การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์น้ำของชุมชนริมคลองส่งน้ำดิบในบริเวณพื้นที่เขตอนุรักษ์ และจุดรับน้ำดิบสำแล

บทคัดย่อ

  การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาระดับการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำของชุมชนริมคลองส่งน้ำดิบในบริเวณพื้นที่เขตอนุรักษ์และจุดรับน้ำดิบสำแล (2) เพื่อศึกษาปัญหา และอุปสรรคของการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์น้ำของชุมชนริมคลองส่งน้ำดิบในบริเวณพื้นที่เขตอนุรักษ์และจุดรับน้ำดิบสำแล เพื่อนำไปสู่ข้อเสนอเชิงนโยบายในการส่งเสริมการมีส่วนร่วมและกระตุ้นจิตสำนึกของประชาชนในการจัดการน้ำและการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำในบริเวณพื้นที่เขตอนุรักษ์และจุดรับน้ำดิบสำแล เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ และเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ ประชาชนที่อาศัยอยู่ในบริเวณพื้นที่เขตอนุรักษ์และจุดรับน้ำดิบสำแล จำนวน 1,000 คน ส่วนกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเชิงคุณภาพ ประกอบไปด้วยจำนวน 5 ชุมชน ชุมชนละ 12 คน รวม 60 คน ได้แก่ บริเวณเขตพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกระแชง บริเวณเขตพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลเชียงรากใหญ่ บริเวณเขตพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลเชียงรากใหญ่ บริเวณเขตพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลสวนพริกไทย บริเวณเขตพื้นที่เทศบาลตำบลบ้านกลาง บริเวณเขตพื้นที่เทศบาลตำบลบางกะดี เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลการวิจัยเชิงปริมาณ คือ แบบสอบถาม ส่วนการวิจัยเชิงคุณภาพใช้ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม ในการเก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง ใช้การวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) จากผลการวิจัยเชิงคุณภาพ และใช้สถิติเชิงพรรณนา ซึ่งประกอบด้วย การแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ เพื่อสรุปประเด็นและเรียงลำดับความสำคัญของแต่ละประเด็นเพื่อวิเคราะห์การมีส่วนร่วมของประชาชน ผลการวิจัย พบว่า ระดับการมีส่วนร่วมในการจัดการน้ำและการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำในชุมชน มีระดับความสำคัญปานกลางในทุกด้าน ได้แก่ การมีส่วนร่วมในการรับผลประโยชน์ การมีส่วนร่วมในการติดตามและประเมินผล การมีส่วนร่วมในการดำเนินงาน และ การมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ ตามลำดับ ส่วนผลการวิจัยเชิงคุณภาพพบว่า 1.การเปิดโอกาสและส่งเสริมให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมยังไม่เพียงพอ โดยเฉพาะการร่วมวางแผน การกำหนดกิจกรรมต่าง ๆ รวมถึงการแสดงความคิดเห็นถึงการดูแลปกป้องทรัพยากรน้ำ 2.ขาดตัวชี้วัดที่ชัดเจนในการประเมินการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน 3.นโยบายยังไม่เอื้อต่อการมีส่วนร่วม 4.ความเข้าใจที่ไม่สอดคล้องกันระหว่างผู้ที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะการตระหนัก และเห็นความสำคัญของประโยชน์จากการมีส่วนร่วม 5.ขาดการบูรณาการมีส่วนร่วมของประชาชน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการจัดการ และอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ