การใช้ประโยชน์พื้นที่ริมคลองแม่สุก อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา

Main Article Content

นพชัย กันทะหลั่น
พันธพัฒน์ บุญมา
นุชนาฏ ดีเจริญ
อัมเรศ เทพมา
ธงไทย วงศ์วิชัย

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่อง แนวทางการใช้ประโยชน์พื้นที่ริมคลองแม่สุก อ.แม่ใจ จ.พะเยา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะทางกายภาพและการใช้ประโยชน์ของพื้นที่คลองแม่สุกก่อนและหลังการพัฒนา เสนอแนวทางการออกแบบทางสถาปัตยกรรมและจัดทำข้อเสนอแนะการพัฒนาการใช้พื้นที่สองฝั่งคลอง โดยศึกษาลักษณะการใช้ประโยชน์ในพื้นที่คลองแม่สุก ด้วยแบบสอบถามโดยวิธีเจาะจงจากกลุ่มประชากร ที่อยู่อาศัยริมพื้นที่คลองแม่สุกและกลุ่มผู้นำชุมชน ผลการศึกษาพบว่าลักษณะคลองแม่สุกเดิมมีลักษณะเป็นพื้นดินลาดเอียงลงสู่คลอง มีการใช้ประโยชน์ในพื้นที่ริมคลองอย่างต่อเนื่อง ภายหลังการพัฒนาได้มีการเปลี่ยนแปลงเป็นคลองคอนกรีต มีลักษณะรูปแบบตั้งฉากกับแนวขอบคลองส่งผลทำให้ไม่สามารถใช้งานในพื้นที่ริมคลองได้อย่างสะดวกเมื่อเปรียบเทียบก่อนการพัฒนา จากรูปแบบและลักษณะดังกล่าวจึงได้นำมาวิเคราะห์เสนอแนวทางส่งเสริมการใช้ประโยชน์พื้นที่ริมคลองแม่สุก สามารถสรุปได้เป็น 2 แนวทางประกอบด้วย 1) แนวทางการใช้ประโยชน์พื้นที่ริมคลองส่วนคลองที่พัฒนาแล้วเสร็จด้วยการสร้างสะพานและบันไดเพื่อเชื่อมโยงสองฝั่งคลองเข้าด้วยกัน 2) แนวทางการใช้ประโยชน์พื้นที่ริมคลองในส่วนคลองที่ยังไม่ได้รับการพัฒนา การนำเสนอรูปแบบการใช้ประโยชน์พื้นที่สร้างการตระหนักรู้ถึงความสำคัญของพื้นที่ริมคลองแก่ชุมชนในระยะก่อนการพัฒนา ร่วมกับการมีส่วนร่วมของชุมชน จะช่วยนำไปสู่การกำหนดพื้นที่ใช้งานริมคลองในตำแหน่งต่าง ๆ ให้สอดคล้องกับลักษณะการใช้งานและตอบสนองความต้องการของชุมชนได้อย่างเหมาะสม

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
กันทะหลั่น น., บุญมา พ., ดีเจริญ น. ., เทพมา อ., & วงศ์วิชัย ธ. (2025). การใช้ประโยชน์พื้นที่ริมคลองแม่สุก อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา. วารสารวิจัยราชภัฏกรุงเก่า สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 12(2), 54–67. สืบค้น จาก https://so01.tci-thaijo.org/index.php/rdi-aru/article/view/280698
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

ชูศักดิ์ วิทยาภัค. (2538). หมู่บ้านกับศักยภาพในการจัดการทรัพยากร: กรณีศึกษาการจัดการลุ่มน้ำชุมชนภายใต้ระบบกรรมสิทธิ์ร่วมภาคเหนือ. ใน บทความประกอบการสัมมนาเรื่องความรู้เกี่ยวกับหมู่บ้าน. ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ธงชัย ภูวนาถวิจิตร. (2558). แนวคิดสวัสดิการชุมชนบนฐานทรัพยากรชุมชน: ทางเลือกเพื่อการพึ่งตนเองอย่างยั่งยืน. Connexion: Journal of Humanities and Social Sciences, 4(2), 65-94.

สนิท วงษา. (2565). การศึกษาด้านแหล่งน้ำเพื่อการจัดการความเสี่ยงน้ำท่วมของลุ่มน้ำปิง-น่านและเจ้าพระยาเชิงกลทธ์. การประชุมวิชาการวิศวกรรมโยธาแห่งชาติ ครั้งที่ 27, 27, WRE28-1-WRE28-6. https://conference.thaince.org/index.php/ncce27/article/view/1330/1046

สหัทยา วิเศษ, และนิคม บุญเสริม. (2547). การจัดการพื้นที่ลุ่มน้ำโดยชุมชน. โรงพิมพ์เดือนตุลา.

สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.). (2567). โครงการอ่างเก็บน้ำแม่สุกอันเนื่องมาจากพระราชดำริ. https://projects.rdpb.go.th/projects/ 6079295118114816/

สุรศักดิ์ นุ่มมีศรี, อโนดาษ์ รัชเวทย์, และวรางคณา เขาดี. (2554). การจัดการทรัพยากรน้ำในพื้นที่ลุ่มน้ำปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน. มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.

เสถียร ฉันทะ. (2567). การศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่นในการจัดการทรัพยากรน้ำเหมืองฝายของชุมชนลุ่มน้ำคำ จังหวัดเชียงราย. วารสารครุศาสตร์วิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย, 9(3), 59-76.

องค์การบริหารส่วนตําบลแม่สุก. (2567). คลองแม่สุข (ก) คลองสุขใจ ของคนตำบลแม่สุก.

Kamoshita, A., Araki, Y., & Nguyen, Y. T. (2014). Weed biodiversity and rice production during the irrigation rehabilitation process in Cambodia. Agriculture, Ecosystems & Environment, 194, 1-6.

Ricart, S., Ribas, A., & Pavón, D. (2016, February). Qualifying irrigation system sustainability by means of stakeholder perceptions and concerns: Lessons from the Segarra-Garrigues Canal, Spain. In Natural Resources Forum (Vol. 40, No. 1-2, pp. 77-90). Blackwell Publishing.

Yamane, T. (1973). Statistics: An introductory analysis. Harper & Row