อัตลักษณ์วัฒนธรรมฟ้อนหางนกยูงในการฟ้อนบูชาพระธาตุพนม

บทคัดย่อ

         ฟ้อนหางนกยูงเป็นนาฏกรรมที่ใช้ประกอบในพิธีกรรมการฟ้อนบูชาพระธาตุพนม จังหวัดนครพนมเพื่อแสดงให้เห็นถึงความเคารพบูชาของพุทธศาสนิกชนที่มีความเลื่อมใสต่อองค์พระธาตุพนม การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตลักษณ์วัฒนธรรม ความเป็นมาของ ฟ้อนหางนกยูง ในประเพณีออกพรรษา ณ วัดพระธาตุพนม อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม โดยการศึกษาจากเอกสารและการเก็บรวบรวมข้อมูลภาคสนาม โดยการสำรวจ สังเกต และการสัมภาษณ์ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสังเกต และแบบสัมภาษณ์ จากผู้เชี่ยวชาญ 3 คน ผู้ปฏิบัติ 20 คน บุคคลทั่วไปผู้ชมการแสดง 20 คน รวม 43 คน แล้วนำเสนอผลการวิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีพรรณนาวิเคราะห์

          ผลการวิจัยพบว่า ฟ้อนหางนกยูงของจังหวัดนครพนมที่ใช้ในการฟ้อนบูชาพระธาตุพนมในประเพณีออกพรรษา แสดงให้เห็นถึงอัตลักษณ์ที่ปรากฏอยู่ในรูปแบบการแสดงที่โดดเด่นเป็นของตัวเองรวมถึงวัฒนธรรมความเชื่อที่ถูกปลูกฝังมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันและได้มีการพัฒนารูปแบบในบางส่วนแต่ยังคงความเป็นอัตลักษณ์เฉพาะของการแสดง นอกจากนี้ฟ้อนหางนกยูงมีการปรับเปลี่ยนไปตามยุคสมัยและยังสามารถปรับตัวเข้ากับบริบทสังคมได้ในทุกๆ สมัย ฟ้อนหางนกยูงยังแฝงคติความเชื่อเรื่องการปัดเป่าสิ่งไม่ดีออกจากตัวและนำแต่สิ่งดีๆ เข้ามาในชีวิต เพื่อก่อให้เกิดสิริมงคลซึ่งเป็นหนึ่งคติความเชื่อในทั่วอุษาคเนย์ ฟ้อนหางนกยูงจึงอยู่ในสังคมของคนอีสานจนกลายเป็นมรดกทางภูมิปัญญาที่อนุรักษ์ไว้ให้ชาวนครพนมได้สืบทอดต่อไป