ศึกษาวิเคราะห์ศีลวัตรของครูบาเจ้าศรีวิชัย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาศีลวัตรที่ปรากฏในพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) ศึกษาศีลวัตรของครูบาศรีวิชัย 3) วิเคราะห์ศีลวัตรของครูบาศรีวิชัย โดยเป็นการวิจัยแบบเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาเชิงเอกสาร และการสัมภาษณ์เชิงลึก ผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 10 รูป/คน แล้วนำข้อมูลมาวิเคราะห์และนำเสนอ

ผลการวิจัยพบว่า

1. ในพระพุทธศาสนาเถรวาท “ศีล” หมายถึง ข้อปฏิบัติทางกายและวาจาเพื่อความเรียบร้อยทางศีลธรรม ส่วน “วัตร” หมายถึง ระเบียบแบบแผนหรือแนวปฏิบัติในชีวิตประจำวันของพระภิกษุ ซึ่งรวมถึงกิจวัตรต่าง ๆ ที่เป็นส่วนหนึ่งของพระวินัย เช่น การบิณฑบาต การฉันอาหาร การทำวัตรสวดมนต์ ฯลฯ ศีลวัตรจึงเป็นรากฐานของไตรสิกขา
2. ครูบาศรีวิชัย เป็นพระมหาเถระผู้ได้รับการยกย่องว่าเป็น “นักบุญแห่งล้านนา” เนื่องจากมีบทบาทสำคัญ ทั้งในด้านการก่อสร้างบูรณะวัดวาอาราม และการดำเนินชีวิตอย่างเคร่งครัดในพระธรรมวินัย ศีลวัตรของท่านจึงถือเป็นต้นแบบสำคัญที่สะท้อนคุณลักษณะของพระผู้ประพฤติดีประพฤติชอบในพระพุทธศาสนาเถรวาท ปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างแห่งพระสงฆ์ที่ยึดมั่นในไตรสิกขา ทั้งศีล สมาธิ และปัญญา
3. การวิเคราะห์จะประกอบด้วย 3 มิติหลัก ได้แก่ ด้านพระวินัย ท่านยึดมั่นในพระวินัย 227 ข้ออย่างเคร่งครัด ด้านจริยวัตรส่วนตน ท่านถือธุดงควัตรหลายประการ เช่น ฉันมื้อเดียว ใช้ผ้าบังสุกุล ปลีกวิเวก และไม่รับเงินทอง ด้านการประยุกต์ใช้ศีลวัตรเพื่อพัฒนาสังคม ท่านนำศีลวัตรมาใช้ในการฟื้นฟูพระพุทธศาสนา เช่น การสร้างถนนขึ้นดอยสุเทพ และการบูรณะวัดร้าง โดยถือเป็นการเผยแผ่ธรรมผ่านการกระทำตามหลัก “ธรรมทาน” อย่างแท้จริง