การจัดการเรียนรู้ของชุมชนจังหวัดพิษณุโลกตามหลักพุทธธรรม

การจัดการเรียนรู้, ชุมชน, หลักพุทธธรรม, จังหวัดพิษณุโลก

ผู้แต่ง

  • ปริญญา นิกรกุล สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

การจัดการเรียนรู้, ชุมชน, หลักพุทธธรรม, จังหวัดพิษณุโลก

บทคัดย่อ

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาการจัดการเรียนรู้ 2) เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการจัดการเรียนรู้ 3) วิเคราะห์รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามหลักพุทธธรรมของชุมชนจังหวัดพิษณุโลก เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ รวบรวมข้อมูลโดย การวิจัยเอกสาร การวิจัยภาคสนาม ประกอบด้วย การสัมภาษณ์เชิงลึก ผู้ให้ข้อมูลสำคัญที่ใช้ในการศึกษา การสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 17 คน การตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้าด้านวิธีรวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา และอธิบายด้วยวิธีพรรณนาโดยเน้นการจัดการเรียนรู้ตามหลักพุทธธรรมอย่างละเอียด
ผลการวิจัยพบว่า 1) การจัดการเรียนรู้อำเภอวังทอง, อำเภอนครไทย ประกอบด้วย ศูนย์เรียนรู้การพัฒนาที่ดินประจำตำบลหนองพระ (การเลี้ยงมดแดง) ป่าชุมชนบ้านวังกะบาก กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเศรษฐกิจพอเพียงแบบยั่งยืนอำเภอวังทอง (เลี้ยงแพะ แกะ) กลุ่มกลุ่มพัฒนาคุณภาพชีวิตชุมชนบ้านร้องส้มมวง (ทำไม้กวด) บ้านโคก (ทำบายศรี, ทำแลแห่นาค, การแทงหยวก) บ้านร่องกล้า (ท่องเที่ยวธรรมชาติ วิถี วัฒนธรรมชาวม้ง) บ้านสวนยาง (ท่องเที่ยว ด้านการอนุรักษ์ต้นยางใหญ่) บ้านหนองแห้ว (จักสานตะกร้า กระเป๋า) เป็นต้น
2) ปัจจัยภายในประกอบด้วย ทุนทางสังคมที่เป็นรูปธรรม พื้นที่ อากาศ น้ำ ภูมิประเทศที่มีลักษณะเป็นภูเขา ประปาภูเขา ต้นยางใหญ่ ที่เป็นนามธรรม องค์ความรู้ วิธีการเลี้ยงมดแดง ประเพณีการแต่งงาน งานบวช วัฒนธรรม ประเพณีชาวม้ง พลังโซเชียลใน/นอกชุมชน กำลังการผลิต กฎ กติกาของชุมชน เทคโนโลยี การอนุรักษ์ทรัพยากรในชุมชน ปัจจัยภายนอก ราคาวัสดุ ตลาด “คนมีเงินจากภายนอก” พรบ. ป่าชุมชน เทคโนโลยีการปริ้นภาพ หน่วยงานภาครัฐ องค์กร ภาคีเครือข่ายการการท่องเที่ยว และนักท่องเที่ยว
3) รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามหลักพุทธธรรม ประกอบด้วย พรหมวิหาร 4 ฆราวาสธรรม 4 และศีล 5 “มีความปรารถนาดีให้กับผู้อื่น สำหรับผู้ที่เข้ามาศึกษาเรียนรู้ก็ให้ความรู้แก่คนที่เข้ามาหาความรู้แบบเต็มร้อย” รักษาสัจจะ “แบ่งปันความรู้ แบ่งปันประสบการณ์ และทำให้คนอื่นสามารถนำสิ่งที่เรียนรู้ไปประกอบอาชีพได้” เสียสละ “ใจมาก่อนในการดูแลป่า คือ ทุกคนไม่ควรเกี่ยงกันในการดูแลรักษาป่า ไม่ควรเข้าไปใช้ประโยชน์ป่ามากจนเกินไป เพื่อวันข้างหน้าลูกหลานจะมีกินมีใช้ต่อไป โดยไม่ไปหากินที่อื่น”

 

Author Biography

ปริญญา นิกรกุล, สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ชื่อ-สกุล นายปริญญา นิกรกุล
ตำแหน่งปัจจุบัน อาจารย์ประจำ วิทยาลัยสงฆ์พิจิตร
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
วัน เดือน ปีเกิด ๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๙
สถานที่เกิด จังหวัดอุดรธานี ประเทศไทย
วุฒิการศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์, พ.ศ. ๒๕๔๘ - ๒๕๕๑
ศิลปศาสตรบัณฑิต (ศศ.บ.)
สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์
มหาวิทยาลัยมหิดล, ๒๕๕๒ - ๒๕๕๔
ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (ศศ.ม.)
สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์
กำลังศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๖๐
ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต (ปร.ด.)
สาขาวิชาสหวิทยาการ
งานวิจัยที่ทำเสร็จแล้ว ชื่อเรื่องและสถานภาพการวิจัย เรื่อง
การศึกษาการนำกฎแห่งกรรมทางพระพุทธศาสนาไปประยุกต์ใช้ในการดำรงชีวิตของประชาชนชุมชนวัดไชยทิศ กรุงเทพมหานคร ๒๕๕๕
การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ๒๕๕๘
องค์กรจัดการลุ่มน้ำสะแกกรังในบริบทของการบริหารจัดการบ้านเรือนแพ จังหวัดอุทัยธานี ๒๕๕๙
การพึ่งพาป่าชุมชนของชุมชนบริเวณเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ๒๕๖๐
สถานภาพ ผู้วิจัย

งานวิจัยที่กำลังดำเนินการ ชื่อเรื่อง และสถานภาพในการทำวิจัย เรื่อง การจัดการป่ากันชนร่วมของชุมชนบริเวณเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ๒๕๖๑
สถานภาพ ผู้วิจัย
บทความวิชาการ การบริหารจัดการทรัพยากรร่วม ป่าชุมชนสวนพลู - พุต่อ อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี วารสารพิกุล ปีที่ ๑๕ ฉบับที่ ๒ เดือนกรกฎาคม – ธันวาคม ๒๕๖๐
ที่ดินทํากินและที่อยู่อาศัย วิถีวัฒนธรรมกระเหรี่ยง : โจทย์ท้าทาย การอยู่ร่วมกันของรัฐ และชุมชน. ประมวลบทความ : การประชุมวิชาการวิทยาการสิ่งแวดล้อมระดับชาติ ๒๕๖๑; ๑๓๘ – ๑๕๑.
ป่าชุมชนในจังหวัดอุทัยธานี วารสารวิทยาลัยสงฆ์นครลำปาง มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ปีที่ ๗ ฉบับที่ ๒ เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม ๒๕๖๑
การเปลี่ยนแปลงสังคม กติกา และกลไกของรัฐ ที่ส่งผลต่องานบุญบั้งไฟของคนอีสานพลัดถิ่น การจัดประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ ๒ MCU Nan Congress II วิทยาลัยสงฆ์นครน่าน มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อวันที่ ๙ กันยายน ๒๕๖๑
ประสบการณ์การสอน อาจารย์ประจำสาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ
หน่วยวิทยบริการฯ จังหวัดอุทัยธานี
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
อาจารย์พิเศษ สาขาวิชารัฐศาสตร์
มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์
ที่อยู่ปัจจุบัน บ้านเลขที่ ๔/๒ หมู่ที่ ๑๐ ตำบลอุทัยเก่า อำเภอหนองฉาง
จังหวัดอุทัยธานี ๖๑๑๑๐
โทรศัพท์ ๐๘๓-๓๓๙๗ ๑๙๗
E-mail: [email protected]

 

References

(1) หนังสือ:
ไชยรัตน์ เจริญสินโอฬาร. (2543). วาทกรรมการพัฒนา : อำนาจ ความรู้ ความจริง เอกลักษณ์ และความเป็นอื่น. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์วิภาษา. 227
สถาบันพระปกเกล้า. (2552). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2550, (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพมหานคร : สํานักพิมพ์คณะรัฐมนตรีและราชกิจจานุเบกษา. 237-239.
(2) สัมภาษณ์
นางขจิต พลรัฐ อายุ 54 ปี ตำแหน่งประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเศรษฐกิจพอเพียงแบบยั่งยืน อำเภอวังทอง (เลี้ยงแพะ แกะ) หมู่ที่ 7 ตำบลวังนกแอ่น อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก วันที่ 27 พฤษภาคม 2562 เวลา 15.00 น.
นางทัศนีย์ เกตุยอด อายุ 54 ปี ตำแหน่งผู้ใหญ่บ้านบ้านสวนยาง หมู่ที่ 3 ตำบลเนินเพิ่ม อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก วันที่ 28 พฤษภาคม 2562 เวลา 11.00 น. (ท่องเที่ยวต้นยางใหญ่)
นางเปาวดี วงค์พานิช อายุ 55 ปี ตำแหน่งผู้ใหญ่บ้านบ้านวังกะบาก หมู่ที่ 19 ตำบลวังนกแอ่น อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก วันที่ 27 พฤษภาคม 2562 เวลา 13.45 น. (ป่าชุมชนบ้าน วังกะบาก)
นางละเมิน ทานนท์ อายุ 44 ปี ตำแหน่งสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนตำบลเนินเพิ่ม อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก วันที่ 28 พฤษภาคม 2562 เวลา 10.00 น. (ทำบายศรี)
นายจวง ศรีทอง อายุ 86 ปี ตำแหน่งปราชญ์ชาวบ้าน (ทำแลแห่นาค,การแทงหยวก) หมู่ที่ 8 บ้านโคกออมสิงห์ ตำบลเนินเพิ่ม อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก วันที่ 28 พฤษภาคม 2562 เวลา 10.00 น.
นายถนัด พิมแสน อายุ 62 ปี ตำแหน่งประธานกลุ่มกลุ่มพัฒนาคุณภาพชีวิตชุมชนบ้านร้องส้มมวง (ทำไม้กวด) หมู่ที่ 8 ตำบลชัยนาม อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก วันที่ 30 พฤษภาคม 2562 เวลา 16.15 น.
นายนัฐวัฒน์ ภูวเกียรติกุล อายุ 42 ปี ตำแหน่งรองนายกองค์การบริหารส่วนตำบลเนินเพิ่ม ณ โรงเรียนบ้านห้วยน้ำไช (สาขาบ้านร่องกล้า) ตำบลเนินเพิ่ม อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก วันที่ 28 พฤษภาคม 2562 เวลา 16.00 น. (ท่องเที่ยวธรรมชาติ วิถี วัฒนธรรมชาวม้ง)
นายบุญชู ศิดสันเทียะ อายุ 50 ปี ตำแหน่งปราชญ์ชาวบ้าน (การเลี้ยงมดแดง) ศูนย์เรียนรู้การพัฒนาที่ดินประจำตำบลหนองพระ บ้านเจริญผล หมู่ที่ 4 ตำบลหนองพระ อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก
นายมานพ ขำพันธ์ อายุ 49 ปี ตำแหน่งผู้ใหญ่บ้านบ้านหนองแห้ว หมู่ที่ 6 ตำบลเนินเพิ่ม อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก วันที่ 28 พฤษภาคม 2562 เวลา 11.00 น. (จักสานตะกร้า กระเป๋า)

Additional Files

เผยแพร่แล้ว

2019-12-09