การจัดการทุนชุมชนเพื่อยกระดับการพัฒนาเชิงพื้นที่อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

 การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อวิเคราะห์ลักษณะทุนชุมชนด้านเศรษฐกิจกับการพัฒนา  เศรษฐกิจชุมชน 2) เพื่อศึกษารูปแบบการจัดการทุนชุมชนกับการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน 3) เพื่อนำเสนอรูปแบบการจัดการทุนชุมชนกับการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน ในอำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยเชิงปริมาณ คือ สมาชิกกลุ่มกองทุนชุมชน จำนวน 230 คน ผู้ให้ข้อมูลหลักในการวิจัยเชิงคุณภาพเป็นผู้นำชุมชนและสมาชิกกองทุนชุมชนที่มีประสบการณ์ทำกิจกรรมชุมชน จำนวน 18 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามและ     แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง สถิติการวิเคราะห์ข้อมูลการวิจัยเชิงปริมาณประกอบด้วยเทคนิคสถิติเชิงพรรณนา ส่วนการวิเคราะห์ข้อมูลการวิจัยเชิงคุณภาพใช้แบบอุปนัยแล้วจำแนกและจัดกลุ่มข้อมูลตามวัตถุประสงค์การวิจัยเพื่อนำเสนอผลการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า 1. ทุนชุมชนด้านเศรษฐกิจ ประกอบด้วย กองทุนหมู่บ้าน กองทุนออมทรัพย์เพื่อการผลิต และกองทุนวิสาหกิจชุมชนเกษตรผสมผสาน มีลักษณะที่ทุกกองทุนต่างมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งส่งเสริมอาชีพชุมชน ภาระกิจที่สำคัญ คือ ให้สมาชิกออมเงิน กู้ยืมเงินและถือหุ้น มีการรวมตัวกันตั้งเป็นกลุ่มอาชีพ มีผลิตผล มีผลิตภัณฑ์ มีการจัดการด้านการตลาด ในแต่ละชุมชนจะมีสมาชิกเข้าร่วมกิจกรรมในกลุ่มหลายกลุ่มที่นอกเหนือจากกลุ่มทางการเงิน กองทุนเกิดจากชาวบ้านคิดกันเองและหน่วยราชการให้การสนับสนุนจัดตั้งขึ้น  ลักษณะที่เป็นจุดเด่นของกองทุน คือ มีการจัดตั้งศูนย์จัดการทุนชุมชนประจำแต่ละชุมชน ทำให้สมาชิกร่วมมือกันทำงานอย่างต่อเนื่อง และมีเครือข่าย ส่วนลักษณะด้อย ได้แก่ ขาดการจัดทำฐานข้อมูลชุมชนและแผนชุมชนที่เข้มแข็ง 2. รูปแบบการจัดการทุนชุมชนกับการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน ประกอบด้วย 1.การจัดการกองทุนโดยคณะกรรมการบริหารกองทุน 2) มีการประเมินผลศักยภาพการบริหารจัดการอย่างต่อเนื่อง 3) มีหลักเกณฑ์กำกับความสัมพันธ์ของคนกับคนและคนกับงานภายในกองทุน 4) เชื่อมโยงกองทุนชุมชนเป็นเครือข่ายระดับตำบล 3. รูปแบบการจัดการทุนชุมชนแนวใหม่ ประกอบด้วย 1) การพัฒนาบนฐานความรู้ 2) การจัดการทุนชุมชนอย่างเป็นระบบ และ 3) การพัฒนาระบบเศรษฐกิจชุมชนแบบองค์รวม