แนวความคิดในการออกแบบสถาปัตยกรรมไทย : กรณีศึกษาผลงานการออกแบบหอพระพุทธรูป โดย รองศาสตราจารย์ ภิญโญ สุวรรณคีรี ราชบัณฑิต ศิลปินแห่งชาติ

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นการรายงานผลการค้นคว้าจากโครงการวิจัย ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางในการสร้างแนว ความคิดเพื่อการออกแบบสถาปัตยกรรมไทย จากกรณีศึกษารูปแบบสถาปัตยกรรมหอพระพุทธรูป ซึ่งเป็นผลงานของรองศาสตราจารย์ ภิญโญ สุวรรณคีรี ศิลปินแห่งชาติ โดยมีสมมติฐานว่า การออกแบบสถาปัตยกรรมไทยมีแนวความคิด ที่เป็นหลักในการออกแบบอย่างชัดเจน การวิจัยใช้ข้อมูลเอกสาร การสัมภาษณ์ผู้ออกแบบ และการลงพื้นที่ศึกษา เมื่อวิเคราะห์ข้อมูลจากอาคารกรณีศึกษา 9 หลัง พบว่าการกำหนดที่ตั้งควรแสดงออกถึงความสำคัญได้ ส่วนขนาดและการใช้งานของอาคาร มีความสัมพันธ์กับขนาดของโครงการ นอกจากนี้ยังสามารถจำแนกแนวความคิดของผู้ออกแบบ ได้เป็น 4 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ 1 แนวความคิดในการออกแบบที่สัมพันธ์กับองค์พระพุทธรูป กลุ่มที่ 2 แนวความคิดในการออกแบบที่สัมพันธ์กับสถานที่ตั้ง กลุ่มที่ 3 แนวความคิดในการออกแบบที่สัมพันธ์กับการรับรู้ด้วยการมอง และกลุ่มที่ 4 แนวความคิดในการออกแบบที่สัมพันธ์กับวาระพิเศษ แนวความคิดทั้ง 4 กลุ่มดังกล่าวเป็นการแสดงให้เห็นถึงความสำคัญในการเข้าใจหัวใจของโครงการออกแบบ วิธีการสร้างลักษณะเฉพาะตัวของอาคารจากแนวความคิดที่พัฒนาจากบริบทที่ตั้ง การรับรู้และความรู้สึกในตัวอาคารเกิดขึ้นได้ด้วยการรับรู้ด้วยการมอง และการออกแบบที่สัมพันธ์กับวาระพิเศษเป็นวิธีการหนึ่งในการสร้างอัตลักษณ์ให้อาคาร การศึกษานี้เป็นตัวอย่างหนึ่งของวิธีการสร้างแนวความคิดในการออกแบบสถาปัตยกรรมไทย ซึ่งจะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อผู้ที่เริ่มต้นศึกษาและยังขาดประสบการณ์ในการสร้างแนวความคิด จะสามารถนำไปปรับใช้ประกอบการเรียนวิชางานออกแบบสถาปัตยกรรมไทย ตลอดจนการประกอบวิชาชีพออกแบบสำหรับผู้สนใจทั่วไป