พระพุทธศาสนากับการพัฒนาสังคมผู้สูงวัยในยุค Beta

ผู้แต่ง

  • สมจันทร์ ศรีปรัชยานนท์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พระมหานพดล มีคำเหลือง มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • ปาณิสรา เทพรักษ์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

พระพุทธศาสนา, การพัฒนาสังคมผู้สูงวัย, ยุค Beta

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อบูรณาการหลักพุทธธรรมทางพระพุทธศาสนาใช้ในการดำรงชีวิตของผู้สูงอายุในยุค Beta ท่ามกลางการเพิ่มขึ้นของประชากรผู้สูงวัยที่จะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจ สังคม และสุขภาพ ในขณะเดียวกัน สังคมโลกในยุค Beta ที่มีความผันผวน ไม่แน่นอน ซับซ้อน และเต็มเปี่ยมด้วยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีย่อมส่งผลต่อการปรับตัวและการใช้ชีวิตของกลุ่มผู้สูงอายุ จนทำให้เกิดความวิตก กังวล รู้สึกไม่มั่นคงและรู้สึกโดดเดี่ยว โดยหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาถือเป็นภูมิปัญญาที่ฝั่งรากลึกของสังคมไทยที่ช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ บทความนี้จึงได้เสนอแนวทางการใช้ชีวิตของสังคมผู้สูงวัยในยุค Beta ด้วยหลักธรรม เช่น ไตรสิกขา ไตรลักษณ์ หลักกรรม พรหมวิหาร 4 อริยสัจ 4 เพื่อให้เกิดยอมรับการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและจิตใจ ส่งเสริมการสร้างสุขภาวะแบบองค์รวม การเรียนรู้และการปรับตัวต่อเทคโนโลยี การเสริมสร้างเครือข่ายทางสังคมและการมีส่วนร่วม และการสร้างคุณค่าในชีวิตด้วยการทำความดีและถ่ายทอดประสบการณ์ โดยบทบาทของสถาบันสงฆ์และชุมชนในการเป็นกลไกสำคัญเพื่อสนับสนุนผู้สูงวัยให้ดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข มีคุณค่า และปรับตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพในยุคแห่งการเปลี่ยนแปลงอย่างไม่หยุดยั้ง

ประวัติผู้แต่ง

สมจันทร์ ศรีปรัชยานนท์, มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

-

เอกสารอ้างอิง

กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2568). สถิติผู้สูงอายุ. สืบค้นจาก https://www.dop.go.th/th/statistics_page?cat=1&id=2569, สืบคืนเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม 2568.

กรมกิจการผู้สูงอาย. (2568). 6 เทคโนโลยีที่น่าสนใจในปัจจุบันที่นำมาช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตให้ผู้สูงอายุ. สืบค้นจาก https://www.dop.go.th/th/know/15/396, สืบคืนเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม 2568.

นิพัชชา โอทกานนท์. (2562). คุณค่าร่วมอย่างยั่งยืนของสังคมผู้สูงอายุในประเทศไทย. วารสารวิชาการ สถาบันพัฒนาพระวิทยากร, ปีที่ 2 ฉบับที่ 2 ประจำเดือนกรกฎาคม - ธันวาคม, หน้า 55 – 66.

บันลือ รัตนจรัสโรจน์ และกรณ์ทิพย์ ลิ่มนรรัตน์. (2566). การเปลี่ยนแปลงในวัยผู้สูงอายุและการออกกำลังกาย. วารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, ปีที่ 14 ฉบับที่ 3 ประจำเดือนกันยายน - ธันวาคม, 165 – 180.

พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต). (2546). พุทธธรรม. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิพุทธธรรม.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2556). คู่มือชีวิต. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิพุทธธรรม.

พระมหาสุพรรณ สุภทฺโท และคณะ. (2556). การศึกษาหลักพุทธธรรมเพื่อส่งเสริมสุขภาพจิตผู้สูงอายุ ตำบลห้วยราชา อำเภอห้วยราช จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารวิชาการ มจร บุรีรัมย์, ปีที่ 7 ฉบับที่ 1 ประจำเดือนมกราคม – มิถุนายน, หน้า 234 – 249.

รติมา คชนันทน์. (2562). สังคมสูงวัยกับข้อเท็จจริงที่ควรรู้. สืบค้นจาก https://library.parliament.go.th/th, สืบคืนเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม 2568.

ศศิมา สุขสว่าง. (2568). VUCA World ความท้าทายสำหรับผู้นำยุคใหม่. สืบค้นจาก https://www.sasimasuk.com/16768188/vuca-world-ความท้าทายสำหรับผู้นำยุคใหม่, สืบคืนเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม 2568.

สมจันทร์ ศรีปรัชยานนท์ และคณะ. (2566). การสร้างเครือข่ายบนพื้นที่ทางสังคมสู่การพัฒนาด้านจิตใจและปัญญาในจังหวัดลำปาง. วารสารวิชาการแสงอีสาน, ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 ประจำเดือนกรกฎาคม – ธันวาคม, หน้า 129 – 143.

สุทัศน์ สีทน. (2566). การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพชีวิตวิถีใหม่ของผู้สูงอายุ อำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารสุขภาพและสิ่งแวดล้อมศึกษา, ปีที่ 8 ฉบับที่ 2 ประจำเดือนเมษายน - มิถุนายน, หน้า 18 – 31.

Techsauce Team. (2568). ทำความรู้จัก Gen Beta ผู้ไม่รู้จัก ‘โลกในยุคไร้ AI’ เจนเนอเรชั่นกำเนิดใหม่ของปี 2025. สืบค้นจาก https://techsauce.co/saucy-thoughts/gen-beta-future-generation-2025, สืบคืนเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม 2568.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-01