วัด: รมณียสถานในสมัยพุทธกาล

บทคัดย่อ

            บทความเรื่อง “วัด: รมณียสถานในสมัยพุทธกาล” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหมาย ลักษณะ วัตถุประสงค์ของการสร้างวัด และหลักสัปปายะ 7 กับเสริมสร้างวัดให้เป็นรมณียสถาน คำว่า วัด เป็นคำปัจจุบันที่ใช้เรียกสถานที่จำพรรษาประกอบศาสนกิจของพระสงฆ์ แต่ในสมัยพุทธกาลนิยมเรียกวัดว่า อาราม หมายถึง สถานที่อันเป็นที่มายินดี วัดในสมัยพุทธกาลมีลักษณะเป็นสวนร่มรื่น เต็มไปด้วยหมู่แมกไม้ มีน้ำใสไหลเย็น เป็นสถานที่สงบสงัด ไม่พลุกพล่านจอแจ สะดวกต่อการเดินทาง ไม่ห่างไกลจากหมู่บ้านมากนัก พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้สร้างวัดเพื่อเป็นที่อาศัยและเป็นสถานที่บำเพ็ญเพียรภาวนา วัดจึงมีสภาพที่ร่มรื่นเป็นรมณียสถานเหมาะแก่การบำเพ็ญเพียร นอกจากจะประกอบด้วยสภาพแวดล้อมธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์แล้ว สิ่งที่เสริมสร้างวัดให้เป็นรมณียสถานที่สำคัญ ก็คือหลักของสัปปายะ 7 ประการ ได้แก่ 1) อาวาสสัปปายะ คือ ถิ่นที่อยู่เหมาะสม 2) โคจรสัปปายะ คือ สถานที่สะดวกต่อการเดินทาง 3) ภัสสสัปปายะ คือ มีการพูดคุยแต่เรื่องที่เป็นสาราณียธรรม 4) ปุคคลสัปปายะ คือ มีบุคคลที่เป็นกัลยาณมิตรคอยแนะนำ 5)โภชนสัปปายะ คือ มีอาหารเหมาะสมดี 6) อุตุสัปปายะ คือ มีดินฟ้าอากาศสภาพแวดล้อมที่เหมาะ 7) อิริยาปถสัปปายะ คือ มีอิริยาบถที่เหมาะ ผลที่เกิดจากความสัปปายะทั้ง 7 ประการ ทำให้วัดเป็นรมณียสถาน เหมาะแก่การประพฤติปฏิบัติธรรมเพื่อขัดเกลาจิตใจ วัดจึงเป็นศูนย์กลางการเผยแผ่พระพุทธศาสนา และเป็นศูนย์รวมจิตใจของผู้คนที่ต้องการจะแสวงหาทางพ้นทุกข์ที่สำคัญในสมัยพุทธกาล