การศึกษาคติธรรมทางพระพุทธศาสนาในพิธีกรรมการบูชาปู่เซียงน้อย ของชาวตำบลบ้านเป้า อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและพิธีการบูชาปู่เซียงน้อยของชาวตำบลบ้านเป้า อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ และ 2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์คติธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในพิธีการบูชาปู่เซียงน้อยของชาวตำบลบ้านเป้า อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิรูปแบบวิธีวิจัยเป็นรูปแบบเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้วิจัยได้ทำการศึกษาค้นคว้าและรวบรวมข้อมูลจากพระไตรปิฎก หนังสือ ตำราวิชาการทางพระพุทธศาสนา และงานวิจัยที่เกี่ยวข้องเครื่องมือวิจัยใช้การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) กับประชากรและผู้ให้ข้อมูลสำคัญแล้วนำเสนอผลการวิจัยด้วยการวิเคราะห์เชิงพรรณนา

          ผลการวิจัยพบว่า ชาวบ้านผู้อาศัยอยู่ในเขตตำบลบ้านเป้ามีความสำนึกในคุณงามความดีเคารพ เลื่อมใสและศรัทธาในปู่เซียงน้อยจึงได้ประกอบพิธีกรรมการบูชาปู่เซียงน้อยเป็นประจำทุกปีในช่วงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 โดยที่ชาวบ้านจะนำดอกไม้ ธูปเทียน พานบายศรี ไปกราบไหว้สักการะซึ่งมีคติธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในพิธีกรรมการบูชาปู่เซียงน้อย ได้แก่ (1) ความกตัญญูรู้คุณแล้วทำตอบแทนต่อผู้ทำคุณงามความดีมาก่อน (2) อามิสบูชา การประกอบพิธีกรรมการบูชาปู่เซียงน้อยของชาวบ้านด้วยการนำเครื่องสักการะต่างๆ นั้น ถือว่าชาวบ้านได้ปฏิบัติตามหลักการทางพระพุทธศาสนาในเรื่องการบูชาข้อที่ 1 คืออามิสบูชา ได้แก่ การบูชาสักการะด้วยวัตถุสิ่งของมีดอกไม้ธูปเทียน เป็นต้น (3) ความมีสามัคคีธรรม เพราะการได้ร่วมประกอบพิธีกรรมการบูชาของชาวบ้านเป็นจำนวนมากในทุกปี เป็นเครื่องแสดงความสมัครสมานรักใคร่กลมเกลียวต่อกัน (4) ปูชนียบุคคล ได้แก่ ปู่เซียงน้อยถือว่าเป็นบุคคลที่ควรประกอบพิธีกรรมหรือพลีกรรมให้เป็นประจำ เพราะการได้ประกอบพิธีกรรมการบูชาด้วยเครื่องสักการะต่างๆ ถือได้ว่าเป็นมงคลอย่างยิ่ง (5) ความเป็นเทพหรือเทวดา คือชาวบ้านมีความเชื่อว่าปู่เซียงน้อยมีภาวะประดุจดังเทพเทวดาหรือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำชุมชน