ครัวจีนภูเก็ต: พื้นที่ทางอัตลักษณ์และภูมิปัญญา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ครัวจีนภูเก็ตแสดงถึงตัวตนทางวัฒนธรรมของกลุ่มจีนลูกผสมที่น่าสนใจ มีรูปแบบและลักษณะทางกายภาพของครัวที่สัมพันธ์กับวัฒนธรรมจีนลูกผสม อัตลักษณ์ และภูมิปัญญา งานวิจัยนี้ใช้บ้านพักอาศัยในย่านเมืองเก่าภูเก็ตและเมืองเก่ากะทู้ จำนวน 8 หลัง ที่มีความสมบูรณ์ของรูปแบบ องค์ประกอบ และพื้นที่ครัว เป็นกรณีศึกษา โดยจำแนกลักษณะกายภาพที่มีร่วมกัน วิเคราะห์ในมิติวัฒนธรรม สังคม และความเชื่อ ภายใต้กรอบแนวคิดอัตลักษณ์ทางสังคมและภูมิปัญญาในครัวจีน ผลการวิจัยพบว่า ครัวจีนมีรูปแบบเป็นเรือนติดพื้นแยกออกจากส่วนพักอาศัย มีลักษณะเป็นพื้นที่ปิดล้อม ตำแหน่งองค์ประกอบกำหนดอย่างชัดเจน ทั้งช่องฉิ่มแจ้ (air well) บ่อน้ำ เตาไฟ และหิ้งเทพเจ้าเตา พื้นที่ถูกกำหนดจากการใช้งาน 3 ประเภท คือ เพื่อใช้ประกอบและกักตุนอาหาร เพื่อสร้างพื้นที่เชิงสังคม และเป็นพื้นที่ทางความเชื่อ สอดคล้องกับแนวคิดภูมิปัญญาด้านการจัดการน้ำ ลม และไฟ อัตลักษณ์ครัวจีนถูกผลิตซ้ำผ่านรูปแบบสถาปัตยกรรม องค์ประกอบภายในครัว และพื้นที่ ซึ่งตอบสนองต่อวิถีชีวิตของกลุ่มจีนลูกผสมอย่างมีแบบแผน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ณัฐพงศ์ รักงาม. “แนวคิดอัตลักษณ์ท้องถิ่นภายใต้บริบทการเปลี่ยนแปลงในยุคโลกาภิวัตน์.” วารสารวิทยาลัยสงฆ์นครลำปาง 5, 2 (2559): 62-74.
เล บาส, ทอม. จีนตอนใต้. แปลโดย พวงนิล คำปังสุ์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์หน้าต่างสู่โลกกว้าง, 2552.
นิลมล ขมหวาน. “การศึกษาอัตลักษณ์ชุมชนตลาดโบราณบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ.” สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ 14, 1 (ตุลาคม 2556-มีนาคม 2557): 125-144.
เปลื้อง ณ นคร. “พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542.” สืบค้น 29 ตุลาคม 2559. http://dictionary.sanook.com/search/dict-th-th-royal-institute# dict-th-th-pleang.
พรพรรณ ทองตัน. จากนานามาลยรัฐ สู่มาเลเซียและสิงคโปร์ในปัจจุบัน. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, 2558.
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพฯ: นานมีบุ๊คพับลิเคชั่นส์, 2556.
ศักราช ฟ้าขาว. การเปลี่ยนแปลงและการธำรงรักษาอัต-ลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชุมชนไทใหญ่ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน. แม่ฮ่องสอน: กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม, 2553.
ศุลีมาน นฤมล วงศ์สุภาพ. สาวใยตระกูลงานทวี แลวีถีและพลังมังกรใต้. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย(สกว.), 2544.
สุดารา สุจฉายา, บรรณาธิการ. ภูเก็ต. กรุงเทพฯ: สารคดี, 2543.
อภิญญา เฟื่องฟูสกุล. อัตลักษณ์ การทบทวนทฤษฏีและกรอบแนวคิด. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ, 2546.
อินทิรา พงษ์นาคและศุภกรณ์ ดิษฐพันธุ์. “อัตลักษณ์ชุมชนเมืองโบราณอู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี” วารสาร Veridian E-Journal, Silpakorn Univercity ฉบับภาษาไทย สาขามนุษยศาตร์ สังคมศาสตร์และศิลปะ 8, 3 (กันยายน-ธันวาคม 2558): 511-253.
Edwards, B., editor. Courtyard Housing Past, Present and Future. Abingdon: Taylor & Francis Group, 2006.
Knapp, R.G. China’s Vernacular Architecture House Form and Culture. Honolulu: University of Hawai’i, 1989.
Knapp, R.G. China’s old Dwelling. Honolulu: University of Hawai’i, 2000.
Knapp, R.G., Lo, Kai-Yin and Ho, Puay-peng. Living Heritage Vernacular Environment in China. Hong Kong: Yungmingtang, 1999.
Rapoport, A. House form and culture. Englewood Cliffs, NJ.: Prentice-hall, 1969.
Sinclair Kevin. Culture Shock A Guide to Customs and Etiquette. Hong Kong: Graphic Art Center Publishing Company, 1994.
Vaughan, J.D. The Manners and customs of the Chinese of the straits settlement. Singapore: Oxford in Asia Paperback, 1974.
