎี แนวคิด และหลักการ (กรุงเทพฯ, เอ็กซเปอร์เน็ท 2550).
เกรียงไกร เจริญธนาวัฒน์, หลักพื้นฐานกฎหมายมหาชน (พิมพ์ครั้งที่ 4, กรุงเทพฯ, วิญญูชน 2561).
คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ, ความมุ่งหมายและคำอธิบายประกอบรายมาตราของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 (กรุงเทพฯ, สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร 2562).
บรรเจิด สิงคะเนติ, หลักกฎหมายเกี่ยวกับการควบคุมฝ่ายปกครอง (พิมพ์ครั้งที่ 7 แก้ไขเพิ่มเติม, กรุงเทพฯ, วิญญูชน 2563).
บวรศักดิ์ อุวรรณโณ และถวิลวดี บุรีกุล, ประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม (กรุงเทพฯ, สถาบันพระปกเกล้า 2548)
มาโนช นามเดช, การกำกับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (กรุงเทพฯ, สถาบันพระปกเกล้า 2559).
เรืองวิทย์ เกษสุวรรณ, แนวคิดทฤษฎีการปกครองส่วนท้องถิ่น (กรุงเทพฯ, บพิธการพิมพ์ 2555).
สมคิด เลิศไพฑูรย์, กฎหมายรัฐธรรมนูญ: หลักการใหม่ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 (กรุงเทพฯ, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2548).
สมคิด เลิศไพฑูรย์, หน้าที่และอำนาจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตามระบบกฎหมายไทย (กรุงเทพฯ, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2565).
USA Facts, ‘UNITED STATES GOVERNMENTS’ (2021) 5 <https://staticweb.usafacts.org/media/
documents/USAFacts_2021_10-K_WHhZmpl.pdf?_ga=2.174950498.1904685406.1626
-92478025.1619086435> อ้างถึงใน สมคิด เลิศไพฑูรย์, หน้าที่และอำนาจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตามระบบกฎหมายไทย (กรุงเทพฯ, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2565).
ภาษาต่างประเทศ
Virginia Beramendi and others, Direct Democracy The International IDEA Handbook (International Institute for Democracy and Electoral Assistance 2008).
บทความ
ภาษาไทย
ตระกูล มีชัย, ‘มติมหาชน’ ใน หม่อมราชวงศ์พฤทธิสาณ ชุมพล และเอก ตั้งทรัพย์วัฒนา (บรรณาธิการ)คำและความคิดในรัฐศาสตร์ร่วมสมัย เล่ม 2 (กรุงเทพฯ, สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 2551).
ปณิธัศน์ ปทุมวัฒน์, ‘The USA Impeachment Overview : ระบบการถอดถอนบุคคลออกจากตำแหน่งของสหรัฐอเมริกา’ (2553) 2 วารสารจุลนิติ.
วิทยานิพนธ์
ภาษาไทย
จิรพันธ์ ทองบุญเรือง, ‘ขอบเขตของมาตรการถอดถอนออกจากตำแหน่ง ศึกษากรณีผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง’ (วิทยานิพนธ์ นิติศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2556).
ทวีพงศ์ จิตมั่น, ‘การถอดถอนผู้ดำรงตำแหน่งสมาชิกรัฐสภาโดยประชาชน’ (วิทยานิพนธ์ นิติศาสตรมหาบัณฑิต สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ 2559).
นิจจารีย์ ภาคินปริพรรห์, ‘ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการถอดถอนสมาชิกสภาและผู้บริหารในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น’ (วิทยานิพนธ์ นิติศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยรามคำแหง 2555).
สื่ออิเล็กทรอนิกส์
ภาษาไทย
-- ‘การถอดถอน ผถ./สถ.’ (สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งประจำจังหวัดตรัง) < https://www.ect.go.th
/trang/ewt_news.php?nid=121&filename=index> สืบค้นเมื่อ 13 กรกฎาคม 2566.
-- ‘การอภิปรายไม่ไว้วางใจ’ (wikipedia) <https://th.wikipedia.org/wikiการอภิปรายไม่ไว้วางใจ#:~:text=ญัตติไม่ไว้วางใจ%20หรือ,วางใจ%20ถือเป็นวิธีการ> สืบค้นเมื่อ 15 ตุลาคม 2566.
เชษฐา ทองยิ่ง, ‘การถอดถอน’ (สถาบันพระปกเกล้า) <http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title= =การถอดถอน> สืบค้นเมื่อ 25 พฤษภาคม 2566.
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์, ‘การปกครองตนเองในระดับท้องถิ่น’ (พระปกเกล้า) <http://wiki.kpi.ac.th/
index.php?titleการปกครองตนเองในระดับท้องถิ่น> สืบค้นเมื่อ วันที่ 7 มีนาคม 2567.
เอกพลณัฐ ณัฐพัทธนันท์, ‘การเข้าชื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น’ (สถาบันพระปกเกล้า)< http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=การเข้าชื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น > สืบค้นเมื่อ วันที่ 1 เมษายน 2567.
ภาษาต่างประเทศ
-- ‘Political recall efforts by state’ (Ballotpedia) < https://ballotpedia.org/Political_recall_efforts_ by_state>
สืบค้นเมื่อ 22 สิงหาคม 2566.
-- ‘Recall election’ (wikipedia)<https://en.wikipedia.org/wiki/Recall_election> สืบค้นเมื่อ 22 เมษายน 2567.
-- ‘Recall system wins ground in Switzerland’ (Swissinfo) < https://www.swissinfo.ch/eng/politics/ recall-
system-wins-ground-in-switzerland/47543070> สืบค้นเมื่อ 30 เมษายน 2567.
-- ‘1995 - The Recall and Initiative Act’ (LEGISLATIVE ASSEMBLY of BRITISH COLUMBIA) <https://www.leg.bc.ca/dyl/Pages/1995-Recall-and-Initiative-Act.aspx> สืบค้นเมื่อ 10 มิถุนายน 2566.
The World Bank Group, What is Decentralization? <http://www1.worldbank.org/publicsector/
decentralization/what.htm> สืบค้นเมื่อ 15 พฤษภาคม 2566.
สารานุกรม
ภาษาไทย
สมคิด เลิศไพฑูรย์, ‘การปกครองส่วนท้องถิ่น’ สารานุกรมรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. 2550)
(หมวดทั่วไป เรื่อง 4, กรุงเทพฯ, สถาบันพระปกเกล้า 2544).
เอกสารอื่น ๆ
ภาษาไทย
คณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติการเข้าชื่อเสนอข้อบัญญัติท้องถิ่น พ.ศ. ....
สภาผู้แทนราษฎร, บันทึกการประชุม ครั้งที่ 3 (3 มีนาคม 2564).
-- ‘รายการเอกสารประกอบการศึกษาดูงานเรื่อง “ปัญหา อุปสรรค และแนวทางในการปรับปรุงกฎหมายว่าด้วยการลงคะแนนเสียงเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น”และจัดสัมมนา เรื่อง “การมีส่วนร่วมของประชาชนด้านการเมืองการปกครอง ในการเข้าชื่อกันเพื่อเสนอข้อบัญญัติท้องถิ่นหรือเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่น หรือผู้บริหารท้องถิ่น”ของคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณา
ร่างพระราชบัญญัติการเข้าชื่อเสนอข้อบัญญัติท้องถิ่น พ.ศ. .... สภาผู้แทนราษฎร’ (การศึกษาดูงาน เรื่อง “ปัญหา อุปสรรค และแนวทางในการปรับปรุงกฎหมายว่าด้วยการลงคะแนนเสียงเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น” วันที่ 18 ธันวาคม 2564 ณ องค์การบริหารส่วนจังหวัดสงขลา อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา และการจัดจัดสัมมนา เรื่อง “การมีส่วนร่วมของประชาชนด้านการเมืองการปกครอง ในการเข้าชื่อกันเพื่อเสนอข้อบัญญัติท้องถิ่นหรือเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่น หรือผู้บริหารท้องถิ่น” วันที่ 19 ธันวาคม 2564 ณ โรงแรม ลี การ์เดนส์ พลาซ่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา) .
สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, ‘เอกสารประกอบการพิจารณา ร่างพระราชบัญญัติการเข้าชื่อเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. .... ’ (การประชุมคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติการเข้าชื่อเสนอข้อบัญญัติท้องถิ่น พ.ศ. .... สภาผู้แทนราษฎร, อาคารรัฐสภา,
กุมภาพันธ์ 2564).
เอกวีร์ มีสุข, ‘บทวิเคราะห์ร่างกฎหมายว่าด้วยการถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น’ (สถาบันพระปกเกล้า ม.ป.ป.).