เรื่องเล่าเรื่องราวชาวทับผึ้ง : การศึกษาทุนทางวัฒนธรรมสู่การสร้างอัตลักษณ์ ทางวัฒนธรรมของตำบลทับผึ้ง อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย

Main Article Content

วาสินี มีเครือเอี่ยม
ขวัญชนก นัยจรัญ
กมลธรรม เกื้อบุตร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาทุนทางวัฒนธรรมของชุมชนตำบลทับผึ้ง และ 2) วิเคราะห์อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชุมชนตำบลทับผึ้ง การวิจัยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพด้วยกระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เครื่องมือการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์มีโครงสร้าง ผลการวิจัยพบว่า 1) ชุมชนตำบลทับผึ้งมีทุนทางวัฒนธรรมรวม 122 รายการ แบ่งเป็น 1.1 ทุนทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ 114 รายการ ได้แก่ วรรณกรรมพื้นบ้านและภาษา ศิลปะการแสดง แนวปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม ประเพณี และเทศกาล ความรู้และการปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและจักวาล (การแพทย์พื้นบ้าน อาหาร) งานช่างฝีมือดั้งเดิม และการละเล่นพื้นบ้าน 1.2 ทุนทางวัฒนธรรมที่จับต้องได้เป็นพื้นที่ทางวัฒนธรรม จำนวน 8 แหล่ง 2) อัตลักษณ์วัฒนธรรมครอบคุลม 4 มิติหลัก ได้แก่ 2.1 วิถีชีวิตเกษตรกรรมที่ผสานภูมิปัญญาดั้งเดิมกับเกษตรแนวใหม่ 2.2 อาหารพื้นถิ่นที่สะท้อนภูมิศาสตร์ของพื้นที่ 2.3 งานช่างฝีมือดั้งเดิมที่ดัดแปลงเป็นผลิตภัณฑ์ร่วมสมัย และ 2.4 พื้นที่วัฒนธรรมที่ทำหน้าที่ทั้งในมิติศาสนาและการสร้างความสัมพันธ์ทางสังคม ภายใต้การตีความใหม่เพื่อรักษาอัตลักษณ์ท้องถิ่นให้เท่าทันบริบทสมัยใหม่ สามารถนำมาใช้ต่อยอดสู่การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมได้

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
มีเครือเอี่ยม ว., นัยจรัญ ข., & เกื้อบุตร ก. . (2025). เรื่องเล่าเรื่องราวชาวทับผึ้ง : การศึกษาทุนทางวัฒนธรรมสู่การสร้างอัตลักษณ์ ทางวัฒนธรรมของตำบลทับผึ้ง อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย. วารสารวิจัยราชภัฏกรุงเก่า สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 12(3), 153–165. สืบค้น จาก https://so01.tci-thaijo.org/index.php/rdi-aru/article/view/284137
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

ขวัญชนก นัยจรัญ, และกฤษณา ชาญณรงค์. (2561). รายงานการวิจัยเรื่องการศึกษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของตำบลหนองกะท้าว อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก. มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม.

ขวัญชนก นัยจรัญ, วาสินี มีเครือเอี่ยม, และอรรถพล รอดแก้ว. (2565). การใช้เรื่องเล่าและภูมิปัญญาพื้นบ้านในการพัฒนาบรรจุภัณฑ์น้ำตาลโตนดของตำบลบ้านยาง อำเภอวัดโบสถ์ จังหวัดพิษณุโลก. วิวิธวรรณสาร, 6(2), 137-154.

คณะกรรมการส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม. (2560). การกำหนดลักษณะของมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม พ.ศ.2560. http://ich.culture.go.th/images/stories/ich-pdf/160.pdf

ณัฐดนัย เกิดมี, และกษิด์เดช เนื่องจำนงค์. (2566). การจัดการมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน: กรณีศึกษาประเพณีเลี้ยงผีดงปู่แสะ-ย่าแสะ. วารสารวัฒนธรรมและการพัฒนา, 22(1), 95-112.

ดวงรักษ์ จันแตง. (2563). การจัดการความรู้มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมผ่านชุมชนมีส่วนร่วม. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 21(1), 123-140.

ยศ สันตสมบัติ. (2556). มนุษย์กับวัฒนธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 4). สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

รัตนพล ชื่นค้า, ชวพันธุ์ เพชรไกร, และปาริฉัตร พิมล. (2562). รายงานวิจัยโครงการรวบรวมและจัดเก็บข้อมูลมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม (ละครลิง). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. https://kukr.lib.ku.ac.th/ kukr_es/index.php?/BKN_HUMAN/search_detail/result/298069

วิมล วิโรจพันธุ์, ประชิด สกุณะพัฒน์, และกนิษฐา เชยกีวงศ์. (2551). มรดกทางวัฒนธรรม “ภาคเหนือ”. แสงดาว.

ศิราพร ณ ถลาง. (2562). “คติชนสร้างสรรค์”: บทสังเคราะห์และทฤษฎี (พิมพ์ครั้งที่ 2). ศูนย์มานุษยวิทยาสิริธร (องค์การมหาชน).

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. (2566). การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม: นครชัยศรี. https://culturio.sac.or.th/learning/activity/35

องค์การยูเนสโก. (2563). มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมและการพัฒนาอย่างยั่งยืน. https://ich.unesco.org/doc/src/34299-TH.pdf

Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology of education (pp. 241-258). Greenwood.

Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures. Basic Books.

Hall, S. (1996). Introduction: Who needs ‘identity’? In S. Hall, & P. du Gay (Eds.), Questions of cultural identity (pp. 1-17). Sage.

Williams, R. (1977). Marxism and literature. Oxford University Press.