An Analysis of Siamese Power Consolidation in the Isan Region after the Anouvong's Rebellion 1826
Main Article Content
Abstract
This research article aims to: 1. examine the significance of the Chao Anouvong Rebellion and its impact on the political policy changes of Siam in the Isaan region, and 2. explore Siam's actions to expand its power in the Isaan region following the Chao Anouvong Rebellion of 1826. The study employs a historical approach and documentary research methodology. The research findings reveal that the Chao Anouvong Rebellion made Siam aware of the weaknesses in its control over the Isaan region, due to a fragile political structure and a lack of stable governance. Specifically, issues related to the autonomy of local power groups, personal conflicts, and the struggle for resources led to a weakened system of local governance and self-defense when crises arose. This, in turn, prompted Siam to revise its administrative policies to consolidate power by more rigorously intervening in and controlling the Isaan region. The changes involved territorial management, such as adjusting the authority boundaries of various cities, direct control over city establishments, and the creation of a balance of power within the region. Siam also implemented governance mechanisms, including sending central officials to work in the region, monitoring manpower, and addressing the tribute system. These measures formed the foundation for Siam's subsequent annexation of the Isaan region as part of the modern state.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่าหรือกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนาญาตจากวารสารวิชาการ ฯ ก่อนเท่านั้น
References
กรมศิลปากร. (2530). จดหมายเหตุรัชกาลที่ 3 เล่ม 3. กรุงเทพฯ: ผู้แต่ง.
กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. (2545). ประชุมพงศาวดารฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม 9. กรุงเทพฯ: ผู้แต่ง.
ขจีรัตน์ ไอราวัณวัฒน์. (2532). ความสำคัญทางการเมืองของเมืองนครราชสีมา: บทบาทของเจ้าเมืองตระกูล ณ ราชสีมา ระหว่าง พ.ศ. 2325 - 2388. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ชลิต วิพัทนะพร. (2529). การอพยพย้ายถิ่นในดินแดนอีสาน ระหว่างปี พ.ศ. 2321 - 2453. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ดารารัตน์ เมตตาริกานนท์. (2537, พฤศจิกายน – 2538, เมษายน). กบฏเจ้าอนุวงศ์ พ.ศ. 2369 (การกู้อิสรภาพของลาว). วารสารมนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 12(2), 37 - 49.
ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา. (2538). จดหมายเหตุพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงดำรงราชานุภาพเสด็จไปตรวจราชการมณฑลนครราชสีมาและมณฑลอุดรอีสาน. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ และหม่อมเจ้าจงจิตรถนอม ดิศกุล พระธิดา.
เติม วิภาคย์พจนกิจ. (2557). ประวัติศาสตร์อีสาน (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ทิพากรวงศ์, เจ้าพระยา. (2506). พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ ฉบับหอสมุดแห่งชาติ เล่ม 2. กรุงเทพฯ: คลังวิทยา.
ธงชัย วินิจจะกูล. (2556). กำเนิดสยามจากแผนที่: ประวัติศาสตร์ภูมิกายาของชาติ. กรุงเทพฯ : อ่าน.
ธีรชัย บุญมาธรรม. (2526, ธันวาคม). การเก็บส่วยในหัวเมืองลาวฝ่ายตะวันออกในช่วงต้นสมัยรัตนโกสินทร์. วารสารธรรมศาสตร์ 12(4), 155-167.
บังอร ปิยะพันธุ์. (2529). ประวัติศาสตร์ของชุมชนชาวลาวในหัวเมืองชั้นในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ประทีป ชุมพล. (2525). พื้นเวียง: วรรณกรรมแห่งการกดขี่. กรุงเทพฯ: อดีต.
พรรษา สินสวัสดิ์. (2521). ความสัมพันธ์ระหว่างกรุงเทพฯ กับเมืองเวียงจันทน์ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พ.ศ. 2367-2370. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร.
มะยุรี เหง้าสีวัทน์, และเผยพัน เหง้าสีวัทน์. (2531, กันยายน). เจ้าอนุฯ: เรื่องเก่าปัญหาใหม่. ศิลปวัฒนธรรม 9(11), 58 - 74.
วีระพงศ์ ยศบุญเรือง. (2546). การจัดเก็บภาษีในหัวเมืองลาวฝ่ายตะวันออก พ.ศ. 2367 - 2433. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยศิลปากร.
______. (2549, กรกฎาคม - ธันวาคม). การจัดเก็บภาษีในหัวเมืองลาวฝ่ายตะวันออก พ.ศ. 2367 - 2433. วารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 2(2), 67 - 96.
สากลกิจปรมวญ, พระยา. (2473). ประชุมจดหมายเหตุเรื่องปราบกบฏเวียงจันท์. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร.
สายพิน แก้วงามประเสริฐ. (2538). การเมืองในอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี. กรุงเทพฯ: ศิลปวัฒนธรรม.
สุเจน กรรพฤทธิ์. (2555). ตามรอยเจ้าอนุวงศ์: คลี่ปมประวัติศาสตร์ไทย-ลาว. กรุงเทพฯ: สารคดี.
สุวิทย์ ธีรศาศวัต. (2550). ปัญหาการเก็บส่วยในภาคอีสานก่อนสมัยปฏิรูปการปกครองในรัชกาลที่ 5. วารสารสมาคมประวัติศาสตร์, 29, 106 - 119.
______. (2567). ศึกเจ้าอนุวงศ์ สงครามปลดแอกชาติลาว. สืบค้น เมษายน 6, 2567, จาก https://www.silpa-mag.com/history/article_115537.
อุราลักษณ์ สิถิรบุตร. (2526). มณฑลอีสานและความสำคัญในทางประวัติศาสตร์. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อุศนา นาศรีเคน. (2548). อีสานในการรับรู้และทัศนะของผู้ปกครองกรุงเทพฯ ตั้งแต่หลังกบฏเจ้าอนุวงศ์ พ.ศ. 2369 ถึงการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
______. (2549, กรกฎาคม - กันยายน). การรับรู้เกี่ยวกับ "พื้นที่" อีสานกับการขยายอำนาจของกรุงเทพฯ. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 25(3), 83 - 101.
Etienne, A. (2539). บันทึกการเดินทางในลาว ภาคหนึ่ง พ. ศ. 2438. (แปลจาก Vogage Dans Le Laos, Tome Premier 1895 โดย ทองสมุทร โดเร, และสมหมาย เปรมจิตต์). เชียงใหม่: สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
Keyes, C., F. (2556). อีสานนิยม: ท้องถิ่นนิยมในสยามประเทศไทย (พิมพ์ครั้งที่ 2). (แปลจาก ISAN: Regionalism in Northeastern Thailand โดย รัตนา โตสกุล). กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.