การวิจัยแบบบูรณาการเพื่อพัฒนาศักยภาพการแข่งขันของธุรกิจชุมชนที่ผลิตสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ ที่ยังไม่ได้เผยแพร่ในเขตภาคเหนือ

Abstract

Unseen OTOP คือ กลุ่มธุรกิจชุมชนที่ผลิตผลิตภัณฑ์ ที่ยังไม่ได้เผยแพร่ ในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนบนที่ใช้ในการศึกษาจานวน 43 กลุ่ม ซึ่งมีศักยภาพที่จะสามารถพัฒนาเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน อันจะนามาซึ่งความเข้มแข็งและยั่งยืนของกลุ่ม วัตถุประสงค์ของการวิจัยคือ เพื่อวิเคราะห์ศักยภาพของธุรกิจชุมชนที่ผลิตผลิตภัณฑ์ OTOP ที่ยังไม่ได้เผยแพร่ และเพื่อพัฒนาศักยภาพของธุรกิจชุมชนดังกล่าวในเบื้องต้น วิธีการศึกษาใช้การวิจัยแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) การวิเคราะห์ศักยภาพ ใช้การวิเคราะห์จุดแข็งและจุดอ่อน ส่วนการพัฒนาศักยภาพเบื้องต้นทาโดยการให้กลุ่มจัดทาแผนธุรกิจและจัดการฝึกอบรมเพื่อพัฒนาตามแผน

การวิเคราะห์ศักยภาพธุรกิจชุมชนในด้านต่างๆกล่าวคือธุรกิจที่มีศักยภาพดีนั้น ในด้านบริหารจัดการพบว่าขึ้นอยู่กับผู้นากลุ่ม กลุ่มที่ผู้นามีความรับผิดชอบ มีการศึกษาดี มีความรู้ในขบวนการผลิตสินค้าของตนเป็นอย่างดี มีความกระตือรือร้น มีความโปร่งใสในการดาเนินการ สมาชิกให้การยอมรับ สามารถแก้ไขปัญหาของกลุ่มได้อย่างรวดเร็ว และรู้จักช่องทางการสร้างความสัมพันธ์กับหน่วยราชการ จะเป็นกลุ่มที่ประสบผลสาเร็จในการดาเนินกิจกรรมกลุ่ม นอกจากนั้นกลุ่มที่มีศักยภาพดีนั้นจะมีโครงสร้างการทางานที่ชัดเจน มีกฎระเบียบของกลุ่ม และมีหน่วยงานภาครัฐเข้ามาสนับสนุน ในด้านการผลิตพบว่าธุรกิจที่มีศักยภาพดีนั้น จะผลิตผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ มีการใช้วัตถุดิบและแรงงานภายในท้องถิ่น สามารถผลิตผลิตภัณฑ์ได้ต่อเนื่องและตรงตามคาสั่งซื้อของลูกค้า มีการจัดการที่คานึงถึงผลเสียต่อสิ่งแวดล้อม ในด้านการเงินพบว่าธุรกิจที่มีศักยภาพดีนั้น จะมีการร่วมลงทุนกันของสมาชิก มีการจัดทาบัญชี มีการจัดสรรเงินปันผลให้แก่สมาชิก ในด้านการตลาดพบว่าธุรกิจที่มีศักยภาพดีนั้น จะเป็นกลุ่มที่มีการตลาดอย่างกว้างขวาง ทราบลูกค้ากลุ่มเป้าหมายในสินค้าของตนเป็นอย่างดี มีการประชาสัมพันธ์สินค้าในหลายรูปแบบ

ปัญหาที่เกิดขึ้นพบว่ากลุ่มธุรกิจชุมชนส่วนใหญ่ยังไม่สามารถผลิต ผลิตภัณฑ์ได้ตรงตามความต้องการของลูกค้า ยังคงผลิตตามรูปแบบเดิมที่เคยผลิต เป็นรูปแบบการผลิตและการตลาดแนวรับโดยรอรูปแบบผลิตภัณฑ์และคาสั่งซื้อจากลูกค้า ไม่กล้ารุกตลาดโดยการคิดหรือออกแบบผลิตภัณฑ์เพื่อนาเสนอสู่ตลาด ไม่มีความสามารถในการค้นหา แหล่งหรือสื่อที่จะนาเสนอผลิตภัณฑ์ให้ลูกค้า และไม่มีฐานหรือทราบแหล่งข้อมูลความต้องการของลูกค้าในแต่ละช่วงเวลา จึงส่งผลให้กลุ่มไม่สามารถใช้ศักยภาพและทรัพยากรการผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้น สาหรับกลุ่มธุรกิจสินค้า ที่ยังไม่ได้เผยแพร่ ควรมีการสร้างจุดเด่นของผลิตภัณฑ์ให้มีความแตกต่างจากผลิตภัณฑ์ที่มีจาหน่ายโดยทั่วไปโดยยังคงรักษาเอกลักษณ์ของผลิตภัณฑ์ไว้เพื่อเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มของผลิตภัณฑ์ อันจะนามาซึ่งการเป็นที่ต้องการของตลาดซึ่งจะส่งผลต่อรายได้และความเป็นอยู่ที่ดีและยั่งยืนของกลุ่ม

การพัฒนาศักยภาพเบื้องต้นโดยการให้กลุ่มธุรกิจทาแผนธุรกิจและจัดการฝึกอบรมตามแผนพบว่าในแต่ละกลุ่มสามารถจะวางแผนเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ของตนให้มีคุณภาพดีขึ้นและมีความหลากหลายมากขึ้น เมื่อประเมินผลการจัดการฝึกอบรมตามแผนธุรกิจพบว่าค่าคะแนนเฉลี่ยของขั้นตอนหลังการอบรมสูงกว่าก่อนการอบรม แสดงถึงพัฒนาการการทางานของกลุ่มว่ามีการพัฒนาที่ดีขึ้น เกิดการเรียนรู้ เกิดการทางานร่วมกันอย่างเป็นขั้นเป็นตอน ข้อค้นพบนี้แสดงว่ากลุ่มธุรกิจชุมชนที่ผลิตสินค้าที่ยังไม่เผยแพร่มาก่อน หากได้รับการพัฒนาแล้วจะสามารถเพิ่มศักยภาพของกลุ่มได้

Unseen OTOP is a group of community business producing one tambol one product product which are not widely distribute. They are 43 groups of community business in the Upper Northern Region area of Thailand in this study. These groups have some potential in developing their ability to strengthen their competitive power and creating the sustainability of their groups. The objectives of this study are to determine the potential of these Unseen OTOP community business groups and to develop their potential. This research is a Participatory Action Research. Strengthen and weakness analysis were used to determine their performance. Setting up Business Plan and training as planned were used as a guide line to develop their potential.

This research discovered that the high successful of the group depends on many factors in the line of management, production, marketing, financing and environment management. In the line of management, the success depends on the leader who is a responsibility person, well educated, well-known by the society, and active. Most of all the leader who processes a clear concept in managing, a capability to quickly solve the problems of the group, and knows how to organize the relationship with the government sector will lead the group in carrying out the group’s activities successfully. Moreover, the success also depends on the existing of a clear structure of work and a strict rule to operate production. In the line of production, the success depends on the good quality of the product, the use of material and labor in the area, the continuity of producing, the production responded to the order of customer, and the concerning of environment management. In the line of financial, the success depends on the contribution of financing from the members, the recording of account balance, and the rule to distribute profit among members. In the line of marketing, the success depends on the perfect knowledge of the product’s market, and the variety ways to promote their product.

This research discovered that the important problem which need to develop to enhance their potential is in the line of production of their products. Most business groups are still producing and marketing in the same old passive style. They are waiting for the styles and orders from the customers instead of moving forward to create new designs. They are unable to find the sources or media to present their products to the customers and lack of data base of consumer taste. The impact of these factors make the group unable to have the production potential and use the resources for the production effectively. These community business group should produce identity product which retains the unique characteristic and makes a difference from other products in the same line. The value creation can be created the market demand and will lead to an increase in income and create a sustainable better life style.

The development to enhance potential was done by supporting the group to set up a business plan and providing a training as planned. The results showed that each group has an ability to set business plan. To develop their products, they concerned about product quality and product variety. The evaluation of training shows that the average score after training is higher than that of before training. This implies that the Unseen OTOP community business group can be developed to gain higher potential.