ฉุยฉายนางมณี : กลวิธีการแสดงของบุนนาค ทรรทรานนท์

บทคัดย่อ

         บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาประวัติและผลงานด้านการถ่ายทอด ผลงานด้านการแสดง และบทบาทสำคัญ ของอาจารย์บุนนาค ทรรทรานนท์ 2) เพื่อศึกษากลวิธีการรำและกระบวนท่ารำละครนอก เรื่องแก้วหน้าม้า ชุด ฉุยฉายนางมณี ของอาจารย์บุนนาค ทรรทรานนท์ จากเอกสารงานวิจัยและข้อมูลภาคสนามจากลุ่มตัวอย่างได้แก่กลุ่มกลุ่มผู้เชี่ยวชาญทางด้านนาฏศิลป์ไทย จำนวน 2 คน กลุ่มศิษย์ที่ได้รับการถ่ายทอดบทบาทละครรำจากอาจารย์ บุนนาค ทรรทรานนท์ จำนวน 5 คน กลุ่มผู้ปฏิบัติจำนวน 5 คน และกลุ่มทั่วไป 10 คน รวมทั้งสิ้น 22 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบไปด้วยแบบสำรวจ แบบสังเกต แบบสัมภาษณ์ ที่มีโครงสร้างและไม่มีโครงสร้าง และนำเสนอผลการวิจัยด้วยการพรรณนาวิเคราะห์

         ผลการวิจัยพบว่า 1) อาจารย์บุนนาค ทรรทรานนท์ เป็นศิลปินที่มีความเชี่ยวชาญในด้านนาฏศิลป์ไทยเป็นผู้มีพรสวรรค์ด้านศิลปะการแสดงละครเมื่อเกิดการสั่งสมประสบการณ์จนกลายมาเป็นอัตลักษณ์ ทางการแสดงนับเป็นกลเม็ดเฉพาะตัวของอาจารย์บุนนาค ทรรทรานนท์ ท่านเป็นศิลปินผู้หนึ่งที่มีลีลากระบวนท่ารำที่งดงาม และเป็นผู้อนุรักษ์สืบทอดดกระบวนท่ารำโบราณจนมาถึงปัจจุบัน 2) อาจารย์บุนนาค ทรรทรานนท์ได้ประดิษฐ์ท่ารำขึ้น เป็นการแสดงกระบวนท่ารำที่เป็นการรำอวดความงามของตัวนางมณี จะมีลีลาท่ารำที่แตกต่างไปจากฉุยฉายชุดอื่นๆ ท่ารำที่นอกเหนือจากการรำอวดโฉม และการแสดงความพึงใจที่สามารถแปลงกายให้ออกมาอย่างสวยงาม แล้วยังมีการคิดประดิษฐ์ท่าทางการเลียนแบบกริยาของม้า เข้ามาผสมผสานกับการแสดง โดยการตีบทในท่ารำของนาฏศิลป์ไทยอย่างสวยงาม