การพัฒนาการออกแบบและเพิ่มมูลค่าภูมิปัญญางานพุทธศิลป์ จังหวัดแพร่

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์กระบวนการสร้างองค์ความรู้การสร้างสรรค์งานพุทธศิลป์จังหวัดแพร่ 2) ศึกษากระบวนการออกแบบงานพุทธศิลป์จังหวัดแพร่ 3) พัฒนาการออกแบบและเพิ่มมูลค่าภูมิปัญญางานพุทธศิลป์จังหวัดแพร่ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพในรูปแบบของการวิจัยและพัฒนาร่วมกับการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม โดยมีกลุ่มเป้าหมายจำนวนทั้งสิ้น 25 คน โดยการลงพื้นที่สำรวจงานด้านพุทธศิลป์ในแต่ละพื้นที่ของจังหวัดแพร่ การสัมภาษณ์เชิงลึก การจัดเสวนากลุ่มย่อย เพื่อหาข้อมูลที่จะนำมาทำการวิเคราะห์หาองค์ความรู้ และกระบวนการออกแบบงานพุทธศิลป์

ผลการวิจัยพบว่า

1. กระบวนการรวบรวมองค์ความรู้เกี่ยวกับงานพุทธศิลป์ พบว่า นับตั้งแต่มีการตั้งเมืองเชียงใหม่ โดยมีพระยามังรายหรือเม็งราย เป็นปฐมกษัตริย์ที่รวบรวมหัวเมืองต่าง ๆ ที่ตั้งอยู่บริเวณแม่น้ำกกและแม่น้ำปิง ส่งผลให้งานพุทธศิลป์จังหวัดแพร่ มีความหลากหลายและคล้ายคลึงกับอาณาจักรหริภุญชัย-เชียงแสน และอาณาจักรสุโขทัย
2. กระบวนการออกแบบงานพุทธศิลป์จังหวัดแพร่ เช่น ธรรมาสน์ บุษบก ตุงกระด้าง และพระพุทธรูปไม้แกะสลักพบว่า ธรรมาสน์ จะมีลักษณะทำจากไม้สัก โดยผ่านงานฝีมือจากช่างที่มีความชำนาญหรือที่เรียกว่า สล่า ที่ได้สั่งสมประสบการณ์ ผ่านการเรียนรู้ การลองผิดลองถูก จนเกิดงานพุทธศิลป์จังหวัดแพร่ ที่มีอัตลักษณ์เฉพาะตัว และสามารถนำมาเป็นแนวทางการพัฒนาการออกแบบและเพิ่มมูลค่า
3. ปัจจุบันการออกแบบงานพุทธศิลป์ เช่น ธรรมาสน์ บุษบก ตุงกระด้าง และพระพุทธรูปไม้แกะสลัก ถูกสร้างขึ้นมาให้มีความหลากหลายด้วยปัจจัยหลาย ๆ ด้าน ผนวกความเจริญทางเทคโนโลยีและความต้องการของผู้บริโภคที่เป็นตัวแปรสำคัญทำให้งานพุทธศิลป์จังหวัดแพร่มีความหลากหลายมากขึ้น