สถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงด้านประเพณีและวัฒนธรรม ของชาติพันธุ์โส้ กรณีศึกษา : กลุ่มชาติพันธุ์โส้ อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร

Main Article Content

กชกร ยานิตย์
จารวี ข้ามประเทศ
สโรชา กองดิน
วรวัชชากรณ์ สางาม
ณัฐพล มหาวงศ์

บทคัดย่อ

           บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงด้านประเพณีและวัฒนธรรมของชาติพันธุ์โส้ กรณีศึกษา : กลุ่มชาติพันธุ์โส้ อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร ซึ่งจากความร้ายแรงของสถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ประเทศไทยก็ได้รับผลกระทบดังกล่าวเช่นเดียวกันส่งผลให้กระทรวงสาธารณสุขออกมาตรการควบคุมโรค เพื่อควบคุมการแพร่ระบาดของโรคและกระทรวงวัฒนธรรมได้ออกประกาศกระทรวงวัฒนธรรม เรื่อง แนวทางปฏิบัติที่เกี่ยวกับเทศกาล ประเพณี พิธีทางศาสนา และพิธีการต่างๆ กรณีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ถึงการงดหรือเลื่อนการจัดงานประเพณีต่างๆ ส่งผลกระทบต่อประเพณี และวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์โส้ ในอำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร ที่มีรูปแบบ แบบแผนประเพณีอย่างเคร่งครัด เช่น ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงประเพณี อาทิเช่น เทศกาลโส้รำลึกที่งดจัดแสดงนิทรรศการ งดจัดกิจกรรมแสดงสินค้า และมีข้อบังคับให้สวมหน้ากากอนามัยและรักษาระยะห่างอย่างเคร่งครัด แต่พิธีกรรมต่างๆ ที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ ยังคงดำเนินไปในรูปแบบและทิศทางเดิม ในส่วนของวัฒนธรรมการเกิด การแต่งงาน การตายของกลุ่มชาติพันธุ์โส้ ที่ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 นั้น มีสิ่งที่เห็นได้ชัดคือ การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพอันเป็นผลสืบเนื่องมาจากข้อกำหนดของภาครัฐ อาทิเช่น การทำพิธีกรรมของหมอเหยาที่มีการรวมตัวกัน จำเป็นต้องใส่หน้ากากอนามัย และการรวมกันบางกลุ่มมีการกำหนดให้ฉีดวัคซีนถึงสามารถรวมกลุ่มได้ ซึ่งการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพดังกล่าวไม่เคยปรากฏขึ้นตั้งแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน แต่ในส่วนลำดับของพิธีกรรมอันเป็นแบบแผนของชาติพันธุ์ยังคงปฏิบัติอย่างเคร่งครัด ด้วยวิถึปฏิบัติของของชาวโส้ที่ยึดมั่นในวัฒนธรรมของตน

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ยานิตย์ ก., ข้ามประเทศ จ., กองดิน ส., สางาม ว., & มหาวงศ์ ณ. (2022). สถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงด้านประเพณีและวัฒนธรรม ของชาติพันธุ์โส้ กรณีศึกษา : กลุ่มชาติพันธุ์โส้ อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร. วารสารมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตร้อยเอ็ด, 11(2), 771–785. สืบค้น จาก https://so01.tci-thaijo.org/index.php/AJMBU/article/view/259517
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2563). มาตรการดำเนินงานเฝ้าระวังป้องกันควบคุมโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 สำหรับพัฒนาสถานที่ทำงานต้านโควิด 19 ในฐานวิถีชีวิตใหม่ : New Normal. กรุงเทพมหานคร : อักษรกราฟฟิกแอนดีไซน์.

กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2564). สถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) มาตรการสาธารณสุขและปัญหาอุปสรรคการป้องกันควบคุมโรคในผู้เดินทาง. กรุงเทพมหานคร : งานโรคติดต่อ อุบัติใหม่ กลุ่มพัฒนาวิชาการโรคติดต่อ.

กระทรวงวัฒนธรรม. (2563). ประกาศกระทรวงวัฒนธรรม เรื่อง แนวทางปฏิบัติที่เกี่ยวกับเทศกาล ประเพณี พิธีทางศาสนา และพิธีการต่างๆ กรณีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัส โคโรนา 2019. กรุงเทพมหานคร : กระทรวงวัฒนธรรม.

ไกรสร ฮาดคะดี (ปราชญ์ชาวบ้าน) ผู้ให้สัมภาษณ์. 10 มกราคม 2565. ณ โรงเรียนบ้านกุดสะกอยตำบลโพธิไพศาล อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร

คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. (2563). โควิด-19 คืออะไร. สืบค้นเมื่อ 10 มกราคม 2565. https://www.gj.mahidol.ac.th/main/knowledge-2/covid19is/

จำลอง คนชุม (ข้าราชการบำนาญ) ผู้ให้สัมภาษณ์. 10 มกราคม 2565. ณ โรงเรียนกุสุมาลย์วิทยาคม ตำบลกุสุมาลย์ อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร

ธวัชชัย ไพใหล. (2534). ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับอาณาจักรหลวงพระบาง เวียงจันทน์ จำปาศักดิ์ ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1-รัชกาลที่ 5 (พ.ศ.2325-2446). กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร.

ธวัชชัย ไพใหล. (2554). ประวัติศาสตร์ชาวไทยโส้. สกลนคร : มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.

ธัญญารัตน์ วานานวงศ์ (ข้าราชการครู) ผู้ให้สัมภาษณ์. 10 มกราคม 2565. ณ บ้านเลขที่ 83 หมู่ที่ 9 บ้านโพธิไพศาล ตำบลโพธิไพศาล อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร

นำชัย ชีววิวรรธน์. (2564). คู่มือโควิด-19. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.).

บุษบา ลือวันคำ (ข้าราชการบำนาญ) ผู้ให้สัมภาษณ์. 10 มกราคม 2565. ณ บ้านเลขที่ 102 หมู่ที่ 9 บ้านโพธิไพศาล ตำบลโพธิไพศาล อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ. (2559). นิทานโบราณคดี. นนทบุรี : ดอกหญ้า.

สมศักดิ์ ชิตบุตร (ปราชญ์ชาวบ้าน) ผู้ให้สัมภาษณ์. 10 มกราคม 2565. ณ โรงเรียนบ้านกุดสะกอย ตำบลโพธิไพศาล อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร

สุวิทข์ ธีรศาสวัด. สุวิทย์ ธีรศาศวัต. (2543). ประวัติศาสตร์ลาว 1779-1975. กรุงเทพมหานคร : สร้างสรรค์.

อมรรัตน์ สิงหะสกุลวงศ์ (นักจัดการทั่วไป องค์การบริหารส่วนตำบลโพนจาน) ผู้ให้สัมภาษณ์. 10 มกราคม 2565. ณ องค์การบริหารส่วนตำบลโพนจาน อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร