การจัดสิ่งอำนวยความสะดวก สำหรับคนพิการและคนทุกวัย กรณีศึกษา: ศูนย์ประวัติศาสตร์ พระราชวังจันทน์ จังหวัดพิษณุโลก
Main Article Content
บทคัดย่อ
ศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์เป็นสถานที่สำคัญที่รวบรวมความรู้ทางประวัติศาสตร์ของเมืองพิษณุโลก ประวัติความเป็นมาของพระราชวังจันทน์ ประวัติศาสตร์เกี่ยวกับสมเด็จพระนเรศวรมหาราช และเทิดพระเกียรติสมเด็จพระ-นเรศวรมหาราช ทุกคนควรได้รับความสะดวกสบายและสามารถเยี่ยมชมนิทรรศการต่างๆ ภายในศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์ได้อย่างเท่าเทียมกัน การจัดสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับคนพิการและคนทุกวัยจึงเป็นสิ่งที่สำคัญ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา สำรวจ และประเมินสภาพปัจจุบันของศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์ ว่ามีสภาพแวดล้อม และสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับคนพิการ และคนทุกวัยหรือไม่ และเสนอแนวทางการปรับสภาพแวดล้อม และสิ่งอำนวยความสะดวกที่เหมาะสมต่อไป โดยมีวิธีการวิจัย 5 ขั้นตอนคือ 1) การศึกษาและรวบรวมข้อมูลจากข้อกำหนดกฎหมายและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 2) การสร้างเครื่องมือเพื่อนำไปสำรวจ 3) สำรวจและประเมิน 4) การวิเคราะห์ข้อมูล 5) สรุปผลการศึกษาและเสนอแนะ ผลการวิจัยพบว่าจากสภาพแวดล้อม และสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับคนพิการและคนทุกวัยตามข้อกำหนดกฎหมาย 9 หมวด พบว่ายังไม่มีหมวดใดที่มีการจัดสภาพแวดล้อม และสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับคนพิการได้ครบทุกข้อกำหนดในแต่ละหมวด ส่วนที่ปรับปรุงได้จะเป็นเรื่องของการปรับเปลี่ยนเพิ่มเติมอุปกรณ์ และการปรับปรุงสภาพแวดล้อมและสิ่งอำนวยความสะดวกให้เป็นไปตามที่กำหนด ส่วนที่ปรับปรุงไม่ได้ ได้แก่ บันไดที่ต้องปรับขนาดลูกตั้งและลูกนอนซึ่งอาจจะทำให้ต้องรื้อและสร้างใหม่ จึงไม่เสนอให้มีการปรับปรุง เพียงแต่ให้ใช้วิธีในการแนะนำให้คนพิการใช้ทางเข้าอาคารบริเวณใกล้เคียงแทน ในส่วนของการนำเสนอเนื้อหาการจัดแสดงภายใน 3 หมวด มีการจัดทางสัญจร ทางลาด และทางหนีไฟแต่ยังขาดรายละเอียดบางประการ ในส่วนอื่นยังไม่ได้จัดตามที่กำหนดไว้เช่นกัน หากปรับส่วนต่างๆ ให้เป็นไปตามข้อกำหนด จะทำให้ทุกคนสามารถเข้ามาใช้อาคารได้อย่างสะดวกสบาย
Article Details
เอกสารอ้างอิง
2. กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. กฎกระทรวงกำหนดลักษณะ หรือการจัดให้มีอุปกรณ์สิ่งอำนวยความสะดวก หรือบริการสาธารณะอื่น เพื่อให้คนพิการสามารถเข้าถึงได้และใช้ประโยชน์ได้ พ.ศ. 2555. เล่ม 130. ตอนที่ 4ก., 2555.
3. กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. “การดำเนินงานจดทะเบียนคนพิการทั่วประเทศ เดือนธันวาคม 2559 กรมส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ.” สืบค้น 30 มีนาคม 2560. https://www.m-ociety.go.th/ewt_news.php?nid=18573
4. กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. สำนักงานส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการแห่งชาติ และสำนักงานส่งเสริมศักยภาพและสิทธิ. คู่มือการออกแบบสภาพแวดล้อมสำหรับคนพิการ และคนทุกวัย. พิมพ์ครั้งที่ 4. (ม.ป.ท.), (ม.ป.ป.).
5. กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. สำนักงานส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการแห่งชาติ และสำนักงานส่งเสริมศักยภาพและสิทธิ. คู่มือรายการอุปกรณ์ สิ่งอำนวยความสะดวก หรือบริเวณที่สอดคล้องกับความต้องการพิเศษของคนพิการ. (ม.ป.ท.), (ม.ป.ป.).
6. กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. สำนักงานส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการแห่งชาติ และสำนักงานส่งเสริมศักยภาพและสิทธิ. ตัวอย่างที่ดีในการจัดสิ่งอำนวยความสะดวกพื้นฐาน สำหรับคนพิการและทุกวัย. (ม.ป.ท.), (ม.ป.ป.).
7. กระทรวงมหาดไทย. กฎกระทรวงกำหนดสิ่งอำนวยความสะดวกในอาคาร สำหรับผู้พิการหรือทุพพลภาพ และคนชรา พ.ศ. 2548. เล่ม 122. ตอนที่ 52ก., 2548.
8. ชัยณรงค์ อริยะประเสริฐ และวีรยา เอี่ยมฉ่ำ. “รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ คู่มือมาตรฐานการนำเสนอเนื้อหาของพิพิธภัณฑ์แหล่งเรียนรู้ในอาคารสาธารณะด้วยการออกแบบที่เป็นธรรมสำหรับทุกคน (Universal Design)”. สืบค้น 10 กุมภาพันธ์ 2560. http://resource.thaihealth.or.th/library/academic/14132.
9. ชุมเขต แสวงเจริญ. “เอกสารประกอบการอภิปรายเรื่องแนวทางการตรวจติดตาม การจัดสิ่งอำนวยความสะดวกที่เอื้อต่อคนพิการ.” สืบค้น 10 กุมภาพันธ์ 2560. http://dep.go.th.
10. ระบบสถิติทางการทะเบียน. “จำนวนประชากรแยกรายอายุ ณ เดือนธันวาคม 2559.” สืบค้น 30 มีนาคม 2560. http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age_disp.php.
11. ศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์. การบริหารจัดการและให้บริการอาคารศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์. (ม.ป.ท.), 2559.
12. สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์. คู่มือปฏิบัติวิชาชีพสถาปัตยกรรมการออกแบบสภาพแวดล้อมและสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับทุกคน (Universal Design Code of Practice). กรุงเทพฯ: (ม.ป.พ.), 2551.
13. ไตรรัตน์ จารุทัศน์. คู่มือการออกแบบเพื่อทุกคน (Universal Design Guide Book). พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์เทพเพ็ญวานิชย์, 2558.
14. Story, Molly Follette and IDSA, M.S. Principles of Universal Design Handbook. New York: McGrow-Hill, 2001.