วาทกรรมความรุนแรงในนิทานพื้นบ้านล้านนา

Main Article Content

วัชรินทร์ แก่นจันทร์
สนม ครุฑเมือง
เปรมวิทย์ วิวัฒนเศรษฐ์

บทคัดย่อ

            การวิจัยเรื่อง “วาทกรรมความรุนแรงในนิทานพื้นบ้านล้านนา” มีจุดมุ่งหมายเพื่อ  1)  วิเคราะห์ความรุนแรงที่ปรากฏในนิทานพื้นบ้านล้านนา และ 2)  วิเคราะห์กระบวนการสร้างความรุนแรงในนิทานพื้นบ้านล้านนา          โดยวิเคราะห์ข้อมูลจากนิทานพื้นบ้านล้านนา จำนวน 740 เรื่อง ซึ่งใช้แนวคิดวาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์  ทฤษฎีความรุนแรง  แนวคิดคู่ตรงข้าม  และทฤษฎีอารมณ์ขัน มาใช้ในการวิเคราะห์ สังเคราะห์ ตีความ และอธิบายความข้อมูล


            ผลการวิจัยพบว่า ความรุนแรงที่ปรากฏในนิทานพื้นบ้านล้านนา ปรากฏความรุนแรง 2 ลักษณะ คือ    ความรุนแรงเดี่ยวและความรุนแรงซ้อน  ความรุนแรงเดี่ยว ประกอบด้วย 1) ความรุนแรงทางตรง พบความรุนแรงทางร่างกายมากที่สุด  รองลงมาคือความรุนแรงโดยการประทุษวาจา  ความรุนแรงต่อทรัพย์สิน และความรุนแรงทางเพศ ตามลำดับ  2) ความรุนแรงเชิงโครงสร้าง พบความรุนแรงเชิงโครงสร้างทางการศึกษามากที่สุด รองลงมาคือความรุนแรงเชิงโครงสร้างทางเพศ และความรุนแรงเชิงโครงสร้างทางอาชีพ/ตำแหน่ง ตามลำดับ                 และ 3) ความรุนแรงเชิงวัฒนธรรม พบความรุนแรงเชิงวัฒนธรรมทางเพศมากที่สุด รองลงมาคือความรุนแรง       เชิงวัฒนธรรมทางภาษา  ความรุนแรงเชิงวัฒนธรรมความเชื่อ  และความรุนแรงเชิงวัฒนธรรมการกินตามลำดับ  ส่วนความรุนแรงซ้อน ประกอบด้วย 1) ความรุนแรงเชิงวัฒนธรรมที่ส่งผลให้เกิดความรุนแรงทางตรง 2) ความรุนแรงเชิงโครงสร้างที่ส่งผลให้เกิดความรุนแรงทางตรง  และ 3) ความรุนแรงเชิงวัฒนธรรมที่ส่งผลให้เกิดความรุนแรงเชิงโครงสร้างต่อเนื่องให้เกิดความรุนแรงทางตรง


            ส่วนกระบวนการสร้างความรุนแรงในนิทานพื้นบ้านล้านนา พบทั้งหมด 5 กระบวนการ คือ 1) กระบวนการสร้างให้เป็นชายขอบ/คนอื่น  2) กระบวนการลดคุณค่าและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์  3) กระบวนการเพิ่มหรือลด     อัตลักษณ์  4) กระบวนการทำให้เป็นสินค้า และ 5) กระบวนการสร้างความชอบธรรม

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

กฤษดาวรรณ หงศ์ลดารมภ์ และโสรัจจ์ หงศ์ลดารมภ์. (2549). วาทกรรมกับภาคใต้และความรุนแรงในสังคมไทย. ใน กฤษดาวรรณ หงศ์ลดารมภ์ และจันทิมา เอียมานนท์ (บรรณาธิการ), มองสังคมผ่านวาทกรรม. (หน้า 103-134). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

โขมสี แสนจิตต์. (2548). ความรุนแรงในปัญญาสชาดก. ใน ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล และคณะ (บรรณาธิการ), ความรุนแรงในมิติวัฒนธรรม เล่ม 2, (หน้า 128-143). กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).

ไชยรัตน์ เจริญสินโอฬาร. (2543). วาทกรรมการพัฒนา: อำนาจ ความรู้ ความจริง เอกลักษณ์ และความเป็นอื่น. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: วิภาษา.

ณัฐพร พานโพธิ์ทอง. (2556). วาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์ตามแนวภาษาศาสตร์: แนวคิดและการนำมาศึกษาวาทกรรมในภาษาไทย. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

บาหยัน อิ่มสำราญ. (2548). เสือโค ความรุนแรงและการสืบทอด. ใน ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล และคณะ (บรรณาธิการ), ความรุนแรงในมิติวัฒนธรรม เล่ม 2, (น. 144-174). กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).

ปฐม หงษ์สุวรรณ. (2551). ลัวะกินคน: วาทกรรมการสร้างภาพลักษณ์ความรุนแรงจากตำนานและพิธีกรรมของคนต่างชาติพันธุ์. ใน ปฐม หงษ์สุวรรณ (บรรณาธิการ), กาลครั้งหนึ่ง: ว่าด้วยตำนานกับวัฒนธรรม. (น. 162-213). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ปฐม หงษ์สุวรรณ. (2556). อมราพิศวาส: ผู้หญิงรักกับพระนัยของความรุนแรง. ใน ปฐม หงษ์สุวรรณ (บรรณาธิการ), นานมาแล้ว มีเรื่องเล่า นิทาน ตำนาน ชีวิต. (น. 311-348). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

พรรณราย ชาญหิรัญ. (2553). ไกรทอง: ความรุนแรงระหว่างเผ่าพันธุ์และเพศ. ใน นัทธนัย ประสานนาม (บรรณาธิการ), แด่ศักดิ์ศรีเสมอกันทุกชั้นชน: วรรณกรรมกับสิทธิมนุษยชนศึกษา, (น. 98-138). กรุงเทพฯ: จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์.

พิรงรอง รามสูต. (2558). ประทุษวาจากับโลกออนไลน์. กรุงเทพฯ: มูลนิธิเพื่อการศึกษาประชาธิปไตยและการพัฒนา โครงการจัดพิมพ์คบไฟ.

ระพี อุทีเพ็ญตระกูล. (2551). ความรุนแรงในวรรณคดีเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์).

วัชรินทร์ แก่นจันทร์. (2556). งานวิจัยเรื่องวาทกรรมความรุนแรงในนิทานขำขันของล้านนา. พะเยา: มหาวิทยาลัยพะเยา.

หทัยวรรณ ไชยะกุล. (2539). การสร้างมุขตลกในเรื่องขำขันของล้านนา. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่).